Հենրիկ Մալյան

Հենրիկ Սուրենի Մալյան (սեպտեմբերի 30, 1925(1925-09-30)^[1], Թելավ, Թիֆլիսի նահանգ^[1] - մարտի 14, 1988(1988-03-14), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ նշանավոր կինոռեժիսոր, թատերական ռեժիսոր, սցենարիստ, թատերական ուսուցիչ, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1977), ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1982)։ Պետական մրցանակի դափնեկիր։

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Մալյան (այլ կիրառումներ)

Հենրիկ Մալյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 30, 1925(1925-09-30)[1]
Ծննդավայր	Թելավ, Թիֆլիսի նահանգ[1]
Մահացել է	մարտի 14, 1988(1988-03-14) (62 տարեկան)
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Կրթություն	Երևանի պետական գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտ (1951)[1] և Ռուսաստանի թատերական արվեստի համալսարան (1953)[1]
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Մասնագիտացում	կինոռեժիսոր, սցենարիստ, թատերական ռեժիսոր և թատերական ուսուցիչ
Պարգևներ	և
IMDb	ID ID 0540899

ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Դավիթ Մալյանի (1904-1976) եղբոր որդին, բեմադրիչ, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Նարինե Մալյանի հայրը։

Կենսագրություն

Հենրիկ Մալյանը ծնվել է 1925 թվականին Թելավիում։ 1942-1945 թվականներին աշխատել է Թբիլիսիի ավիագործարանում որպես գծագրիչ, փականագործ։ 1945-1951 թվականներին սովորել է Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտի ռեժիսորական բաժնում՝ Լևոն Քալանթարի արվեստանոցում^[2]։ 1953 թվականին ավարտել է Ա. Լունաչարսկու անվան պետական թատերական արվեստի ինստիտուտի (ГИТИС) ռեժիսուրական ընդլայնված դասընթացները։ 1951-1954 թվականներին աշխատել է որպես ռեժիսոր Հայաստանի տարբեր թատրոններում (Արտաշատ, Կիրովական, Ղափան) և հեռուստատեսությունում։ 1954 թվականից՝ ռեժիսորի օգնական, այնուհետև ռեժիսոր Հայֆիլմ-ում։ 1961-1962 թվականներին «Մոսֆիլմ» կինոստուդիայում ստաժավորում է անցել ռեժիսորներ Կալատոզովի և Բոնդարչուկի մոտ^[2]։ 1980 թվականին Հայֆիլմին առընթեր հիմնադրեց «Մալյան թատրոն-ստուդիա»։ Առաջին բեմադրությունը Վ․ Սարոյանի պատմվածքի հիման վրա «Իմ հայրենիքի խրատական հեքիաթները» ներկայացումն էր։

Հենրիկ Մալյանի հուշատախտակը Երևանի Մաշտոցի պողոտայում

1982 թվականից դասավանդում էր Երևանի պետական գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտում, պրոֆեսոր^[3]։ 1971–1988 թվականներին դասավանդել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան մանկավարժական ինստիտուտում, 1975–1988 թվականներին եղել է ռեժիսուրայի և դերասանի վարպետության ամբիոնի վարիչ^[4]։

1980 թվականին Երևանում հիմնել է կինոդերասանի թատրոնը, որը 1988 թվականից անվանակոչվել է նրա անունով։ Եղել է դերասան, ռեժիսոր, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Դավիթ Մալյանի (1904-1976) եղբոր որդին, բեմադրիչ, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Նարինե Մալյանի հայրը^[5]։

Մահացել է 1988 թվականի մարտի 14-ին Երևանում։ Թաղված է Թոխմախի գերեզմանոցում։

Պարգևներ և կոչումներ

• ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1977)
• ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1982)
• ՀԽՍՀ պետական մրցանակ (1975)
• «Պատվո նշան» շքանշան
• Երկրորդ մրցանակ Համամիութենական կինոփառատոնում «Եռանկյունի» ֆիլմի համար (1968, Լենինգրադ)
• «Մեծ Պրոմեթևս» գլխավոր մրցանակ, առաջին աստիճանի դիպլոմ Անդրկովկասի և Ուկրաինայի կինոփառատոնում Եռանկյունի ֆիլմի համար (1968)
• Սան Ռեմոյի հեղինակային ֆիլմերի միջազգային կինոփառատոնում մրցանակ «Մենք ենք, մեր սարերը» ֆիլմի համար (1976, Իտալիա)
• Գլխավոր մրցանակ Համամիութենական կինոփառատոնում Նահապետ ֆիլմի համար (1978, Երևան)
• Մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար՝ «Կտոր մը Երկինք» ֆիլմի համար (1981, Վիլնյուս)^[6]

Գրականություն

• Մաթոսյան Ռ., Հենրիկ Մալյան, Երևան, 1980։

Ֆիլմագրություն

Ռեժիսոր

Տարի	Անվանում
1950	Եկամտաբեր պաշտոն
1952	Վենետիկյան երկվորյակներ
1953	Պաղտասար ախպար
1953	Արջը
1960	Նվագախմբի տղաները (Հենրիկ Մարգարյանի հետ)
1963	Ճանապարհ դեպի կրկես (Լևոն Իսահակյանի հետ)
1964	Կեղծ լրտեսը (կարճամետրաժ)
1967	Եռանկյունի
1969	Մենք ենք, մեր սարերը
1972	Հայրիկ
1977	Նահապետ
1980	Կտոր մը երկինք
1982	Մի կաթիլ մեղրը

Սցենարիստ

Տարի	Անվանում
1977	Նահապետ
1979	Անմահություն (վավերագրական)
1980	Կտոր մը երկինք (Վահան Թոթովենցի և Ստեփան Ալաջաջյանի հետ)
1980	Մեր բակի աստղերը (կարճամետրաժ)
1982	Մի կաթիլ մեղրը
1982	Գիքոր
1987	Առատություն (վավերագրական)
1982	Կարոտ (Ռուբեն Հովսեփյանի հետ)

Երկեր

• Հենրիկ Մալեան. «Երկխոսություն երրորդի համար. հուշերի գիրք», խմբագիր՝ Հրաչուհի Տատուրյան, (առաջին հրատ. Երևան, «Նաիրի», 1997 թվական, երկրորդը - 2010 թվական)

Տես նաև

• Հենրիկ Մալյանի անվան թատրոն