Զզվանք
From Wikipedia, the free encyclopedia
Զզվանք, բացասական զգացմունք, ուժգին տհաճության զգացում։ Հակառակ էմոցիան հաճույքն է։ «Մարդկանց և կենդանիների հույզերի արտահայտումը» գրքում Չարլզ Դարվինը գրել է, որ զզվանքը զգացմունք է, որ վերաբերում է զզվելի ինչ-որ բանի։ Զզվանքն առաջին հերթին կարելի է զգալ զգացական և համի, իսկ երկրորդ հերթին` հոտի, շոշափելիքի կամ տեսողական զգայարաններով։ Երաժշտապես զգայուն մարդիկ զզվանք կարող են զգալ նաև լսելով[1]։
Զզվանքը Ռոբերտ Պլուչիկի զգացմունքների տեսության հիմնական էմոցիաներից մեկն է և խորապես ուսումնասիրվել է Փոլ Ռոզինի կողմից։ Այն արթնացնում է բնորոշ դիմային արտահայտություն` Փոլ Էկմանի էմոցիաների վեց տիեզերական դիմային արտահայտություններից մեկը։ Ի տարբերություն վախի, զայրույթի և տխրության զգացումներին` զզվանքն առաջացնում է սրտի զարկերի դանդաղացում[2]։
Քանի որ զզվանքը մասամբ սոցիալական պայմանների արդյունք է, զզվանքի առումով տարբեր մշակույթների միջև տարբերություններ կան։ Ամերիկացիների մոտ «զզվանքի զգացմունքները կապված են այն գործողությունների հետ, որոնք սահմանափակվում են մարդու իրավունքները կամ ոտնահարում են անձի արժանապատվությունը», մինչդեռ ճապոնացիները «զզվանքի զգացողությունը ասոցացնում են այն դեպքում, երբ խոչընդոտում են նրանց ինտեգրումը սոցիալական աշխարհին»[3]։