Բոքսիտ

Բոքսիտ, առաջացել է ֆրանսերեն Լե Բո (Les Baux) տեղանքի անունից, որտեղ էլ հայտնաբերվել է առաջին բոքսիտների հանքավայրը։ Բոքսիտը ալյումինի հիմնական աղբյուրն է հանդիսանում։ Բաղկացած են հիմնականում ալյումինի հիդրօքսիդներից, երկաթի և սիլիցիումի օքսիդներից։

Բոքսիտների հանքավայր Ավստրալիայում

Բոքսիտ ամերիկյան մանրադրամով չափերի համեմատության համար

Հանքագոյացնող միներալներ

Բոքսիտների գլխավոր հանքագոյացնող միներալներն են գիբսիտը (Al(OH)3) բյոմիտը (γ-AlO(OH)), դիասպորը (α-AlO(OH)), գյոթիտը, հիդրոհեմատիտը, հիդրոգյոտիտը, կաոլինիտը, քլորիտները, ռուտիլը, իլմենիտը և այլն։ Գույնը՝ սովորաբար կարմիր, գորշ–շագանակագույն։ Բնության մեջ հանդիպում է պինդ, ծակոտկեն, հողանման, փուխր և կավանման ագրեգատներով։

Կառուցվածքային հատկանիշներ

Ըստ կառուցվածքային հատկանիշների՝ առանձնացնում են բեկորային (պելիտային, ավազաքարային, կոպճաքարային, կոնգլոմերատային) և կոնկրեցիոն (ձվաքարային(կրաքարի մի տեսակը, որ ձվի նման նախշեր ունի), սիսեռաքարային, լիմոնիտային)։

Ծագում

Բոքսիտների ծագումը գլխավորապես կապված է նստվածքային և լատերիտային ապարների հետ։

Բոքսիտների արդյունաբերությունը 2005 թվականի դրությամբ

Տարածում

Բոքսիտները լայն տարածված են արևադարձային երկրներում, հատկապես Գվինեայում, Ավստրալիայում։ 2009 թվականին Ավստրալիան առաջին երկիրն էր աշխարհում բոքսիտների արդյունահանումով, այն գրեթե կազմում էր ընդհանուր պաշարների մեկ երրորդ մասը։ Նրան հաջորդում են Չինաստանը, Բրազիլիան, Հնդկաստանը և Գվինեան։

Թեև ալյումինի պահանջարկը արագ աճում է, այնուհանդերձ բոքսիտների պաշարները բավարար են ալյումինի համաշխարհային պահանջները դեռևս մի քանի դար բավարարելու համար։

2010 թ. բոքսիտների ընդհանուր հաստատված պաշարները (x 1000 տ.)^[1]

Երկիր	Հանքարդյունաբերություն		Պաշար	Ընդհանուր պաշար
	2010	2011 (դրությամբ)
Գվինեա	17,400	18,000	7,400,000	8,600,000
Ավստրալիա	68,400	67,000	6,200,000	7,900,000
Վիետնամ	80	80	2,100,000	5,400,000
Ճամայկա	8,540	10,200	2,000,000	2,500,000
Բրազիլիա	28,100	31,000	3,600,000	2,500,000
Գայանա	1,760	2,000	850,000	900,000
Հնդկաստան	18,000	20,000	900,000	1,400,000
Չինաստան	44,000	46,000	830,000	2,300,000
Հունաստան	2,100	2,100	600,000	650,000
Իրան	—	500[2]	—	—
Սուրինամ	4,000	5,000	580,000	600,000
Սիերա Լեոնե	1,090	1,700	180,000	?
Ղազախստան	5,310	5,400	160,000	450,000
Վենեսուելա	2,500	4,500	320,000	350,000
Ռուսաստան	5,480	5,800	200,000	250,000
ԱՄՆ	30[2]	Ոչ արդյունաբերական	20,000	40,000
Այլ երկրներում	2,630	2,600	3,300,000	3,800,000
Ընդհանուր պաշարները	209,000	220,000	29,000,000	38,000,000