From Wikipedia, the free encyclopedia
Կծվիչ, ծովաբողկ, ժախուկ, քթառ (լատին․՝ Armoracia), կաղամբազգիների (խաչածաղկավորներ) ընտանիքին պատկանող բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։
Կծվիչ | |
Դասակարգում | |
Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophytes) |
Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophytes) |
Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
Կարգ | Կաղամբածաղկավորներ (Brassicales) |
Ընտանիք | Կաղամբազգիներ (Brassicaceae) |
Տրիբա | Cardamineae |
Ցեղ | Կծվիչ (Armoracia) G.Gaertn., B.Mey. & Scherb., 1800 |
Արմատները մսալի են։ 50-150 սմ բարձրությամբ ցողունը կանգուն է։ Խոշոր տերևները երկարավուն են։ Ծաղիկները մանր են, սպիտակ, ծաղկաբույլը՝ ողկույզ։ Մանր սերմերով պտուղը պատիճ է։
Աճեցվում է բանջարանոցներում, վայրի պայմաններում հանդիպում է Գեղարքունիքի մարզի թփուտներում և աղբավայրերում։ Գեղազարդային բույս է[1]։
Արմատները և տերևները պարունակում են վիտամիններ, եթերային յուղեր, հանքային աղեր, ֆիտոնցիդներ, լիզոցիմ ֆերմենտ։ Կծու համը և յուրահատուկ հոտը պայմանավորված են ալիլային (մանանեխային) յուղով և սինիգրին գլիկոզիդով։ Արմատները որպես համեմունք հում, եփած, թթու դրած վիճակում օգտագործում են սննդի մեջ։
Բույսն ունի բուժիչ նշանակություն (ախորժաբեր, հակացինգային, ստամոքս-աղիքային համակարգի գործունեությունը կանոնավորող և այլն)։ Կիրառվում է նաև կոսմետիկայում։ Մշակության մեջ բազմացնում են արմատային կտրոններով։ Բերքը հավաքում են աշնանը (բերքատվությունը՝ 50-100 ց/հա)։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.