Santuario ni Aguinaldo
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Ti Santuario ni Emilio F. Aguinaldo ket ti maysa a nailian a santuario a mabirukan iti Kawit, Cavite iti Filipinas, ti nakairangaran ti Deklarasion ti Wayawaya ti Filipinas manipud iti Espania idi Hunio 12, 1898.[3] Tapno malaglagip ti pasamak, itan ket ammo itan a kas ti Araw ng Kalayaan wenno Aldaw ti Wayawaya, ti maysa a nailian a piesta, a pagitag-ayan ti wagayway ti Filipinas babaen dagiti kangatuan nga opisial ti gobierno iti tinawen ti Hunio 12. Ti balay ket maysa itan a museo.
Remove ads
Pakasaritaan
Ti santuario ket ti kapuonan a balay ni Emilio Aguinaldo,[4] nga opisial a ti immuna a Presidente ti Filipinas, ti kaikaisuna a presidente ti Umuna a Republika ti Filipinas. Nabangon ti balay idi 1845 a naaramid manipud iti kayo ken pan-aw ken nabangon manen idi 1849. Nayanak ni Aguinaldo ditoy idi Marso 22, 1869.[5]
Aldaw ti wayawaya
Idi Hunio 12, 1898, nairangarang ti wayawaya manipud iti Espania manipud iti tawa ti dakkel a salas. Ti Deklarasion ti Wayawaya ti Filipinas ket binasa idi ti nagsurat, ni Ambrosio Rianzares Bautista[6] Napatalgedan ti Deklarasion ti Wayawaya ti Filipinas babaen ti Kongreso ti Malolos idi Septiembre 21, 1898.[7]
Pinadakkel ni Presidente Aguinaldo ti balay manipud idi 1919–1921, a nagbaliw daytoy iti maysa a monumento iti wagayway ken pagilian.[8] nangbangon isuna iti maysa a napintas a "balkonahe ti wayawaya", nga inusar ni Aguinaldo ken dagiti kangatuan nga opisial a Filipino iti las-ud dagiti rambakan ti aldaw ti wayawaya.[5] Adu kadagiti agbisbisita ita nga aldaw a mangipagpagarup a ti balkonahe ket isu ti pudno a lokasion ti Proklamasion ti Wayawaya. Indaton ni Aguinaldo ti balayna iti Gobierno ti Filipinas idi Hunio 12, 1963, "tapno mapreserba ti espirito ti Rebolusion ti Filipinas iti 1896 a nangipatingga ti panagsakup ti Espaniol iti pagilian".[1][2]
Nailian a wagayway ken kanta
Iti las-ud ti rambakan ti wayawaya, ti wagayway ti Filipinas a dinisenio babaen ni Emilio Aguinaldo ket pormal idi a naiyukrad manipud iti sanguanan a tawa. Daytoy ket immuna a naipatayab iti las-ud ti Bakalan ti Alapan iti Siudad ti Imus ti masakbayan dagiti dua a lawas idi Mayo 28, 1898 (rambakan itan a kas ti tinawen a Nailian nga Aldaw ti Wagayway ti Filipinas). Immuna pay a natugtog ti nailian a kanta ti Filipinas kadagiti parangan babaen ti banda ti martsa ti San Francisco de Malabon (itan ket ti General Trias, Cavite) ngem kas maysa nga instrumental a musika; saan pay a naisurat ti liriko aginggana idi 1899 babaen ni José Palma.
Nairangarang a Nailian a Santuario
Pimmusay ni Emilio F. Aguinaldo idi Pebrero 6, 1964, iti tawen nga 94 idiay Veterans Memorial Medical Center iti Siudad ti Quezon. Ti isu met laeng a tawen, inrangarang ti gobierno ti mansion a kas maysa a Nailian a Santuario idi Hunio 18 babaen ti Tignay ti Republika ti 4039 a pinirmaan babaen ni Presidente Diosdado Macapagal.[5][9]
Remove ads
Deskripsion
Parke Aguinaldo
Ti sanikua a kabangibang iti maysa a karayan, ket naipadakkel idi a mangiraman ti Parke Aguinaldo, ti maysa a parke iti sanguanan ti balay a pinartuat para iti rambakan ti Sentenial ti Filipinas idi 1998. Ti parke ket agraman iti maysa nga atiddog a promenada ken dagiti dua nga atiddog a pagurnongan ti danum. Ti balay ket dati a sinanguanan ti matarigagay a kalsada. Mabirukan iti parke ti bronse nga estatua ni Aguinaldo nga agsaksakay iti kabalio.
Nangruna a balay
Ti balay ni Aguinaldo ket maysa a mansion iti sumurok a 14,000 kuadrado kadapan (1,300 m2) iti kadakkel ti kadsaaran nga dinisenio met laeng ni Aguinaldo.[1] Ti balay ket addaan kadagiti sekreto a pagserrekan ken dagiti pagilemmengan a lugar para kadagiti dokumento ken dagiti armas ken napunno kadagiti duog nga alikamen ken nadekorasionan iti modelo ti wagayway ti Filipinas ken dagiti sabali a simbolo ti Filipinas. Nabingbingay ti pasdek kadagiti tallo a seksion: ti nangruna a balay iti laud a bangir ti pasdek, ti paset ti pamilia iti daya, ken ti torre a mabirukan iti pagbaetan.[10] Ti seksion iti tengnga ket ti lima a kadsaaran a torre nga agraman iti timmirad a pantok iti kangatuan a partena. Ti agpang ti balkonahe iti maikadua a kadsaaran ket sagmaminsan a nabilbilang a kas maysa a maipatinayon a kadsaaran. Ti kadsaaran iti baba ti balay ket dati nga awanan diding a kadawyan met kadagiti balay iti las-ud iti dayta a panawen.[5] Ita nga aldaw, daytoy ket mangibalay iti museo dagiti memorabilia ni Aguinaldo ken dagiti sabali pay a naipakasaritaan nga artipakto. Ti maysa a hologramo a mangipakpakita ken ni Aguinaldo iti las-ud ti bisperas idi Hunio 12, 1898, ket maysa kadagiti maipabpabuya.[10]
Mabirukan iti maikadua a kadsaaran iti dakkel a salas, ti maysa a dakkel a paggigimongan a siled nga agraman iti naipakasaritaan a sanguanan a tawa a nakabasaan ti Deklarasion ti Wayawaya. Innayon ni Aguinaldo ti akinsango a balkonahe ti Wayawaya iti las-ud dagiti panagpabaro idi 1919.[2] Ti siled ti panganan a mabirukan iti isu met laeng a kadsaaran ket tampokan babaen ti maysa a mapa a reliebo iti Filipinas iti bobidana. Iti pay daytoy a kadsaaran ket ti siled a pagturogan ni Aguinaldo, ti kosina, ti maysa a siled ti komperensia, ken ti maysa a sangkapaset a naabbongan a terasa iti akinlaud a patingga ti pasdek. Iti daya a payak ket dagiti tallo a siled a pagturogan para kadagiti tallo nga annak a babai ni heneral. Ti maysa a naabbongan a balkonahe (azotea) iti patingga ti payak ket ninaganan ni Aguinaldo a kas Galeria de los Pecadores (Salas dagiti Managbasol) gapu ta naplano idiay dagiti gakat ti militar a mangsupiat kadagiti turay ti Espaniol.[5][11][12]
Ti sumaruno nga agpang ket ti biblioteka ti mezzanine a mangtan-aw iti dakkel a salas iti baba. Ti maysa nga agdan a mangiturong kadagiti agbisbista iti Siled ti Embahador nga inus-usar a kas pagadalan ti manugang a lalaki ni heneral, ni Embahador Jose Melencio. Ti sumaruno a kadsaaran ket dagiti sabali a sled a pagturogan ni Aguinaldo nga inus-usar iti las-ud ti naud-udi a parte ti biagna. Ti maysa a nabaldosaan a terasa iti daytoy nga agpang ket makaited iti napintas a a buya iti ili iti ad-adayo ngem ti Manila. Ti akikid unay nga agdan ket mapan iti tuktok ti torre a naibagbaga kano a paborito a lugar ni Aguinaldo.
Hardin
Dagiti parangan iti balay ket adu kadagiti nalangto a mula a beddengan babaen ti maysa a karayan iti daya ken likudan ti maysa a piskeria iti abagatan. Iti naipakita iti ruar ti balay ket ti bukod a karro ni Aguinaldo, ti maysa a 1924 a limosina a Packard a napabaro idi Nobiembre 2009.[13]
Iti tengnga ti hardin iti likudan ti balay ket ti marmol a tanem a naikatabonan ti umuna a presidente.[4]
Remove ads
Museo
Ti museo ti Santurio ni Aguinaldo iti kadsaaran ti baba ket tinartaripato babaen ti Nailian a Historikal a Komision ti Filipinas.
Dagiti nagibasaran
Dagiti akinruar a silpo
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads