Bietnam

Ti Bietnam (/ˌvjɛtˈnɑːm/ (dengngen), /ˌvjɛtˈnæm/), opisial a ti Sosialista a Republika ti Bietnam (Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (listen)), ket isu ti akindaya unay a pagilian iti Peninsula ti Indotsina a Peninsula iti Abagatan a daya nga Asia. Addaan daytoy iti nakarkulo a 87.8 a riwriw nga agtataeng manipud idi 2011, daytoy ti maika-13 a kaaduan ti populasion a pagilian iti lubong, ken ti maika-8 a kaaduan ti populasion a pagilian iti Asia. Ti nagan ti Bietnam ket maipatarus a kas ti "Abagatan a Biet", ken opisial a naampon idi 1945. Ti pagilian ket nabeddengan babaen ti Tsina iti amianan, ti Laos iti amianan a laud, ti Cambodia iti abagatan a laud, ken ti Baybay Abagatan Tsina iti daya.^[8] Ti siudad a kapitoliona ket ti Hanoi manipud idi naikaykaysa iti Amianan ken Abagatan a Bietnam idi 1976.

Sosialista a Republika ti Bietnam Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Wagayway Kayarigan
Napili a pagsasao: Độc lập – Tự do – Hạnh phúc "Panagwaywayas – Wayawaya – Kinaragsak"
Nailian a kanta: "Tiến Quân Ca" "Martsa ti Buyot" (umuna aberso)
Lokasion ti  Bietnam  (berde) idiay ASEAN  (kolordapo)  —  [Leyenda]
Kapitolio	Hanoi 21°2′N 105°51′E
Kadakkelan a siudad	Siudad ti Ho Chi Minh
Opisial a sasao	Bietnamis
Dagiti Opisal a sinuratan	Alpabeto a Bietnamis
Nagan dagiti umili	Bietnamis
Gobierno	Nominal a Marxista–Leninista nga agmaymaysa a partido nga estado
• Sapasap a Sekretario	Nguyễn Phú Trọng
• Bise Presidente	Võ Thị Ánh Xuân
• Kangrunaan a Ministro	Phạm Minh Chính
• Mangipangulo ti Nailian nga Asemblia	Vương Đình Huệ
• Pangulo a Hustisia	Nguyễn Hòa Bình
Lehislatura	Nailian nga Asemblia
Panakabangon
• Wayawaya manipud iti Tsina	938
• Wayawaya manipud iti Pransia	2 Septiembre 1945
• Panagkaykaysa	2 Hulio 1976[1]
• Agdama a batay-linteg	15 Abril 1992
Kalawa
• Dagup	331,210 km2 (127,880 sq mi) (Maika-65)
• Danum (%)	6.4[2]
Populasion
• Senso idi 2019	96,208,984[3] (Maika-16)
• Densidad	295.0/km2 (764.0/sq mi) (Maika-29)
GDP (PPP)	Karkulo idi 2012
• Dagup	$320.874 bilion[4]
• Tunggal maysa a tao	$3,549[4]
GDP (nominal)	Karkulo idi 2012
• Dagup	$135.411 bilion[4]
• Tunggal maysa a tao	$1,498[4]
Gini (2008)	35.6[5] kalalainganna
HDI (2013)	0.638[6] kalalainganna · Maika-121
Kuarta	đồng (₫)[7] (VND)
Sona ti oras	UTC+7 (ICT (Oras ti Indotsina) UTC+7)
• Kalgaw (DST)	UTC+7 (No DST)
Pagmanehuan	kanawan
Kodigo ti panagtawag	84
TLD ti internet	.vn
Mapa ti Indotsina a Peninsula, a mangipakpakita ti Bietnam ken dagiti kaarrubana
Segun ti opisial a nagan ken ti 1992 a Batay-linteg.

Dagiti Bietnamis ket nagbalinda a nawaya manipud iti Imperial a Tsina idi 938 AD, kalpasan ti Gubat ti Karayan Bạch Đằng. Dagiti nagsasaruno a Bietnamis a naarian a dinastia ket rimmang-ay idi ti pagilian ket heograpiko ken politikal a nagpadakkel iti Abagatan a daya nga Asia, aginggana idi ti Peninsula ti Indotsina ket nakolonisado babaen ti Pransia idi tengnga ti maika-19 a siglo. Ti Umuna a Gubat ti Indotsina ket dimtengan ti pannakaiturong ti pannakapapanaw dagiti Pranses idi 1954, a nakaibatbatian ti politiko a pannakabingbingay ti dua nga estado ti Bietnam, ti Amianan ken Abagatan a Bietnam. Ti suppiat a nagbaetan dagitoy dua a bangir ket kimmaro, nga adda dagiti adu a gangganaet a pannakibibiang, idi las-ud ti Bietnam a Gubat, a nagpatinggaan ti panagballigi ti Amianan a Bietnam idi 1975.

Ti Bietnam idin ket naipagkaykaysa babaen ti maysa a Komunista a gobierno, ngem daytoy ket politikal a naisinsina ken pimmanglaw. Idi 1986, ti gobierno ket nangirugi ti serye kadagiti ekonomiko ken politikal a reporma, a nagirugian ti dalan a pannakaikaduaan ti Bietnam kadagiti ekonomia iti lubong.^[9] Babaen idi 2000, daytoy ket nakaipatakderen kadagiti kaaduan a diplomatiko a pannakibiang kadagiti pagilian. Ti panagpadakkel ti ekomnomiana ket maysa kadagiti kangatuan iti lubong manipud idi 2000,^[9] ken segun ti Citigroup, agtultuloyto iti kastoy nga idadakkel. Ti Bietnam ket addaan iti kangatuan a Gapuanan a Pagsurotan ti Sangalubongan a Panagpadakkel kadagiti 11 a kangrunaan nga ekonomia,^[10] ken dagiti nagballigi a panagrepormana ti ekonomia ken ti pannakitiponna ti Organisasion ti Sangalubongan a Komersio idi 2007. Nupay kasta, ti pagilian ket agtultuloy nga agsagsagaba kadagiti nangato nga agpang ti inekualida ti matgedan, dagiti adu a paggiddiatan ti panagaywan ti salun-at a probision, ken dagiti saan a nasayaat a ekualidad ti henero.^{[11][12][13][14][15]}