Kilogramo

Ti kilogramo ket ti baatayan a yunit ti masa iti sistema a metriko, a pormal a ti Internasional a Sistema dagiti Yunit (International System of Units – SI), ken addaan iti simbolo ti yunit iti kg. Daytoy ket adu a maus-usar a panagrukod iti siensia, inhenniera, ken komersio iti sangalubongan, ken masansan a simple a makunkuna a kilo iti inaldaw a panagsasao.

Kilogramo
Sistema ti yunit	Batayan a yunit ti SI
Yunit ti	masa
Simbolo	kg
1 kg iti ...	... ket kapada iti ...
Avoirdupois	≈ 2.205 libra[Nota 1]
Briton a Grabitasional	≈ 0.0685 slugs

Kasisigud a naipalawag ti kilogramo idi 1795 a kas ti masa ti maysa a litro ti danum. Maysa idi daytoy a nalaka a panangipalawag, ngem narigat a mausar iti panagsanay. Babaen kadagiti kamaudian a panangipalawag ti yunit, nupay kasta, daytoy a pannakaikabagian ket addaan pay laeng iti kinaagpayso iti 30 ppm. Idi 1799, ti platino a Kilogramme des Archives ket sinukatanna daytoy a kas ti pagalagadan ti masa. Idi 1879, ti maysa a silindriko ti platino-iridio, ti Internasional a Prototipo ti Kilogramo (International Prototype of the Kilogram – IPK) ket nagbalin a ti pagalagadan ti yunit ti masa para iti sistema a metriko, ken nagtultuloy daytoy aginggana idi 2019.^[1] Ti kilogramo ket isu idi kadagiti naudi a naipalawag a yunit ti SI babaen ti maysa a pisikal nga artepakto.

Naipalawag itan ti kilogramo kadagiti termino ti segundo ken ti metro, a naibatay iti naitalinaay a kammasapulan a konstansia ti katutubo.^[2] Mangipalubos daytoy iti nasayaat a naaramatan a laboratorio ti metrolohia a dagus a mangkalibrado iti maysa nga instrumento ti panagrukod ti masa a kas ti Kibble balance babaen ti panagrukod ti masna a penomena, nga awanen iti pannakasapul a panagusar ti maysa nga artepakto.

Dagiti nota

1. Ti libra avoirdupois ket parte iti kustomario a sistema ti yunyunit ti Estados Unidos ken ti Imperial a sistema ti yunyunit. Naipalawag daytoy a kas eksakto a 0.45359237 kilogramo.