Լուի Դարտիժ դյու Ֆուրնե

Լուի Ռենե Շառլ Մարի Դարտիժ դյու Ֆուրնե (ֆր.՝ Louis René Charles Marie Dartige du Fournet, կարճ՝ Լուի Դարտիժ դյու Ֆուրնե, մարտի 2, 1856, Պուտանժ, Ֆրանսիա - փետրվարի 15, 1940, Պերիկեո, Ֆրանսիա), Ֆրանսիական ծովուժի սպա, կարիերայի ավարտին՝ փոխծովակալ։

Լուի Դարտիժ դյու Ֆուրնե
Louis Dartige du Fournet
1856-1940
Ծննդավայր	Putanges-Pont-Écrepin
Մահվան վայր	Պերիգյո
Գերեզման	Q110337093?[1]
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Զորատեսակ	Ծովային
Կոչում	փոխծովակալ
Մարտեր/ պատերազմներ	Առաջին համաշխարհային պատերազմ
Պարգևներ	և

Կենսագրություն

Լուի Դարտիժ դյու Ֆուրնեն ծնվել է 1856 թվականին, Ֆրանսիայի Օրն շրջանի Պութանժ քաղաքում։ 1872 թվականին ընդունվել է ֆրանսական բանակի ծովուժի սպայական վարժարան։ 1893 թվականի հուլիսի 13-ին «Բորի» մարտանավի կազմում։, «Քոմեթ» փոքր հրետանավակով հրամանատար Լուի Դարտիժը ապահովում է Մենամի գործողությունը՝ Բանգկոկի նավահանգիստն ազատելու համար։ Այս գործողության արդյունքում Ֆրանսիան ձեռք է բերում Մեկոնգի (ներկայիս Լաոս) ձախ ափը։ Հետագայում Լուի Դարտիժ դյու Ֆուրնեն «Փոթո» մեծ ռազմանավի հրամանատարի տեղակալ է դառնում, ապա Հյուսիսային ծովի նավատորմիղի մաս կազմող «Սուրքուֆ» մարտանավի հրամանատար^[2]։

1909 թվականին Լուի Դարտիժ դյու Ֆուրնեն ենթածովակալի պաշտոն է ստանում։ Բալկանյան պատերազմի ժամանակ (1912-1913) ղեկավարում է Միջերկրական ծովի ֆրանսիական նավատորմիղը և փոխծովակալի պաշտոն է ստանում։ 1915 թվականի փետրվարին ստանձնում է նորաստեղծ ֆրանսական երրորդ նավատորմի հրամանատարությունը։ Նրա շտաբը Սիրիայում էր և նպատակ ուներ 1915 թվականի օգոստոսին իրականացնել թրքական տիրապետության տակ գտնվող ծովեզերքի պաշարումը^[3]։

Մուսալեռցիների տարհանումը

1915 թ․ սեպտեմբերին Մուսալեռցի հայ փախստականների նավ նստելը

1915 թվականի սեպտեմբերի 5-ին, թուրքական ցեղասպանական ծրագրին դիմադրող Մուսա լեռան վրա դիրքավորված հայերը կարմիր խաչ կրող սպիտակ դրոշով գրավում են «Գիշեն» մարտանավի ուշադրությունը^[3]։ Ծովակալ Լուի Դարտիժ դյու Ֆուրնեն բարձր հրամանատարությունից հայերին օգնելու հրաման է խնդրում։ Հստակ պատասխան չստանալով, իր անձնական պատասխանատվությամբ սեպտեմբերի 12-13-ին 4080 հայերի վերցնում է «Ֆուդր», «դ'Էստրե», «Գիշեն», «Ամիրալ Շարնե» և «Դեզեքս» մարտանավերի վրա։ Ֆրանսիական ծովուժի երրորդ նավատորմը հայերին Եգիպտոսի Պորտ Սայիդ նավահանգիստ է հասցնում։

Հետագա տարիներ

ՀետագայԼուի Դարտիժ դյու Ֆուրնեն ստանձնում է Արևելյան դաշնակից ուժերի նավատորմիղների հրամանատարությունը, որոնք պատրաստվում էին գրավել Բոսֆորը։ 1916 թվականի դեկտեմբերից հետո, երբ դաշնակից զինվորները Աթենքում պաշարման մեջ են ընկնում, ֆրանսիական ծովուժի նախարար Լուսիեն Լաքազը պաշտոնազրկում է Լուի Դարտիժ դյու Ֆուրնեին^[4]։

Պաշտոնազրկվելուց հետո՝ Լուի Դարտիժ դյու Ֆուրնեն անցնում է հանգստի և ամուսնանում։ Մահացել է 1940 թվականի փետրվարի 16-ին Տորտոյն շրջանի Պերիկեո քաղաքում

Երկեր

• Instructions nautiques sur les mers de Chine. Introduction. Navigation générale. Collationnées par le service des instructions nautiques au Dépôt de la marine, 3 vol., Paris, Imprimerie nationale, 1883-1884 (ֆր.)
• Journal d'un commandant de la Comète : Chine, Siam, Japon (1892-1893), Paris, Plon-Nourrit, 1897 Texte en ligne (ֆր.)
• Petite Mousmé, Paris ։ Plon-Nourrit, 1907. Réédition ։ Paris, Pondichéry, Éditions Kailash, 2009 (ֆր.)^[4]
• Souvenirs de guerre d'un amiral, 1914-1916, Paris, Plon-Nourrit, 1920 (ֆր.)
• Heures lointaines. Souvenirs d'un marin, Paris, Plon, 1928 (ֆր.)
• À travers les mers. Souvenirs d'un marin, Paris, Plon, 1929 (ֆր.)

Արտաքին հղումներ

Լուի Դարտիժ դյու Ֆուրնեի դիմաքանդակը Մուսա լեռան հերոսամարտի հուշարձան-թանգարանում

• Michel Vergé-Franceschi (dir.), Dictionnaire d'Histoire maritime, éditions Robert Laffont, coll. « Bouquins »,‎ 2002 (ֆր.)
• Étienne Taillemite, Dictionnaire des marins français, Paris, éditions Tallandier,‎ 2002, 573 p. (ISBN 2-84734-008-4) (ֆր.)
• François Cochet et Rémy Porte, Dictionnaire de la Grande Guerre 1914-1918, Paris, Robert Laffont, coll. « Bouquins »,‎ 2008 (ֆր.)
• Delluc B. et G., 2007 ։ De Bangkok à Eugène Le Roy, Bull. de la Soc. hist. et arch. du Périgord, 134, p. 321-326, ill. (ֆր.)
• Delluc B. et G., 2010 ։ Note sur l’amiral Louis Dartige du Fournet et les Arméniens, Bull. de la Soc. hist. et arch. du Périgord, 137, p. 284-285, ill. (ֆր.)