Օսիպ Մանդելշտամ

Օսիպ Էմիլևիչ Մանդելշտամ (ռուս.՝ Осип Эмильевич Мандельштам, հունվարի 2 (14), 1891^[1], Վարշավա, Ռուսական կայսրություն^{[2][3][4][…]} - դեկտեմբերի 27, 1938(1938-12-27)^{[2][3][5][…]}, Վլադպերպունկտ, Վլադիվոստոկ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[3]), ռուս բանաստեղծ, թարգմանիչ և գրականագետ։

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Մանդելշտամ (այլ կիրառումներ)

Օսիպ Մանդելշտամ ռուս.՝ Осип Эмильевич Мандельштам
Ծննդյան անուն	ռուս.՝ Иосиф Эмильевич Мандельштам
Ծնվել է	հունվարի 2 (14), 1891[1]
Ծննդավայր	Վարշավա, Ռուսական կայսրություն[2][3][4][…]
Վախճանվել է	դեկտեմբերի 27, 1938(1938-12-27)[2][3][5][…] (47 տարեկան)
Վախճանի վայր	Վլադպերպունկտ, Վլադիվոստոկ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[3]
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, գրող, թարգմանիչ, գրական քննադատ և ակնարկագիր
Լեզու	ռուսերեն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն,  Ռուսական հանրապետություն,  Խորհրդային Ռուսաստան և  ԽՍՀՄ
Կրթություն	Հայդելբերգի համալսարան և Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան
Գրական ուղղություններ	ակմեիզմ[2][6]
Ուշագրավ աշխատանքներ	Քար և Ժամանակի աղմուկը
Ամուսին	Նադեժդա Մանդելշտամ
Ներշնչվել է Միխայիլ Լերմոնտով և Ալեքսանդր Պուշկին
Osip Mandelstam Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Սովորել է ժամանակի լավագույն ուսումնական հաստատություններում, այդ թվում Սորբոնի և Հայդելբերգի համալսարաններում։ Սկզբնական շրջանում հանդես է եկել որպես սիմվոլիստ, 1912-ին միացել ակմեիստներին։ Եղել է Հայաստանում, գրել է բանաստեղծություններ, ուղեգրություններ՝ նվիրված Հայաստանին և հայությանը։

Ձերբակալվել է, դարձել անհատի պաշտամունքի զոհ։ Հետմահու արդարացվել է։ Ռուսական բանաստեղծության մեծագույն ներկայացուցիչներից է։ Նրա կինն էր Նադեժդա Մանդելշտամը^[7]։

Օսիպ Մանդելշտամի բանաստեղծությունները և արձակը հայերեն է թարգմանել Հրաչյա Բեյլերյանը^[8]։

Հիշատակ

• 1992 թվականի փետրվարի մեկին, Մանդելշտամի հարյուրամյակի առթիվ, Փարիզում՝ Սորբոնի համալսարանի շենքի պատին փակցվեց հուշատախտակ. Քանդակագործ՝ Բորիս Լեժեն
• 1998 թվականին Վլադիվոստոկում բացվեց Օսիպ Մանդելշտամի հուշարձանը։ Հեղինակ՝ Վալերի Նենաժիվին
• 2007 թվականի հունիսի 30-ին Սանկտ-Պետերբուրգում բացվեց հուշարձան՝ նվիրված Մանդելշտամի հիշատակին։ Հեղինակ՝ Վյաչեսլավ Բուխաև
• 2008 թվականի սեպտեմբերի 4-ին Վորոնեժում բացվեց հուշարձան։ Հեղինակ՝ Լազար Գադաև
• 2008 թվականի նոյեմբերի 28-ին Մոսկվայի կենտրոնում՝ Զաբելինի և Ստարոսադսկի փողոցների խաչմերուկի մոտ տեղադրվեց հուշարձան, այն բակում, որտեղ նա հյուրընկալվում էր իր եղբորը՝ Ալեքսանդրին։
• 2010 թվականի մայիսի 25-ին Սանկտ-Պետերբուրգում բացվեց հուշարձան՝ նվիրված Օսիպ և Նադեժդա Մանդելշտամներին։
• 2011 թվականին Մոսկվայի մարզի Ֆրյազինո քաղաքում առաջին անգամ բացվեց Օ. Մանդելշտամի անունով թանգարան։
• 2011 թվականի դեկտեմբերի 15-ին Վորոնեժի գրական թանգարանում բացվեց մշտական ցուցադրություն՝ նվիրված պոետի կյանքին և գրական գործունեությանը։
• Օսիպ Մանդելշտամի անունով է կոչված նաև А330 VQ-BQX ինքնաթիռը։