Օլմեկներ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Օլմեկներ, Սոկոնուսկոյի առաջադիմական զարգացումից հետո Մեզոամերիկայում ամենատարածված հայտնի քաղաքակրթությունը։ Այս ցեղերն ապրում էին Վերակրուսում և Տաբասկոյում՝ Մեքսիկայի կենտրոնի հարավում գտնվող արևադարձային ցածրադիր տարածքում։ Առաջարկվել է, որ օլմեկները մասամբ գալիս էին հարևան Մոկայայից կամ Միխե-Զոկեից։
Օլմեկները ծաղկեցին Մեզոամերիկայի ձևավորման ժամանակ՝ սկսած մ.թ.ա. 1500 թվականից մինչև մ.թ.ա. 400 թվականը։ Մշակույթները՝ մինչև օլմեկները, ծաղկում էին մ.թ.ա. մոտ 2500 թվականից, բայց սկսած մ.թ.ա. 1600-1500 թվականներից առաջացավ վաղ օլմեկյան մշակույթը, որը կենտրոնացած էր Սան Լորենցո Տենոչտիտլանի տարածքում՝ Վերակրուսի հարավ-արևելքում[1]։ Դրանք առաջին մեզոամերիկյան քաղաքակրթությունն էին և բազում հիմքեր դրեցին հետագա քաղաքակրթությունների համար[2]։ Մյուս «առաջինների» շարքում, օլմեկները, ըստ երևույթին, կիրառում էին ծիսական արյունահեղություն և խաղում էին մեզոամերիկյան գնդակի խաղը՝ հետագա բոլոր մեզոամերիկյան հասարակությունների բնորոշ գիծը։ Ներկայումս օլմեկների ամենահայտնի կողմն է նրանց արվեստի գործը, հատկապես՝ «վիթխարի գլուխները»[3]։ Օլմեկյան քաղաքակրթությունն առաջին անգամ սահմանվեց` օգտագործելով այն արտեֆակտները, որոնք հավաքածուները ձեռք էին բերել նախա-կոլումբիական արվեստի շուկայում XIX դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին։ Օլմեկյան արվեստի գործերը համարվում են Հին Ամերիկայի ամենահետաքրքիր գործերից մեկը[4]։