From Wikipedia, the free encyclopedia
Իգնաց (Յիհցակ Եհուդա) Գոլցիեր (հունիսի 22, 1850[3][4][5][…], Սեկաշֆեհերվար, Székesfehérvár District, Ֆեյեր, Հունգարիայի թագավորություն, Ավստրիական կայսրություն[6] - նոյեմբերի 13, 1921[6][7][4][…], Բուդապեշտ, Հունգարիայի Թագավորություն[6])[8], հաճախ վերագրվում է որպես Իգնազ Գոլզիհեր, հունգարացի իսլամագետ էր։ Գերմանացի Թեոդոր Նոլդեկեի և հոլանդացի Քրիստիան Սնուկ Հուրգրոնյեի հետ միասին նա համարվում է ժամանակակից եվրոպական իսլամագիտության հիմնադիրը։ Գոլդցիերը հայտնի է նաև եբրայական Աստվածաշնչի էզոթերիկ բացատրության իր հիմնարար աշխատությամբ՝ «Առասպելաբանությունը եբրայեցիների մեջ» թեմայի հիմնական աշխատության մեջ, որտեղ նա պաշտպանում էր հրեական դիցաբանությունը ժամանակի ռասիստների մեղադրանքներից, ովքեր հրեաներին մեղադրում էին այլ ժողովուրդների առասպելները «գողանալու» մեջ։ Նա բացատրում էր նմանությունները որպես աստղային գիտության և աստղային աստվածաբանության ծագման հետևանք։
Գիտնականը ծնվել է հունգարական Սեկեսֆեհերվար քաղաքում՝ հրեական ընտանիքում, նա կրթություն է ստացել Բուդապեշտի, Բեռլինի, Լայպցիգի և Լեյդենի համալսարաններում՝ Հունգարիայի մշակույթի նախարար Յոզեֆ Էյոտվոշի աջակցությամբ։ 1872 թվականին դարձել է Բուդապեշտի մասնավոր դոկտոր։ Հաջորդ տարի, Հունգարիայի կառավարության հովանու ներքո, նա մեկ տարով մեկնում է ճանապարհորդության Սիրիա, Պաղեստին և Եգիպտոս, որտեղ օգտվում է հնարավորությունից՝ ներկա գտնվելու մուսուլման շեյխերի դասախոսություններին Կահիրեի ալ-Ազհարի մզկիթում։
Գոլցիերը պահում էր իր մտորումների, ճանապարհորդությունների և ամենօրյա հուշերի գրառումները, օրագրի ձևով։ Այս գրառումները հետագայում հրատարակվել են որպես ժողովածուի գերմաներեն Tagebuch վերնագրով։ Գոլցիերի հրատարակված ժողովածուից հետևյալ մեջբերումը պատկերացում է տալիս Իսլամի հանդեպ նրա զգացմունքների մասին։
Սանդեր Գիլմանը, մեկնաբանելով այս հատվածը, գրում է, որ «իր հայտնաբերած Իսլամը դառնում է հուդայականության նոր ոգու մոդելը տասնիններորդ դարի վերջում»[9]։ Կահիրեում Գոլցիերը նույնիսկ աղոթում է որպես մուսուլման. «Հազարավոր բարեպաշտների մեջ ես ճակատս սեղմեցի մզկիթի հատակին:Կյանքումս երբեք ես ավելի հավատարիմ, ավելի իսկապես հավատարիմ չեմ եղել, քան այդ վեհ ուրբաթ օրը»[10] :
Չնայած Իսլամի հանդեպ ունեցած իր սիրուն, Գոլցիերը ողջ կյանքում մնաց հավատացյալ հրեա։ Մոզաիկական հավատքի հետ ունեցած իր այս կապը անսովոր էր 19-րդ դարի վերջին Եվրոպայում ակադեմիական կարիերա վարող մարդու համար։ Այս փաստը հիմնաքարային է նրա գործունեությունը հասկանալու համար։ Նա տեսավ Իսլամը մեկի աչքերով, ով հրաժարվում էր ձուլվել ժամանակակից եվրոպական մշակույթին։ Փաստացի, չնայած Իսլամի հանդեպ իր սիրուն, եվրոպական քրիստոնեությանը նա չնչին հետաքրքրությամբ, եթե ոչ լիովին արհամարհանքով էր նայում։ Քրիստոնեություն ընդունելով նա հեշտությամբ համալսարանում նշանակվելու էր որպես լրիվ պրոֆեսոր, բայց նա հրաժարվեց։
Գոլցիերը մահացել է Բուդապեշտում։
1890 թվականին հրատարակել է Իսլամագիտությունը որտեղ նա ցույց է տվել, թե ինչպես է Հադիսը արտացոլում Մուհամմեդի մահից երկու դար անց տեղի ունեցած իրավական և վարդապետական հակասությունները, այլ ոչ թե անձամբ Մուհամմեդի խոսքերը։ Նա խորապես հավատում էր այն տեսակետին, որ իսլամական իրավունքն իր ծագել է հռոմեական իրավունքից, սակայն Պատրիսիա Քրոնեն պնդում է, որ գիտնականի փաստարկներն այս հարցում «զարմանալիորեն թույլ են»[11]։
Գոլցիերին մինչև 44 տարեկանը մերժել են Բուդապեշտի համալսարանում դասախոսական պաշտոնից։ Նա բազմաթիվ միջազգային կոնգրեսներում ներկայացրել է Հունգարիայի կառավարությունը և երկրի Գիտությունների ակադեմիան։ 1889 թվականին Ստոկհոլմի արևելագիտական համաժողովի ընթացքում Օսկար II թագավորի կողմից արժանացել է մեծ ոսկե մեդալի։ Նա մի քանի հունգարական և այլ գիտական ընկերությունների անդամ էր և նշանակվել էր Բուդապեշտի հրեական համայնքի քարտուղար։ Նրան շնորհվել է Քեմբրիջի Գրականագիտության դոկտորի (1904) և Աբերդինի Իրավագիտության դոկտորի (1906) կոչումներ։
Գոլցիերը սիոնիզմը դիտում էր որպես էթնո-ազգայնական տրամադրության ալիք և հստակորեն առանձնացնում էր այն, որպես գաղափարախոսություն զատ հուդայականության կրոնից, նա պնդում էր, որ սիոնիզմը կապ չունի որևէ մեկի հրեա լինելու կամ չլինելու հետ, նշելով.
«Հրեականությունը կրոնական տերմին է և ոչ էթնիկական։ Ինչ վերաբերում է իմ ազգությանը, ես մերձդանուբցի եմ, իսկ կրոնով` հրեա։ Երբ Երուսաղեմից Հունգարիա էի մեկնում, զգացողություն ունեի, թե տուն եմ վերադառնում»[12]։
Նրա բոլոր ստեղծագործությունների որոնելի շտեմարանը որոշ լեզուներով հասանելի է ամբողջ ծավալով. Մատենագիտական բազա
Գոլցիերի համբավը կրթաթոշակային ոլորտում հիմնականում պայմանավորված էր նախաիսլամական և իսլամական օրենքների, ավանդույթների, կրոնի և պոեզիայի իր մանրազնին ուսումնասիրությամբ, որոնց հետ կապված նա հրատարակել է մեծ թվով տրակտատներ, գրախոսական հոդվածներ և էսսեներ, որոնք նպաստեցել Հունգարիայի Գիտակադեմիայի ժողովածուներին:Նրա գիտական աշխատությունը, որը դեռևս արդիական է համարվում, ներառում է նրա այն պնդումը, որ Մեքքայի՝ որպես իսլամի ծննդավայր հանդես գալը առասպելի արդյունք է[13]։
Ըստ Մուհամմեդ Սալեմ Ալ-Շեհրի, Գոլցիերն ու Ջոզեֆ Շախտը (1902-1969), ով ընդլայնվել է Գոլցիերի աշխատանքի հիմման վրա, հեղինակել են իսլամագիտության կամ արևելագիտության երկու ազդեցիկ և հիմնադիր աշխատությունները (Գոլցիերն այս դեպքում Իսլամագիտությունը)[14]։ Լինելով 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբի գիտնական, Գոլցիերը բացեց հադիսների իսկության քննադատական ուսումնասիրությունը և եզրակացրեց, որ «Մարգարեի ավանդույթների մեծ մասը ոչ այն ժամանակի նյութեր են, որին վերագրվում է նրանց պատկանելիությունը, այլ ստեղծվել են Իսլամի առաջին դարերի ընթացքում»[15][16], այսինքն՝ կեղծ են։ Սա ներառում էր հադիսներ, որոնք «ընդունվել էին նույնիսկ ամենասուր քննադատական մուսուլմանական ժողովածուներում», ինչը նշանակում էր, որ գիտնականի պնդմանբ «դրանց աջակցող մանրակրկիտ թվարկված իսնադները միանգամայն հորինված էին» ( Ռ. Սթիվեն Համֆրիս )[17]։ Փոխարենը, Գոլցիերն իր «Իսլամագիտություն» գրքում պնդում էր, որ հադիսները [իսլամական] կրոնի և հասարակության մեջ ձևավորվող «բանավեճերի և փաստարկների արդյունք էին, որոնք դեռևս մարգարեի ժամանակաշրջանից էին կազմվում» և «մի կամ մյուս կողմին աջակցություն ցուցաբերելու» միջոց էին- «... մարգարեի անունից» (Գ.Ռ. Հոութինգի խոսքերով)[18]։
Գոլցիերի աշխատությունները վերջին ժամանակներում նոր նշանակություն են ձեռք բերել՝ շնորհիվ Էդվարդ Սաիդի քննադատական հարձակումների իր «Օրիենտալիզմ» գրքում։ Ինքը՝ Սաիդը, իր աշխատանքի թերությունը համարում է Գոլցիերի նման գիտնականներին բավարար ուշադրություն չդարձնելու համար[19]։ Նա նշում էր, որ գերմանացի հինգ խոշոր արևելագետներից չորսը, չնայած իրենց խորը գիտունությանը, թշնամաբար էին տրամադրված իսլամի նկատմամբ։ Գոլցիերի աշխատանքը բացառություն էր, քանի որ նա գնահատում էր «Իսլամի հանդուրժողականությունը այլ կրոնների նկատմամբ», թեև Սաիդի այս կարծիքին խաթարում էր Մուհամեդի մտածողության մեջ մարդակերպության հանդեպ Գոլցիերի հակակրանքով՝ այն, ինչ Սաիդն անվանում է «իսլամի չափազանց արտաքին աստվածաբանություն և իրավագիտություն»[20]։ Իր բազմաթիվ գրքերում և հոդվածներում իսլամագետը փորձում էր գտնել իսլամական վարդապետությունների և ծեսերի ծագումը այլ մշակույթների պրակտիկաներում։ Դրանով, ըստ Սաիդի, նա պնդում էր, որ Իսլամը շարունակաբար զարգացել է որպես գաղափարներ ներմուծող և արտահանող քաղաքակրթություն։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.