Ռիմա Պիպոյան
հայ բեմադրիչ-խորեոգրաֆ, պարուհի և պարուսույց From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Ռիմա Սամվելի Պիպոյան (հունիսի 2, 1988, Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ բեմադրիչ-խորեոգրաֆ, պարուհի և պարուսույց։ Համարվում է Հայաստանում ժամանակակից պարի հիմնադիրներից մեկը[1][2][3]։ 2017 թվականին հիմնադրել է «Պարարվեստի զարգացման» կրթամշակութային հիմնադրամը, որը տնօրինում է մինչ օրս[4]։ Երևանի պարարվեստի պետական քոլեջում 2020 թվականին հիմնադրել և ղեկավարում է "Մոդեռն Պար" բաժինը։ Մասնագիտական գործունեության ընթացքում արժանացել է բազմաթիվ մրցանակների և պատվոգրերի ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Հայաստանից դուրս[5]։ Իր ներկայացումներով և բեմադրություններով հանդես է եկել Շվեյցարիայում Գերմանիայում, Հունաստանում, Իսպանիայում, Իտալիայում, Սերբիայում, Կանարյան կղզիներում, Խորվաթիայում, Բելգիայում, Լեհաստանում, Ռուսաստանում, Բելառուսում, Պորտուգալիայում, Վրաստանում, Արաբական Միացյալ Էմիրություններում և այլ երկրներում։
Remove ads
Կենսագրություն
Ռիմա Պիպոյանը ծնվել է 1988 թվականի հունիսի 2-ին Երևանում։ Ծնողները. հայրը̀ Սամվել Խաչատուրի Պիպոյանը[6] (ծնվ. 1962 ապրիլի 23) կենսաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր է, մայրը̀ Լարիսա Հակոբի Կիրակոսյանը (ծնվ. 1962 նոյմբերի 7) կենսաֆիզիկոս է, պլաստիկ անատոմիայի և էկոլոգիայի դասախոս̀ Փ. Թերլեմեզյանի անվ. գեղարվեստի պետական քոլեջում։ 1995-1997 թվականներին Ռիման հաճախել է Կիրովի անվ. թիվ 12 միջնակարգ դպրոցը (այժմ̀ Վ.Համբարձումյանի անվ. թիվ 12 հիմնական դպրոց)։
Կրթություն
Ռիմա Պիպոյանն իր մասնագիտական ուղին սկսել է որպես բալետի պարուհի։ 1997 թվականին ընդունվել է «Պարարվեստի պետական ուսումնարան»-ի (այժմ՝ «Երևանի պարարվեստի պետական քոլեջ») դասական պարի բաժինը և 2006 թվականին գերազանցությամբ ավարտել այն̀ ստանալով մանկավարժ-պարուսույցի որակավորում։ Ուսման տարիներին բախտ է ունեցել մասնակցել և պարել անվանի հայ բեմադրող-խորեոգրաֆ ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ Մաքսիմ Մարտիրոսյանի բեմադրություններում։ Ռիման ̀որպես խորեոգրաֆ, իր բեմադրական գործունեությունը սկսել է վաղ տարիքում[7]։
2005 թվականին ընդունվել է Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտի «պարարվեստի ռեժիսուրա» բաժինը̀ ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ Վիլեն Գալստյանի արվեստանոց։ Ինստիտուտում ուսման տարիներին (2005-2010) բեմադրել է մի շարք պարային համարներ, համագործակցել է հայ տարբեր արվեստագետների հետ, ստեղծել է իր առաջին մեծածավալ ժամանակակից բալետային ներկայացումները՝ այդ թվում «Անկումներով ենք վեր բարձրանում» և «Միջնադարյան պատկերներ»-ը։ Վերջին ներկայացումը նրա դիպլոմային աշխատանքն էր, որը ներկայացումն էր հայ միջնադարյան մանրանկարչության թեմաները՝ հայ միջնադարյան շարականների, Կոմիտասի և Ավետ Տերտերյանի երաժշտության ներքո։ Ներկայացումը համեմված էր դասական պարի, միջնադարյան հայկական մանրանկարչությունից վերցրած պատկերների և արևելյան մարտարվեստների շարժումներով ու ժեստերով[8], ինչն էլ մեծ հետքրքրություն առաջացրեց և հավանության ու գովասանքի խոսքերի արժանացավ Հայաստանի ժողովրդական արտիստներ Էլվիրա Մնացականյանի, Վիլեն Գալստյանի և Ռուդոլֆ Խառատյանի կողմից[3], վերջինս Ռիմա Պիպոյանի դիպլոմային աշխատանքի ընդդիմախոսն էր։ 2010 թվականին Ռիման գերազանցությամբ ավարտում է Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտի «պարարվեստի ռեժիսուրա» մասնագիտությունը̀ ստանալով արվեստագիտության բակալավրի աստիճան։
2010-2012 թվականներին սովորում և գերազանցությամբ ավարտում է Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտի «պարարվեստի ռեժիսուրա» բաժնի մագիստրատուրան̀ ստանալով մագիստրոսի աստիճան։ Նրա մագիստրոսական թեզն անդրադառնում էր մոդեռն պարին̀ նրա ստեղծմանը, հիմնադիրներին, առանձնահատկություններին և մոդեռն պարի կիրառության կարևորությանը̀ պարային մասնագիտական հաստատություններում։
Իր ուսման տարիներին և հետագա գործունեության ընթացքում Ռիմա Պիպոյանը հարստացնում է իր պարային գիտելիքները̀ ստանալով մի շարք վարպետաց դասեր այնպիսի բեմադրողների մոտ և պարային խմբերում, ինչպես օր.̀ Աքրամ Խանը, Յոհան Էքմանը, Դենիս Լամպարտը, «Լաբորգրաս» պարային խումբը (eng. “The LaborGras” company), Ռոմեն Գիյոնը, Կանդուկո պարային խումբը, Spellbound contemporary ballet և այլն[9]։ Ուսման տարիներին Ռիման սկսում է ուսումնասիրել նաև արևելյան մարտարվեստներ̀ մասնավորապես չինական ուշու, ինչը հետագայում մեծ ազդեցություն է ունենում խորեոգրաֆիկ ոճի ձևավորման վրա։
Աշխատանքային փորձ
2007-2009 թվականներին աշխատել է «Շիրակացու ճեմարան» միջազգային գիտակրթական համալիրում, որպես դասական պարի ուսուցչուհի:2008 թվականից մինչ օրս աշխատում է «Երևանի պարարվեստի պետական քոլեջ»-ում, որտեղ դասավանդել է դասական պար, պատմակենցաղային և ժող. բնորոշ պարեր, 2016 թվականից սկսած դասավանում է բալետմայստերի վարպետություն։
2010-2013 թվականներին որպես պարուսույց-խորեոգրաֆ և ժյուրիի անդամ համագործակցում է ՇԱՆԹ հեռուստաընկերության հետ և «Պարիր, թե կարող ես» պարային հեռուստանախագծի երեք եթերաշրջանների համար բեմադրում ավելի քանի 30 պարային համար[10]։
2011-2012 թվականներին աշխատել է «Խորեոգրաֆիայի պետական թատրոն»-ում որպես խորեոգրաֆ և մենապարուհի։
2012-2019 թվականներին աշխատել է Երևանի թատրոնի և կինոյի պետական ինստիտուտում որպես պարուսույց-խորեոգրաֆ՝ դասավանդելով պար դերասանական և ռեժիսորական կուրսերին, ինչպես նաև ղեկավարել է «Պարարվեստի ռեժիսուրա» հեռակա կուրս։
2017 թվականին հիմնադրում է «Պարարվեստի զարգացման» կրթամշակութային հիմնադրամը, որը տնօրինում է մինչ օրս։ Հիմնադրամի ստեղծման գերնպատակն է̀ աջակցել ժամանակակից պարարվեստի և ժամանակակից բալետային արվեստի զարգացմանը ՀՀ-ում, ինչպես նաև օժանդակել խորեոգրաֆներին, բեմադրողներին, պարուսույցներին և արվեստի ոլորտում ներգրավված անձանց̀ պարային, կրթամշակութային նախագծեր իրականացնելու և ներկայացումներ ստեղծելու հարցում[11]։
2018 թվականից մինչ օրս աշխատում է «Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան»-ի Կուլտուրայի ֆակուլտետի «Պարարվեստի մանկավարժություն» ամբիոնում̀ արպես մոդեռն պարի դասախոս[12][13]։
2020 թվականից հանդիսանում է «Մոդեռն պար» բաժնի ղեկավար «Երևանի պարարվեստի պետական քոլեջ»-ում, որի եռամյա կրթության ծրագրի հեղինակն է և կազմողը։
Մասնագիտական գործունեություն
Ռիմա Պիպոյանն առաջին հայ ժամանակակից այն խորեոգրաֆներից է̀ ում հաջողվեց իր բեմադրություններով Հայաստանը ներկայացնել միջազգային պարային հարթակներում[14]։
2013 թվականին պատվեր է ստանում Թբիլսիի South Caucasus Contemporary Dance and Experimental Art փառատոնից և բեմադրում «La Vita Nuova» պարային ներկայացումը̀ ըստ Դանթե Ալիգիերիի համանուն ստեղծագործության և Ֆիլիպ Գլասի երաժշտությամբ[15]։ Ներկայացման առաջնախաղը տեղի է ունենում Թբիլիսիի “Royal District” թատրոնում։
2015 թվականին նույն փառատոնի ֆինանսավորմամբ և Հայաստանի մշակույթի նախարարության աջակցությամբ Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնում բեմադրում է խաղացանկային «Մեղապարտ կրքեր» ժամանակակից բալետային ներկայացումը̀ Լ. Վ. Բեթհովենի երաժշտությամբ[16][17], որը հիմնված էր Իշխանուհի Տարականովայի կյաքնի պատմական փաստերի վրա[18]։ Իշխանուհի Տարականովայի կերպարը մարմնավորում էր Հայաստանի վաստակավոր արտիստուհի Մարիա Դիվանյանը[19][20]։
Սկսած 2013 թվականից Ռիմա Պիպոյանի տարբեր բեմադրություններ հրավերներ են ստանում մի շարք արտասահմանյան երկրներից։ Նա մասնակցում է տարբեր պարային փառատոնների, մրցույթների և համագործակցության հրավերներ ստանում։ 2016-2017 թվականներին ստանում է կրթաթոշակ «Բեռլինի գեղարվեստի ակադեմիա»-ից[21]՝ որպես խորեոգրաֆ։ Բեռլինում բնակության ժամանակ համագործակցում է մի շարք երիտասարդ արվեստագետների̀ ճարտարապետների, նկարիչների, կոմպոզիտորների հետ, որի արդյունքում, համատեղ ուժերով, ակադեմիայում կազմակերպվում են «բաց դռներ» ցուցադրումներ, որտեղ Ռիմա Պիպոյանը հանդես է գալիս, որպես պարուհի և բեմադրող[22]։ Բեռլինում 2017 թվականին Ռիման ներկայացնում է «Բարև, Քիթի» պարային-ֆիլմ ներկայացման համաշխարհային պրեմիերան̀ Բեռլինի գեղարվեստի ակադեմիայի բեմում[23][24]։ Ներկայացումը հիմնված էր Աննա Ֆրանկի օրագրի վրա[25][26]։ Ներկայացումը ստեղծելու համար համագործակցում է ազգությամբ հրեա կոմպոզիտոր Ալլա Սեգալի, ով հատուկ ներկայացման համար գրում է երաժշտությունը։ Ֆիլմը նկարում է սկսնակ ռեժիսոր, մասնագիտությամբ պարող Դավիթ Գրիգորյանը, իսկ ֆիլմի հատվածի երաժշտության ստեղծման համար, Ռիման համագործակցում է ազգությամբ ռուս կոմպոզիտոր Ելենա Ռիկովայի հետ։ Պրեմիերայից հետո բեմադրությունը ներկայացվում է Հայաստանում, Խորվաթիայում, Իտալիայում, Մոլդովայում[27][28][29][30][31][32][33][34]։
2018 թվականին Ռիմա Պիպոյանը բեմադրում է «Կինը որոշում կայացնելուց առաջ» մենապարը, որն իր իսկ կատարմամբ մեծ հաջողություններ է գրանցում տարբեր փառատոններում և մրցանակների արժանանում[35][36][37][38][39]։ Տարբեր երկրներում պրոֆեսիոնալ հանդիսատեսը և ժյուրին նշում էին պարային համարի օրիգինալ լինելու մասին, Ռիմա բեմադրողի նոր ոճ ստեղծելու և բեմում ուժեղ կերպարայնություն ունենալու մասին[40]։ Բեմադրությունը ցուցադրվել է Եվրոպայի ավելի քան 10-ը երկրի 30-ից ավել քաղաքներում[41][42][43][44][45][46][47][48][49]։
2019 թվականին Ռիմա Պիպոյանը հրավեր է ստանում Վենետիկի բիենալեում բեմադրություն անելու, որի արդյուքնում ստեղծում է "What if" պարային ներկայացումը Յ. Ս. Բախի երաժշտությամբ՝ 7 պրոֆեսիոնալ պարողների վրա։ Բեմադրության համաշխարհային պրեմիերան տեղի է ունենում Վենետիկի Արսենալե թատրոնում։
2020 թվականին արժանանում է "East-West Residency"-ի Creative Armenia-ի կողմից[50]։ Նույն թվականին նկարահանում է «ԵԼ» պարային կարճամետրաժ ֆիլմը, որն արժանանաում է մի շարք միջազգային մրցանակաների̀ տարբեր ֆիլմերի փառատոններում։
2020 թվականին Ռիմա Պիպոյանի գլխավորությամբ և ծրագրով Երևանի Պարարվեստի պետական քոլեջում բացվում է «Մոդեռն Պար» բաժին։
2021 թվականին Ռիմա Պիպոյանի նախաձեռնությամբ մեկնարկում է պարային համագործակցության նոր նախագիծ Հայաստանի և Ուկրաինայի միջև։ Ծրագրի իրականացման հիմնական նպատակներց էր Հայաստանի և Ուկրաինայի միջև երկարատև և հուսալի մշակութային գործընկերության ստեղծումը։ Նախագծի իրականացման ընթացքում Երևանի պարարվեստի պետական քոլեջում կազմակերպվեցին տասը և ավելի վարպետության դասեր ինչպես դասական պարի բաժնի, այնպես էլ հայկական ժողովրդական բաժնի ուսանողների համար։ Ուկրաինական պարի դասընթացները վարում էր Կիեւի օպերայի և բալետի ակադեմիական թատրոնի բալետի մենակատար Վլադիսլավ Բոնդարը։ Ծրագրի իրականացման կարևորագույն կետերից էր Ռիմա Պիպոյանի «Ես, իմ ոչ Եսը և Ինքս» պարային ներկայացման ստեղծումը։
2022թ․-ին «Ես, իմ ոչ Եսը և Ինքս» ներկայացմամբ Ռիմա Պիպոյանը դառնում է Aerowaves-ի տարվա լավագույն խորեոգրաֆներից և տարբեր երկրներից հրավերներ ստանում այս ներկայացմամբ։
2024թ․-ին հիմնադրում և գեղարվեստական ղեկավար է դառնում Rima Pipoyan Dance Company-ում, որի արտիստները «Մոդեռն Պար» բաժնի շրջանավարներն են։
Remove ads
Բեմադրություններ
Remove ads
Մրցանակներ
Remove ads
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads