Օմսկ

Օմսկ (ռուսերեն՝ Омск), Ռուսաստանի խոշորագույն քաղաքներց մեկը, Օմսկ մարզի և նույնանուն շրջանի վարչական կենտրոնը։ Գտնվում է Սիբիրի հարավարևմտյան մասում, Իրտիշին Օմ գետի միախառնվելու վայրի մերձակայքում։ Ռուսաստանի միլիոնանոց քաղաքներից է. բնակչության թվաքանակը 2021 թվականի հունվարի տվյալներով եղել է 1 139 897։ Այդ ցուցանիշով Սիբիրում զբաղեցնում է երկրորդ (Նովոսիբիրսկից հետո), ամբողջ Ռուսաստանում՝ իններորդ տեղը։ Արդյունաբերական, գիտա-կրթական, մշակութային, մարզական կենտրոն է^[2], տրանսպորտային կարևոր հանգույց. կայարան ունի անդրսիբիրյան երկաթուղու վրա, գետային նավահանգիստ՝ նավարկելի Իրտիշի ափին։

Քաղաք
Օմսկ
Омск
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Ռուսաստան
Համայնք	Օմսկի մարզ, ՌԽՖՍՀ, Օմսկի մարզ, West Siberian Krai?, Omsk Okrug?, Սիբիրի երկրամաս, Omsk Governorate? և Omsk Uyezd?
Ներքին բաժանում	Kirovsky Administrative Okrug?, Leninsky Administrative Okrug?, Oktyabrsky Administrative Okrug?, Sovetsky Administrative Okrug? և Tsentralny Administrative Okrug?
Հիմնադրված է	1716 թ.
Առաջին հիշատակում	1716
Մակերես	572,9 կմ²
ԲԾՄ	90 մետր
Պաշտոնական լեզու	ռուսերեն
Բնակչություն	1 160 670 մարդ (2013)
Ազգային կազմ	ռուսներ - 84,9% կազախներ - 3,2% ուկրաինացիներ — 1,9% թաթարներ - 1,8% գերմանացիներ - 1,2%
Ժամային գոտի	UTC+6
Հեռախոսային կոդ	+7 3812
Փոստային ինդեքս	644xxx
Փոստային դասիչ	644000–644960[1]
Ավտոմոբիլային կոդ	55
Պաշտոնական կայք	admomsk.ru
Օմսկ (Ռուսաստան)
Օմսկ Վիքիպահեստում

Պատմություն

Հիմնադրվել է 1716, քաղաքի կարգավիճակ ստացել 1781 թվականին։ Ցարական կայսրության ժամանակնեևրում եղել է Արևմտյան Սիբիրի, այնուհետև՝ Տափաստանային տարածաշրջանի գեներալ-նահանգապետի նստավայրը։ Ռուսաստանում քաղաքացիական պատերազմի ժամանակաշրջանում կարճ ժամանակով՝ 1918-1920 թվականներին եղել է հակաբոլշևիկյան ռուսական պետության մայրաքաղաքը, որտեղ նաև պահվել է ցարական ոսկու պաշաչրը։

Ներկայումս քաղաքը, մարզկենտրոն լինելու հետ մեկտեղ, Օմսկի ու տարայի թեմակալ եպիսկոպոսի և Սիբիրի իմամի նստավայրն է։

Օմսկը արժանացել է «Աշխատանքային փառքի քաղաք» կոչման։ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի 2020 թվականի հուլիսի 2-ի հրամանագրով նրան շնորհվել է նաև «Աշխատանքային արիության քաղաք» («Город трудовой доблести“») կոչումը^[3]

Պատկերասրահ

• 
  Քաղաքի տեսքը արբանյակից
• 
  Լենինգրադյան կամուրջը
• 
  Իրտիշի առափնյան
• 
  Նավթավերամշակման գործարանում
• 
  Գետային նավահանգիստը
• 
  Պուշկինի անվան գրադարանը
• 
  Վերափոխման տաճարը
• 
  Թատերական հրապարակը
• 
  Դրամատիկական թատրոնը
• 
  Տիկնիկային թատրոնը
• 
  Մարզապալատը

Քույր քաղաքներ

Օմսկը բարեկամական սերտ հարաբերություններ ունի հետևյալ քաղաքների հետ^[4].

• Անթալիա, Թուրքիա
• Ֆուչժոու, Չինաստան
• Գոմել, Բելառուս
• Համրուն, Մալթա
• Կայֆին, Չինաստան
• Լյուբլին, Լեհաստան
• Մանջուրիա, Չինաստան
• Պավլոդար, Ղազախստան
• Պետրոպավլովսկ, Ղազախստան
• Պուխով, Սլովակիա
• Ուրումչի, Չինաստան

Կլիմա

Օմսկին բնորոշ է մայրցամաքային խոնավ կլիման, որը Köppen climate classification-ի դասակարգմամբ կրում է Dfb նիշը։

Օմսկի կլիմայական տվյալները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F)	4.2 (39.6)	8.0 (46.4)	14.1 (57.4)	31.3 (88.3)	35.5 (95.9)	40.1 (104.2)	40.4 (104.7)	38.0 (100.4)	32.9 (91.2)	27.4 (81.3)	16.1 (61)	4.5 (40.1)	40.4 (104.7)
Միջին բարձր °C (°F)	−12 (10)	−10.3 (13.5)	−2.5 (27.5)	9.1 (48.4)	19.0 (66.2)	23.9 (75)	25.3 (77.5)	22.7 (72.9)	15.9 (60.6)	8.1 (46.6)	−3.7 (25.3)	−9.8 (14.4)	7.1 (44.8)
Միջին օրական °C (°F)	−16.3 (2.7)	−15.0 (5)	−7.3 (18.9)	3.7 (38.7)	12.5 (54.5)	18.0 (64.4)	19.6 (67.3)	16.9 (62.4)	10.4 (50.7)	3.5 (38.3)	−7.3 (18.9)	−13.8 (7.2)	2.1 (35.8)
Միջին ցածր °C (°F)	−20.5 (−4.9)	−19.4 (−2.9)	−12 (10)	−1.0 (30.2)	6.3 (43.3)	12.0 (53.6)	14.2 (57.6)	11.6 (52.9)	5.7 (42.3)	−0.3 (31.5)	−10.5 (13.1)	−17.9 (−0.2)	−2.7 (27.1)
Ռեկորդային ցածր °C (°F)	−45.1 (−49.2)	−45.5 (−49.9)	−41.1 (−42)	−26.4 (−15.5)	−12.9 (8.8)	−3.1 (26.4)	2.1 (35.8)	−1.7 (28.9)	−7.6 (18.3)	−28.1 (−18.6)	−41.2 (−42.2)	−44.7 (−48.5)	−45.5 (−49.9)
Տեղումներ մմ (դյույմ)	23 (0.91)	18 (0.71)	17 (0.67)	21 (0.83)	35 (1.38)	51 (2.01)	66 (2.6)	54 (2.13)	37 (1.46)	30 (1.18)	34 (1.34)	29 (1.14)	415 (16.34)
Միջ. անձրևոտ օրեր	1	0.4	3	10	17	17	18	19	18	13	5	1	122
Միջ. ձնառատ օրեր	28	25	18	9	2	0.2	0	0	1	11	22	28	144
% խոնավություն	80	78	76	64	54	60	68	70	70	74	81	81	71
Միջին ամսական արևային ժամ	68	125	184	235	284	319	321	248	180	105	71	61	2201
Աղբյուր #1: Pogoda.ru.net[5]
Աղբյուր #2: NOAA (sun, 1961–1990)[6]

Բնակչություն

Բնակչության թվաքանակը
1725	1825	1856[7]	1858	1897[8]	1903	1905
992	↗9000	↗16 400	↗18 000	↗37 400	↗60 000	↗75 000
1914[7]	1917[7]	1923[9]	1926[8]	1931[10]	1933[11]	1935
↗134 800	↘113 100	↗150 022	↗162 000	↗162 161	↗227 000	↗246 000
1939[12]	1956[13]	1959[14]	1962[7]	1964	1967[7]	1970[15]
↗288 855	↗505 000	↗581 108	↗650 000	↗702 000	↗774 000	↗821 151
1973[7]	1975[16]	1976[17]	1979[18]	1981	1982[7]	1985[19]
↗905 000	↗971 000	→971 000	↗1 014 246	↗1 044 000	↗1 061 000	↗1 115 000
1986[17]	1987[20]	1989[21]	1990[22]	1991[19]	1992[17]	1993[17]
↗1 116 000	↗1 134 000	↗1 148 418	↗1 159 000	↗1 167 000	↗1 169 000	↘1 167 000
1994[17]	1995[19]	1996[19]	1997[23]	1998[19]	1999[24]	2000[25]
↘1 161 000	↗1 163 000	↘1 160 000	↘1 158 000	↗1 159 000	↘1 157 600	↘1 148 900
2001[19]	2002[26]	2003[27]	2004	2005[28]	2006[29]	2007[30]
↘1 138 400	↘1 134 016	↘1 131 000	↗1 132 000	↗1 142 800	↘1 138 800	↘1 134 700
2008[31]	2009[32]	2010[33]	2011[34]	2012[35]	2013[36]	2014[37]
↘1 131 100	↘1 129 120	↗1 154 116	↗1 154 121	↗1 156 583	↗1 160 670	↗1 166 092
2015[38]	2016[39]	2017[40]	2018[41]	2019[42]
↗1 173 854	↗1 178 079	↗1 178 391	↘1 172 070	↘1 164 815