քիմիական միացություն From Wikipedia, the free encyclopedia
Հիդրոկարբոնատներ, ածխաթթվի՝ թթվային աղերն են։ Անիոնի բանաձևն է՝ HCO3−: Հիդրոկարբոնատների պատմական անվանումներն են՝ թթու աղեր, ածխաթթվային աղեր, բիկարբոնատներ[2]։
Հիդրոկարբոնատներ | |
---|---|
Ընդհանուր տեղեկություններ | |
Դասական անվանակարգում | Հիդրոկարբոնատներ |
Քիմիական բանաձև | CHO₃⁻ |
Մոլային զանգված | 1,0E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ |
Քիմիական հատկություններ | |
Դասակարգում | |
CAS համար | 71-52-3 |
PubChem | 769, 22647601 |
SMILES | C(=O)(O)[O-] |
ChEBI | 749 |
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) |
Ալկալիական և մետաղների հիդրոկարբոնատները ջրում լուծելի են։ Ի տարբերություն կարբոնատների հողալկալիական մետաղների հիդրոկարբոնատները ջրում լուծելի են։
Նատրիումի բիկարբոնատը սառը ջրի մեջ վատ է լուծվում, ուստի այն զտման միջոցով կարելի է առանձնացնել ամոնիումի քլորիդից։
Արդյունքում, հիդրոկարբոնատների լուծույթներն ունեն հիմնային ռեակցիա։
Նատրիումի հիդրոկարբոնատն (սոդա) օգտագործվում է արհեստական հանքային ջրերի արտադրության և կրակմարիչների վերալիցքավորման, հրուշակեղենի և հացաբուլկեղենի արտադրությունում, առօրյա կյանքում և բժշկության մեջ։
Կալցիումի՝ և մագնեզիումի՝ հիդրոկարբոնատներով է պայմանավորված ջրի ժամանակավոր կոշտությունը։
Օրգանիզմում հիդրոկարբոնատները հանդիսանում են բուֆերային նյութեր[3]։ Օրգանիզմում –ի 70–75%-ը վերածվում է ածխաթթվի, որը կարող է քայքայվել և առաջացնել :
Որպես կենտրոնական միջանկյալ միացություն ածխաթթուն, ջրի հետ զուգակցված հիդրոկարբոնատը, ջրածնի իոնների և ածխաթթու գազի հետ համատեղ, ձևավորում են բուֆերային համակարգ պահպանելով միջավայրի հավասարակշռությունը, որն անհրաժեշտ է -ի փոփոխությունների նկատմամբ արագ կայունություն ապահովելու համար ինչպես թթվային, այնպես էլ հիմնային միջավայրերում[3]։ Սա հատկապես կարևոր է կենտրոնական նյարդային համակարգի հյուսվածքները պաշտպանելու համար, երբ -ի փոփոխությունները նորմայից դուրս ցանկացած ուղղությամբ կարող են աղետալի լինել (տես Ացիդոզ)։
Հիդրոկարբոնատը կարևոր դեր է խաղում նաև մարսողական համակարգում։ Բարձրացնում է ստամոքսի ներքին -ն այն բանից հետո, երբ ուժեղ թթվային մարսողական հյութերը սնունդ են մարսում։ Հիդրոկարբոնատը կարգավորում է նաև բարակ աղիքի -ը։ Այն արտազատվում է ի պատասխան ենթաստամոքսային գեղձի սեկրետին հորմոնի՝ ստամոքսից տասներկումատնյա աղի մեջ մտնող թթվային կերակրախյուսը չեզոքացնելու համար[4]։
Հիդրոկարբոնատը հանդիսանում է ծովային և քաղցրահամ ջրերի մեծ մասում լուծված անօրգանական ածխածնի գերակշռող ձև[5]։ Այսպիսով, այն հանդիսանում է ածխածնի շրջապտույտի կարևոր օղակ։
Քաղցրահամ ջրի էկոլոգիայում ցերեկային ժամերին ջրային բույսերի ուժեղ ֆոտոսինթետիկ ակտիվության հետևանքով ջրի մեջ անջատվում է գազային թթվածին և միաժամանակ արտադրում հիդրոկարբոնատ իոններ։ Արդյունքում միջավայրի հիմնայնությունն աճում է, մինչև հիմնայնության աստիճանը չի դառնում թունավոր որոշ օրգանիզմների համար կամ թունավոր չի դարձնում այլ քիմիական բաղադրիչները, ինչպիսին օրինակ ամոնիակն է։ Մթության մեջ, երբ ֆոտոսինթեզ չի ընթանում, շնչառական պրոցեսի հետևանքով արտանետում է ածխաթթու գազ, և նոր հիդրոկարբոնատ իոններ չեն առաջանում, ինչը հանգեցնում է -ի արագ անկման։
Ախտորոշիչ բժշկությունում արյան մեջ հիդրոկարբոնատ իոնի պարունակությունը հանդիսանում է օրգանիզմի թթվա-հիմնային ֆիզիոլոգիական վիճակը բնութագրող ցուցիչներից մեկը։ Այն չափվում է ածխածնի երկօքսիդի, քլորիդ իոնի, կալիումի և նատրիումի հետ միասին էլեկտրոլիտի մակարդակը գնահատելու համար (որն ունի ընթացիկ ընթացակարգային տերմինաբանություն՝ CPT, ծածկագիր՝ 80051):
Ստանդարտ հիդրոկարբոնատային կոնցենտրացիայի (SBCe) մեծությունը՝ արյան մեջ հիդրոկարբոնատ իոնի կոնցենտրացիան է ածխածնի երկօքսիդի պարցիալ ճնշման՝ pCO2 40 մմ սնդ. սյուն (5,33 կՊա), թթվածնի լրիվ հագեցվածության և 36 °C ջերմաստիճանային պայմաններում[6]։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.