Ոսկե վարդ

Ոսկե վարդ, Կաթոլիկ եկեղեցու Հռոմի պապերի կողմից ամենամյա օրհնվող ոսկյա զարդարանք։ Երբեմն համարվում է ակնածանքի կամ սիրո խորհրդանիշ։ Ստացողների թվում են եղել եկեղեցիներ ու սրբավայրեր, թագավորներ, ռազմական գործիչներ ու կառավարություններ։

Ջիուզեպպե և Պիետրո Պաոլո Սպագնայի հեղինակած ոսկե վարդը։ Հռոմ, մոտավորապես 1818/19 թվական։ Պահպանվում է Վիեննայի Հոֆբուրգ կայսերական պալատում։

Նշանակություն և սիմվոլիզմ

Մինուչիո դա Սիենայի ոսկե վարդը (1330), որը Հռոմի պապ Ջոն XXII-ը նվիրել է Նեուչաթելի կոմս Ռուդոլֆ III Նիդաուացուն

Վարդն օրհնում են Մեծ Պասի չորրորդ կիրակի օրը (նաև հայտնի որպես Վարդի կիրակի), երբ վարդագույն հանդերձներն ու վարագույրները փոխարինում են եկեղեցական մանուշակագույնին՝ պահքի հանդիսավորության մեջ հույս ու հրճվանք խորհրդանշելով։ Ամբողջ պահքի ընթացքում կաթոլիկներն աղոթում են, պաս պահում, ինքնախարազանվում ու խորհրդածում մեղքի ու դրա բացասական հետևանքների շուրջ, բայց Վարդի կիրակին հնարավորություն է տալիս հետ նայել Քրիստոսի մահվանն ու անհամբերությամբ սպասել նրա բաղձալի հարությանը։ Գեղեցիկ ոսկե վարդը խորհրդանշում է փառավոր վեհությամբ հարություն առած Քրիստոսին (Աստվածաշնչում Մեսիային անվանում են «դաշտի ծաղիկ ու հովիտների շուշան»)^[1]։ Ըստ Հռոմի պապ Լեո XIII-ի՝ վարդի բույրը «խորհրդանշում է Քրիստոսի բույրը, որը նրա հավատարիմ հետևորդները պետք է լայնորեն սփռեն», իսկ փշերն ու ծաղկաթերթերի վարդագույնը վերագրվում են նրա արյունալի տառապանքին։

Հռոմի պապերից շատերն են իրենց քարոզներում ու նամակներում բացատրել վարդի առեղծվածային նշանակությունը։ Իննոկենտիոս III-ն ասում էր․ «Վարդի կիրակին ներկայացնում է սերը ատելությունից հետո, ուրախությունը վշտից հետո, լիությունը քաղցից հետո, ուրեմն և վարդն իր գույնով, բույրով ու ճաշակով բնութագրում է սեր, ուրախություն ու հագեցվածություն համապատասխանաբար»։

Ժամանակակից վարդի պատմություն ու զարգացում

Մշակում

Ծաղիկ

Նախքան Սիքստոս IV պապի (1471–84) գահկալությունը, ոսկե վարդը բաղկացած էր մաքուր ոսկուց պատրաստված մեկ ծաղիկից, որը թեթև կարմիր էին գունավորում։ Հետագայում վարդը զարդարելու համար ծաղկաթերթերին ու վարդի մեջ ավելացվել են սուտակներ ու այլ թանկարժեք քարեր։

Հռոմի պապ Սիքստոս IV-ը մեկ վարդը փոխարինել է տաս և ավելի վարդերի փնջով, որոնցից ամենամեծի շուրջը խմբված էին համեմատաբար ավելի փոքրերը։ Կենտրոնական վարդի մեջտեղում շաղափված կափարիչով մի փոքրիկ գավաթ է, որի մեջ վարդն օրհնելիս պապը մուշկ ու անուշաբույր բալզամ է լցնում։ Ամբողջը պատրաստված է մաքուր ոսկուց, սակայն չափը, կշիռն ու զարդարանքները կարող են տարբեր լինել։ Սկզբնապես վարդն ունեցել է երեք դյույմ բարձրություն ու տեղավորվում էր պապի ձախ ձեռքում, մինչ նա աջով օրհնում էր հավաքված բազմությանը։ Հետագայում ավելացվել են ծաղկամանն ու տակդիրը։

Ծաղկաման և տակդիր

Ծաղկամանն ու դրա տակ գտնվող տակդիրը բազմազանվում են ըստ պատրաստման նյութի, կշռի ու ձևի։ Սկզբում դրանք պատրաստվում էին ոսկուց, հետագայում փոխարինվել են ոսկեզօծած արծաթով։ Տակդիրը կարող է լինել եռանկյունաձև, քառանկյունաձև կամ ութանկյունաձև ու դրվագվածված տարբեր զարդարանքներով, ինչպես նաև տվյալ վարդը պատվիրած Հռոմի պապի զինանշանով։

Զարդարանքի արժեք

Վատիկանի գրադարանի ոսկե վարդը

Վարդի արժեքը կախված էր պապի առատաձեռնությունից ու տվյալ ժամանակի տնտեսական հանգամանքներից։ Բալդասսարին նշում էր, թե 1650 թվականին շնորհված վարդն արժեր 500 էքյու (ոսկեդրամ), որը հավասար էր մոտավորապես 1․7 կգ ոսկու։ Հռոմի պապ Ալեքսանդր VII-ի շնորհած վարդերն համապատասխանաբար արժեին 800 և 1200 էքյու։ Ֆրանսիայի թագուհի Մարիա Թերեզա Ավստրիացուն Կլեմենտ IX պապի կողմից ուղարկված վարդն արժեր 1600 էքյու, որը հավասար էր ութ ֆունտ ոսկու։ Պատրաստվել են վարդեր 1450 էքյու արժողությամբ^[2], իսկ 19-րդ դարում նաև 2000 էքյու և ավելի արժեքով^[3]։

Ծագում

Վարդեր նվիրելու ավանդույթը փոխարինել է կաթոլիկ ղեկավարներին ոսկե բանալիներ ուղարկելու ավանդույթին։ Վարդերի ու բանալիների միջև որոշակի նմանություններ կան․ երկուսն էլ պատրաստված էին մաքուր ոսկուց ու օրհնված պապի կողմից, նաև հանդիսանում էին սուրբ մասունքներ։

Վարդերի ավանդույթի հիմնադրման ստույգ ժամկետը հայտնի չէ։ Ոմանք պնդում են, թե այն եղել է Կառլոս Մեծից (742-814) առաջ, մյուսների կարծիքով այն սկզբնավորվել է 12-րդ դարավերջին։

Ավանդույթը, որը սկզբնավորվել էր, երբ պապերը Ավինյոն էին տեղափոխվել, շարունակվել է նրանց Հռոմ վերադառնալուց հետո նաև։ Պապական արքունիքի ամենաարժանավոր արքայազնը հանդիսավոր արարողությամբ պապից ստանում էր վարդը, իսկ տասնյոթերորդ դարասկզբից վարդով պարգևատրվում էին միայն թագուհիներն ու արքայադուստրերը։ Կայսրերը, միապետները, թագավորներն ու արքայազնները պարգևատրվում էին օրհնված սրով ու գլխարկով, որը տղամարդկանց համար ավելի հարմար նվեր էր։ Սակայն եթե կաթոլիկ կայսրը, միապետը կամ որևէ հզոր արքայազն Հռոմում ներկա էր լինում Վարդի կիրակի օրը, նրան ոսկե վարդ էին նվիրում։

Վարդի օրհնություն

Հռոմի պապ Բենեդիկտոս XVI-ի կողմից Վաշինգտոնի Մարիամ Աստվածածնի բազիլիկին նվիրված վարդը։

Սկզբում վարդերը չէին օրհնվում, դրանք սկսել են օրհնել արարողությունն ավելի հանդիսավոր դարձնելու ու ստացողի մոտ ակնածանք առաջացնելու համար։ Ըստ կարդինալ Պետրայի՝ վարդն առաջին անգամ օրհնել է Իննոկենտիոս IV պապը (1245–54)։ Ուրիշները պնդում են, որ Իննոկենտիոս III-ը (1198–1216), Ալեքսանդր III-ը (1159–81) կամ Լեո IX-ն (1049–55) է եղել առաջինը։ Ջիուզեպպե Կատալանուսը պնդում էր, որ թեև առաջին վարդերը օծվում էին մուշկով ու բալզամով, աղոթքներով, խնկով ու սուրբ ջրով դրանց օրհնությունն սկսվել է ավելի ուշ՝ Ջուլիուս II պապի գահակալության օրոք (1503–13)։ Մեր օրերում պապը վարդն օրհնում է ամեն տարի, բայց միշտ չէ, որ այն նոր է լինում կամ տարբեր․ հին վարդն օրհնվում է այնքան ժամանակ, մինչև որ նվիրվում է որևէ մեկին։

Նախքան պապական իշխանությունն Ավինյոն տեղափոխելը վարդն օրհնում էին այն պալատի ավանդատանը, որտեղ գտնվում էր պապը։ Օրհնությանը հետևում էր հանդիսավոր պատարագ, որը մատուցվում էր կա՛մ անձամբ պապի, կա՛մ առաջին կարդինալ-քահանայի կողմից։ Առաջին դեպքում վարդը դրվում էր ոսկով ասեղնագործված վարդագույն մետաքսե քողի վրա, երկրորդ դեպքում պապը վարդը պահում էր իր ձեռքում, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ ծնկի էր իջնում ու երգում "Laudemus in Domino"։ Վարդը ձեռքում պապը հանդիսավորությամբ վերադառնում էր Լաթեարն պալատ, իսկ Հռոմի քաղաքագլուխը նրա ձիու սանձից բռնած ուղեկցում էր նրան ու օգնում իջնել ձիուց։ Տեղ հասնելով՝ պապը վարդը տալիս էր քաղաքագլխին, որպես նրա ցուցաբերած հարգանքի փոխհատուցում։ Ավինյոնում բնակվելու տարիներին (1305–1375) պապերն իրենց սուրբ գործառույթներից շատերն իրականացնում էին իրենց պալատի մասնավոր մատուռում, սակայն Հռոմ վերադառնալուն պես վերակագնել են այս ավանդույթը։

Այժմ վարդի օրհնությունը կատարվում է ավանդատանը, իսկ պատարագը մատուցվում է պապական մատուռում։ Վարդը դրվում է վառվող մոմերով սեղանի վրա, և սպիտակ հագնված պապը՝ վարդագույն փարաջայով ու գլխին թանկարժեք խույր, սկսում է արարողությունն ընդունված խոսքերով ու աղոթքով։ Աղոթքն ավարտելուց հետո նա խունկը տեղադրում է բուրվառի մեջ, խնկարկում բալզամն ու մուշկը, հետո դրանք լցնում գլխավոր վարդի մեջ բացված փոքրիկ բաժակի մեջ։ Այնուհետև նա խնկարկում է վարդն ու այն ցողում սուրբ ջրով, որից հետո ամենակրտսեր հոգևորականը վարդը տեղափոխում է մատուռ, ու դնում խաչի տակ՝ ասեղնագործ մետաքսե քողի վրա, որտեղ այն մնում է մինչև պատարագի ավարտը։ Պատարագից հետո եկեղեցական թափորն ուղեկցում է վարդը մինչև ավանդատանը դրա համար հատկացված վայրը, որտեղ այն մնում է մինչև որևէ մեկին պարգևատրելը։

Նվիրառուներ

Շերպենհուվելի սուրբ տիրամոր բազիլիկի ոսկե վարդը

Ոսկե վարդով պարգևատրվել են և՛ տղամարդիկ, և՛ կանայք, և՛ նույնիսկ մեկ ամուսնական զույգ ու եկեղեցիներ։

Մինչև տասնվեցերորդ դարը ոսկե վարդի արժանանում էին տղամարդ միապետները։ Սակայն տասնվեցերորդ դարից ի վեր ավելի տարածված է դարձել դրանով կին միապետներին կամ միապետների կանանց պարգևատրելը։ Վերջին տղամարդը, ով արժանացել է ոսկե վարդի, Վենետիկի դուքս Ֆրանչեսկո Լորեդանն էր 1759 թվականին։ Ոսկե վարդի արժանացած վերջին կինն ու միապետը Լյուքսեմբուրգի մեծ դքսուհի Շառլոտան էր 1956 թվականին։ .

Ոսկե վարդի արժանացած գլխավոր եկեղեցիներն են՝ Սուրբ Պետրոսի տաճարը (հինգ վարդ), Լաթերանի բազիլիկ եկեղեցին (չորս վարդ)^[4] և Սանտա Մարիա Մաջորե բազիլիկը (երկու վարդ)^[5]։

• Քսաներորդ դարում Հռոմի պապեր Պիոս X-ը, Բենեդիկտոս XV-ը, Ջոն XXIII-ը և Հովհաննես Պողոս I-ը ոսկե վարդեր չեն նվիրել։
• Հռոմի պապ Պիոս XI-ը վերականգնել է ավանդույթը, որը շարունակել է Պիոս XII-ը։
• Հռոմի պապ Պողոս VI-ը (1963–1978) հինգ պարգևատրում է արել։
• Հռոմի պապ Հովհաննես Պողոս II-ը (1978–2005) ինը պարգևատրում է արել։
• Հռոմի պապ Բենեդիկտոս XVI-ը (2005–2013) տասնութ պարգևատրում է արել։
• Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսը իր գահակալության ընթացքում ոսկե վարդի հինգ պարգևատրում է արել (2013 թվականի նոյեմբերին, 2016 թվականի հուլիսին, 2017 թվականի մայիսին ու հոկտեմբերին, 2019 թվականի հունիսին)։

Հռոմի պապ Պողոս VI-ից սկսած բոլոր ոսկե վարդերը նվիրվել են եկեղեցիների, Բենեդիկտոս XVI-ի պարգևատրումները եղել են կույս Մարիամի սրբավայրերին։

Տարի	Ստացող	Հռոմի Պապ	Ստացողի տեսակ	Աշխարհագրական տարածք	Նշումներ
1096	Անժուի կոմս Ֆուլք IV	Ուրբանոս II	տղամարդ	Ֆրանսիա	[6]
1148	Լեոնի ու Կաստիլիայի թագավոր Ալֆոնսո VII	Յուջին III	տղամարդ	Իսպանիա
1163	Ֆրանսիայի թագավոր Լուի VII Երիտասարդ	Ալեքսանդր III	տղամարդ	Ֆրանսիա
1182	Շոտլանդիայի թագավոր Ուիլյամ I Առյուծ	Լուցիուս III	տղամարդ	Շոտլանդիա
1227	Ռայմոնդո Օրսինի	Գրեգորի IX	տղամարդ	Իտալիա	[7]
1244	Լիոնի սուրբ Ջուսթի եկեղեցի	Իննոկենտիոս IV	եկեղեցի	Ֆրանսիա	[7]
1304	Պերուջայի Սան Դոմենիկո եկեղեցի	Բենեդիկտ XI	եկեղեցի	Իտալիա	[7]
1348	Նեապոլի թագավոր Լուի I	Կլեմենտ VI	տղամարդ	Իտալիա
1348	Հունգարիայի թագավոր Լուի I	Կլեմենտ VI	տղամարդ	Հունգարիա	[7]
1350	Նեապոլի գլխավոր գործակալ Նիկոլո Ասցիայոլի	Իննոկենտիոս VI	տղամարդ	Իտալիա	[7]
1362-70	Դանիայի թագավոր Վալդեմար IV	Ուրբանոս V	տղամարդ	Դանիա	[7]
1368	Նեապոլի թագուհի Ջոաննա I	Ուրբանոս V	կին	Իտալիա	[7]
1369	Սուրբ Պետրոսի տաճար	Ուրբանոս V	եկեղեցի	Իտալիա	[7]
1389	Ռայմոնդո Դել Բալզո Օրսինի	Ուրբանոս V	տղամարդ	Իտալիա	[7]
1391	Ֆեռերայի մարքիզ Ալբերտո դ՛Էստե	Բոնիֆեյս IX	տղամարդ	Իտալիա	[7]
1393	Աստորե I Մանֆրեդի դա Բագնակավալլո	Բոնիֆեյս IX	տղամարդ	Իտալիա	[7]
1398	Ֆոլինյոյի լորդ Ուգոլինո III Տրինչի	Բոնիֆեյս IX	տղամարդ	Իտալիա	[7]
1410	Ֆեռերայի մարքիզ Նիկոլո III դ՛Էստե	Հակապապ Ալեքսանդր V	տղամարդ	Իտալիա	[8]
1411	Ֆրանսիայի թագավոր Շառլ Խելագար	Հակապապ Ջոն XXIII	տղամարդ	Ֆրանսիա	[8]
1413	Իմմոլայի լորդ Լուիջի Ալիդոսի	Հակապապ Ջոն XXIII	տղամարդ	Իտալիա	[8]
1415	Սիգիզմունդ I	Հակապապ Ջոն XXIII	տղամարդ	Գերմանիա	[8]
1419	Ֆլորենցիայի Հանրապետություն	Մարտին V	տղամարդ	Իտալիա	[8]
1420	Ուրբինոյի կոմս Գուիդանտոնիո դա Մոնտեֆելտրո	Մարտին V	տղամարդ	Իտալիա	[8]
1435	Սիգիզմունդ I	Յուջին IV	տղամարդ	Գերմանիա	[8]
1444	Անգլիայի թագավոր Հենրի VI	Յուջին IV	տղամարդ	Անգլիա
1448	Լեհաստանի թագավոր Կկազեմիր IV	Նիկողայոս V	տղամարդ	Լեհաստան
1452	Հռոմեական կայսր Ֆրեդերիկ III ու կայսրուհի Էլեոնորա	Նիկողայոս V	ամուսնական զույգ	Գերմանիա	ստացել են իրենց թագադրման հաջորդ օրը
1457	Ֆրանսիայի թագավոր Շառլ Հաղթանակող	Կալլիստուս III	տղամարդ	Ֆրանսիա
1477	Մանտուայի մարքիզ Լուսովիկո III Գոնզագա	Սիքստոս IV	տղամարդ	Իտալիա	[9]
1481	Ֆրանսիայի թագավոր Լուի XI	Սիքստոս IV	տղամարդ	Ֆրանսիա	[10]
1482	Վյուրտեմբերգի դուքս Էբերհրդ I	Սիքստոս IV	տղամարդ	Գերմանիա
1486	Շոտլանդիայի թագավոր Ջեյմս III	Իննոկենտիոս VIII	տղամարդ	Շոտլանդիա
1491	Շոտլանդիայի թագավոր Ջեյմս IV	Իննոկենտիոս VIII	տղամարդ	Շոտլանդիա
1493	Կաստիլիայի թագուհի Իզաբելլա I	Ալեքսանդր VI	կին	Իսպանիա
1505	Լեհաստանի թագավոր Ալեքսանդր Յագիելլոն	Ջուլիուս II	տղամարդ	Լեհաստան
1506	Պորտուգալիայի թագավոր Մանուել I	Ջուլիուս II	տղամարդ	Պորտուգալիա
1514	Պորտուգալիայի թագավոր Մանուել I	Լեո X	տղամարդ	Պորտուգալիա	երկրորդ մրցանակ
1518	Սաքսոնիայի Ֆրեդերիկ III	Լեո X	տղամարդ	Գերմանիա
1512?	Անգլիայի թագավոր Հենրի VIII	Ջուլիուս II	տղամարդ	Անգլիա
1521?	Անգլիայի թագավոր Հենրի VIII	Լեո X	տղամարդ	Անգլիա
1524	Անգլիայի թագավոր Հենրի VIII	Կլեմենտ VII	տղամարդ	Անգլիա
1537	Մանտուայի դուքս Ֆեդերիկո II Գոնզագա	Պողոս III	տղամարդ	Իտալիա	[11] Թրենթի խորհրդի հայրերի նկատմամբ ցուցաբերած բարության համար
1543	Ֆեռերայի դուքս Էրկոլ II դ՛Էստե	Պողոս III	տղամարդ	Իտալիա	[12]
1548	Ֆրանսիայի թագուհի Եկատերինա Մեդիչի	Պողոս III	կին	Ֆրանսիա	[12]
1550	Պորտուգալիայի արքայազն Խուան Մանուել	Հուլիոս III	տղամարդ	Պորտուգալիա	[12]
1551	Սանտա Մարիա Մաջորե բազիլիկ	Հուլիոս III	եկեղեցի	Իտալիա	[12]
1555	Անգլիայի թագուհի Մարի Թյուդոր	Պողոս IV	կին	Անգլիա	[12]
1557	Ալբա դե Տորմեսի դքսուհի Մարիա Էնրիկեզ Ալվարեզ դե Տոլեդո	Պողոս IV	կին	Իսպանիա	[12] Ֆեռնանդո Ալբայի կինը
1560	Մարի Ստյուարտ	Պիոս IV	կին	Շոտլանդիա
1561	Բոհեմիայի թագուհի Էնն	Պիոս IV	կին	Բոհեմիա	[12]
1564	Լուկկայի Հանրապետություն	Պիոս IV	պետություն	Իտալիա	[12]
1572	Ֆրանսիայի թագավոր Շառլ IX	Գրեգորի XIII	տղամարդ	Ֆրանսիա	որպես հավանության նշան Բարդուղիմեոսյան գիշերվա մեջ թագավորի խաղացած դերի համար
1574, մարտի 24	Խուան Ավստրիացի	Գրեգորի XIII	տղամարդ	Իսպանիա	տրվել է Նեապոլի սբ․ Կլարա եկեղեցում, որպես նորին սրբություն պապի հայրական սիրո նշան[13]
1592	Ֆրանսիայի ու Նավարայի թագավոր Հենրի IV	Կլեմենտ VIII	տղամարդ	Ֆրանսիա
1597	Մորոսինա Մորոսինի	Կլեմենտ VIII	կին	Վենետիկ	տրվել է որպես Վենետիկի թագուհի թագադրման արարողության ժամանակ
1598	Իսպանիայի թագուհի Մարգարեթ Ավստրիացի	Կլեմենտ VIII	կին	Իսպանիա	ստացել է Իսպանիայի թագավոր Ֆիլիպ III-ի հետ ամուսնության օրը
1607	Սանտա Մարիա սոպրա Միներվա բազիլիկ	Պողոս V	եկեղեցի	Իտալիա	[14]
1610	Սանկտա Սանկտորում (սրբություն սրբոց)	Պողոս V	եկեղեցի	Իտալիա	[14]
1625	Անգլիայի ու Շոտլանդիայի թագուհի Հենրիետտա Մարիա	Ուրբանոս VIII	կին	Անգլիա և Շոտլանդիա	[14] ստացել է Ամիենսում
1626/7	Տուսկանիայի մեծ դուքս Ֆերդինանդ II	Ուրբանոս VIII	տղամարդ	Իտալիա	[14]
1628	Մարիա Մագդալինա Ավստրիացի	Ուրբանոս VIII	կին	Իտալիա	[14]
1630	Հունգարիայի թագուհի Մարիա Աննա Իսպանացի	Ուրբանոս VIII	կին	Գերմանիա	[14] հետագայում՝ կայսրուհի
1631	Հռոմի պրեֆեկտ Թադեո Բարբերինի	Ուրբանոս VIII	տղամարդ	Իտալիա	[14] պապի զարմիկն էր
1634	Սուրբ Պետրոսի տաճար	Ուրբանոս VIII	եկեղեցի	Իտալիա	[14]
1635	Բավարիայի դքսուհի Մարիա Աննա	Ուրբանոս VIII	կին	Գերմանիա	[15]
1649	Իսպանիայի թագուհի Մարիանա	Իննոկենտիոս X	կին	Իսպանիա	[16]
1651?	Լեհաստանի թագուհի Մարի Լուիզ	Իննոկենտիոս X	կին	Լեհաստան	[16]
1654	Մոդենայի դքսուհի Լուկրեցիա	Իննոկենտիոս X	կին	Իտալիա	[16]
1658	Սիենայի տաճար	Ալեքսանդր VII	եկեղեցի	Իտալիա	[16] պապի հայրենի քաղաքի տաճարն է
1668	Մարիա Թերեզա Ավստրիացի	Ալեքսանդր VII	կին	Ֆրանսիա	իր փոքրիկ որդու համար, որի կնքահայրը պապն էր
1672	Լեհաստանի թագուհի Էլենոր	Կլիմենտ X	կին	Լեհաստան
1684	Լեհաստանի թագուհի Մարի Կազեմիր Լուիզ	Իննոկենտիոս XI	կին	Լեհաստան
1699	Սուրբ հռոմեական կայսրության կայսրուհի Վիլհելմինա Ամալիա	Իննոկենտիոս XII	կին	Գերմանիա
1701	Մարիա Լուիզա Սավոյացի	Կղեմես XI	կին	Իսպանիա
1726	Տուսկանիայի մեծ արքայադուստր Վիոլանտ Բեատրիս	Բենեդիկտ XIII	կին	Իտալիա	[17]
1736	Լեհաստանի թագուհի Մարիա Ջոզեֆա	Կլեմենտ XII	կին	Լեհաստան	[18]
1759	Վենետիկի քաղաքագլուխ Ֆրանչեսկո Լորեդան	Կլեմենտ XIII	տղամարդ	Իտալիա
1776	Տեսչենի դքսուհի Մարիա Քրիստինա	Պիոս VI	կին	Ավստրիա
1784	Պարմայի դքսուհի Մարիա Ամալիա	Պիոս VI	կին	Իտալիա
1790	Նեապոլի թագուհի Մարիա Կարոլինա	Պիոս VI	կին	Իտալիա
1819	Ավստրիայի կայսրուհի Կարոլին Ագուստա	Լեո XII	կին	Ավստրիա
1825	Սարդինիայի թագուհի Մարիա Թերեզա	Լեո XII	կին	Իտալիա
1830	Չինգոլիի տաճար	Պիոս VIII	եկեղեցի	Իտալիա	[19] պապի հայրենի քաղաքի տաճարը
1832	Հունգարիայի թագուհի Մարիա Աննա	Գրիգոր XVI	կին	Ավստրիա	[19] հետագայում՝ Ավստրիայի կայսրուհի
1833	Սուրբ Մարկոսի տաճար	Գրիգոր XVI	եկեղեցի	Իտալիա	[19]
1842	Պորտուգալիայի թագուհի Մարիա II	Գրիգոր XVI	կին	Պորտուգալիա
1849	Արքայադուստր Մարիա Պիա Սավոյեցի	Պիոս IX	կին	Իտալիա	տրվել է իր կնքահոր կողմից իր մկրտության օրը, հետագայում՝ Պորտուգալիայի թագուհիg
1856	Ֆրանսիայի կայսրուհի Եվգենյա	Պիոս IX	կին	Ֆրանսիա
1861	Սիցիլիայի թագուհի Մարիա Սոֆի	Պիոս IX	կին	Իտալիա
1868	Ավստրիայի կայսրուհի Էլիզաբեթ Բավարացի	Պիոս IX	կին	Ավստրիա
1868	Իսպանիայի թագուհի Իզաբելա II	Պիոս IX	կին	Իսպանիա
1870	Սանտ՛Անտոնիո դեի Պորտոգեշի եկեղեցի	Պիոս IX	եկեղեցի	Իտալիա	[20]
1877, սեպտ․	Լուրդի տիրամոր սրբավայր	Պիոս IX	դամբարան	Ֆրանսիա	[21]
1886	Մարիա Քրիստինա Ավստրիացի	Լեո XIII	կին	Իսպանիա
1888	Բրազիլիայի կայսերական արքայադուստր Իզաբել	Լեո XIII	կին	Բրազիլիա	տե՛ս «Ոսկե օրենք»
1892	Պորտուգալիայի թագուհի Ամելի	Լեո XIII	կին	Պորտուգալիա
1893	Բելգիայի թագուհի Մարի Հենրիետ	Լեո XIII	կին	Բելգիա
1923	Իսպանիայի թագուհի Վիկտորիա Յուջին	Պիոս XI	կին	Իսպանիա
1926	Բելգիայի թագուհի Էլիսաբեթ	Պիոս XI	կին	Բելգիա
1930	Իտալիայի թագուհի Էլենա	Պիոս XI	կին	Իտալիա	[22]
1937	Իտալիայի թագուհի Էլենա	Պիոս XI	կին	Իտալիա	[23] ամուսնության 40-ամյակի առթիվ
1953	Սե տաճար	Պիոս XII	եկեղեցի	Հնդկաստան	[24] տեղադրվել է Ֆրենսիս Զավիերի գերեզմանին
1956	Շառլոտա (Լյուքսեմբուրգի մեծ դքսուհի)	Պիոս XII	կին	Լյուքսեմբուրգ
1964	Սուրբ Ծննդյան տաճար	Պողոս VI	եկեղեցի	Պաղեստին	[25]
1965	Ֆաթիմայի սրբավայր	Պողոս VI	դամբարան	Պորտուգալիա	[26]
1966, մարտի 25	Տիրամայր Գվադալուպեի եկեղեցի (Մեխիկո)	Պողոս VI	եկեղեցի	Մեքսիկա	[24]
1967	Ապարեսիդայի տիրամոր բազիլիկ	Պողոս VI	եկեղեցի	Բրազիլիա	[24]
1979, հունիս	Չենստոխովայի սև տիրամոր սրբապատկերը	Հովհաննես Պողոս II	դամբարան	Լեհաստան	[27]
1979, սեպտ․	Նոքի դամբարան	Հովհաննես Պողոս II	դամբարան	Իռլանդիա	[28]
1982, հունիս	Աստվածամոր բազիլիկ (Լուհան)	Հովհաննես Պողոս II	դամբարան	Արգենտինա	[29][30][31][32]
1987, հունիս	Կալվարի Զեբժիդովսկա	Հովհաննես Պողոս II	դամբարան	Լեհաստան	[33]
1988, մայիսի 14	Տիրամոր ավետարանչության սրբավայր	Հովհաննես Պողոս II	դամբարան	Լիմա, Պերու	[34]
2000, դեկտ․	Լորետոյի սուրբ շենք	Հովհաննես Պողոս II	դամբարան	Իտալիա	[35]
2004, օգոստ․14	Լուրդեսում տիրամոր սրբավայր	Հովհաննես Պողոս II	դամբարան	Ֆրանսիա	[36] երկրորդ մրցանակ
2004, հոկտ․ 17	Քվեբեքի սուրբ Ջոզեֆ բազիլիկ	Հովհաննես Պողոս II	եկեղեցի	Մոնրեալ, Կանադա	[37]
2004, դեկտ․	Պպորտուգալիայի Սամեյրո սրբավայր	Հովհաննես Պողոս II	դամբարան	Բրագա, Պորտուգալիա	[38]
2006	Չենստոխովայի սև տիրամոր սրբապատկերը	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Լեհաստան	[39] երկրորդ մրցանակ
2007, մայիսի 12	Ապարեսիդայի տիրամոր բազիլիկ (" Ապարեսիդայի նոր բազիլիկ")	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Բրազիլիա	երկրորդ մրցանակ։ Առաջինը տրվել էր 1967 թվականին, երբ նոր բազիլիկը դեռ չէր կառուցվել 1980 թվականին[40]
2007, սեպտ․ 8	Մարիազելլի բազիլիկ	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Ավստրիա	[41][42]
2008, ապր․ 9	Ալթյոթինգի տիրամոր եկեղեցի	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Ալթյոթինգ, Գերմանիա	[43]
2008,ապր․ 16	Վաշինգտոնի տիրամոր տաճար	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Վաշինգտոն, ԱՄՆ	[44]
2008, մայիսի 17	Միսերիկորդիայի տիրամոր սրբավայր	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Սավոնա, Իտալիա	[45]
2008, մայիսի 18	Դելլա Գուարդիայի տիրամոր սրբավայր	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Ջենովա, Իտալիա	[45]
2008, սեպտ․ 7	Բոնարիայի տիրամոր տաճար	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Քագլիարի, Իտալիա	[45]
2008, հոկտ․ 19	Պոմպեի կույս Մարիամի եկեղեցի	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Պոմպեյ, Իտալիա	[46] [47]
2009, ապր․ 28	Խաչի տիրամոր եկեղեցի	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Աքուիլա, Իտալիա	երկրաշարժից հետո[48]
2009, մայիս	Եվրոպայի տիրամոր տաճար	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Ջիբրալթար	[49][50]
2009,նոյ․ 22	Գաբեզայի տիրամոր բազիլիկ	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Ժաեն, Իսպանիա	[45]
2010	Դել Վալլեի բազիիկ տաճար	Բենեդիկտոս XVI	եկեղեցի	Արգենտինա	[32][51]
2010, ապր․ 18	Տա՛ Պինուի բազիլիկ	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Մալթա	[52]
2010, մայիսի 12	Ֆաթիմայի սրբավայր	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Պորտուգալիա	երկրորդ մրցանակ[53] [54]
2010, օգոստ․ 23	Վալլեյի տիրամոր սրբավայր	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Կատամարկա, Արգենտինա	[55]
2010, նոյ․ 13	Սոկորոյի սրբավայր	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Վալենսիա, Վենեսուելա	[56]
2011, մայ․15	Շերպենհուվելի սուրբ տիրամոր բազիլիկ	Բենեդիկտոս XVI	դամբարան	Բելգիա	[57]
2012, մարտի 26	Դե լա Կարիդադ տիրամոր բազիլիկ	Բենեդիկտոս XVI	եկեղեցի	Քոբրե, Կուբա	[58][59]
2013, նոյ․ 22	Տիրամայր Գվադալուպեի եկեղեցի (Մեխիկո)	Ֆրանցիսկոս (Հռոմի պապ)	դամբարան	Մեքսիկա	[60] երկրորդ մրցանակ
2016, հուլ․28	Չենստոխովայի սև տիրամոր սրբապատկերը	Ֆրանցիսկոս (Հռոմի պապ)	դամբարան	Լեհաստան	[61] երրորդ մրցանակ
2017, մայ․13	Ֆաթիմայի սրբավայր	Ֆրանցիսկոս (Հռոմի պապ)	դամբարան	Պորտուգալիա	երրորդ մրցանակ[62]
2017, հոկտ․ 7	Ապարեսիդայի նոր բազիլիկ	Ֆրանցիսկոս (Հռոմի պապ)	դամբարան	Բրազիլիա	երրորդ մրցանակ, որը խորհրդանշում է սրբապատկերի 300 ամյակը[63]
2019, հունիսի 1	Սիկսոմլյոյի տիրամայր	Ֆրանցիսկոս (Հռոմի պապ)	դամբարան	Տրանսսիլվանիա, Ռումինիա	[64]