Ti Samoa (), opisial nga ammo a kas ti Nawaya nga Estado ti Samoa (Samoano: Malo Saʻoloto Tutoʻatasi o Sāmoa; Samoano: Sāmoa, IPA: [ˈsaːmoa]) ken aginggana idi 1997 ammo a kas Akinlaud a Samoa, ket ti maysa a pagilian nga isla iti Polinesia a buklen dagiti dua a nangruna nga isla iti (Savai'i ken Upolu), dagiti dua basbassit a natagtagitao nga isla, (Manono ken Apolima), ken dagiti nadumaduma a bassit a di natagtagitao nga isla, a mairaman ti Is-isla Aleipata (Nu'utele, Nu'ulua, Fanuatapu ken Namua). Ti Apia ket ti ekonomiko ken kapitolio a siudad ti pagilian. Naduktalan dagiti tattao a Lapita ken tinaenganda ti Is-isla Samoa idi agarup a 3,500 tawen ti napalabas. Pinadur-asda ti pagsasao a Samoano ken ti identidad ti kultura ti Samoa.
Quick facts Nawaya nga Estado ti SamoaMalo Saʻoloto Tutoʻatasi o Sāmoa (Samoano), Kapitolioken kadakkelan a siudad ...
Nawaya nga Estado ti Samoa Malo Saʻoloto Tutoʻatasi o Sāmoa (Samoano) |
|---|
|
Napili a pagsasao: Faʻavae i le Atua Sāmoa
"Napundar iti Dios ti Samoa" |
Nailian a kanta: O Le Fuʻa O Le Saʻolotoga O Samoa
"Ti Banderola ti Wayawaya" |
 |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Apia
13°50′S 171°45′W |
|---|
| Opisial a sasao | |
|---|
| Grupgrupo ti etniko (2001) | - 92.6% Samoano
- 7.0% Euronesiano
- 0.4% Europeano
- 0.1% Daya nga Asiano[1]
|
|---|
| Relihion | Kristianidad (opisial)[2] |
|---|
| Nagan dagiti umili | Samoano |
|---|
| Pannakaikameng | AsDB, C, FAO, G-77, ICC, IMF, IOC, ITU, PIF, SPC, SOPAC, UN, UNESCO, UPU, WHO, kdpy. |
|---|
| Gobierno | Unitario a parlamentario a batay-linteg a republika |
|---|
|
| Tuimalealiifano Va'aletoa Sualauvi II |
|---|
• Kangruaan a Ministro | Fiame Naomi Mataʻafa |
|---|
• Tagabitla ti Asemblia | Papali’i Li’o Taeu Masipau |
|---|
|
|
| Lehislatura | Lehislatibo nga Asemblia |
|---|
|
|
• Tulag ti Berlin | 14 Hunio 1889 |
|---|
• Kombension ti Tripartita | 16 Pebrero 1900 |
|---|
• Panagparmek babaen ti Alemania | 1 Marso 1900 |
|---|
• Panagsakup babaen ti Baro a Selanda | 30 Agosto 1914 |
|---|
• Bilin ti Liga | 17 Disiembre 1920 |
|---|
• UN trusteeship | 13 Disiembre 1946 |
|---|
• Tignay ti Akinlaud a Samoa iti 1961 | 1 Enero 1962 |
|---|
| 15 Disiembre 1976 |
|---|
• Panagbaliw iti nagan nga Akinlaud a Samoa iti Samoa | 4 Hulio 1997 |
|---|
|
|
|
• Dagup | 2,842 km2 (1,097 sq mi) (Maika-167) |
|---|
• Danum (%) | 0.3 |
|---|
|
• Senso idi Oktubre 2020 | 202,506[3] (Maika-176) |
|---|
• Densidad | 70/km2 (181.3/sq mi) |
|---|
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2018 |
|---|
• Dagup | $1.188-bilion[4] |
|---|
• Tunggal maysa a tao | $5,962[4] |
|---|
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2018 |
|---|
• Dagup | $881 a riwriwn[4] |
|---|
• Tunggal maysa a tao | $4,420[4] |
|---|
| Gini (2013) | 38.7[5]
kalalainganna |
|---|
| HDI (2019) | 0.715[6]
nangato · Maika-111 |
|---|
| Kuarta | Tālā (WS$b) (WST) |
|---|
| Sona ti oras | UTC+13c (WST) |
|---|
| UTC+14d (WST) |
|---|
| manipud iti maudi a Dominggo iti Septiembre aginggana iti umuna a Dominggo iti Abril (manipud iti 3 AM aginggana iti 4 AM ken agsinnublat) |
|---|
| Pormat ti petsa | aa/bb/tttt |
|---|
| Pagmanehuan | kanigide |
|---|
| Kodigo ti panagtawag | +685 |
|---|
| Kodigo ti ISO 3166 | WS |
|---|
| TLD ti internet | .ws |
|---|
- ^ makunkuna pay a Daulo ti estado
- Maus-usar pay dagiti simbolo ti SAT, ST wenno T. Dagiti termino a Tālā ken Sene ket patarus dagiti balikas nga Ilokano iti Doliar ken Sentabo iti Pagsasao a Samoano.
- Manipud iti 31 Disiembre 2011.[7]
- "Oras ti Akinlaud a Samoa" ket dagiti pangyababa ti sona ti oras nga inus-usar iti amin a paset ti tawen (mairaman iti DST).
- Manipud idi 7 Septiembre 2009.[8] Uray no ti panagmaneho ket iti kanigid ti tengnga ti linia ti kalsada, mangpalubos ti Samoa kadagiti karro nga addaan iti manibela iti kanigid wenno kanawan.
|
Close
Ti naturay nga estado ket kameng ti Mankomunidad ti Pagpagilian. Naawat idi ti Akinlaud a Samoa iti Nagkaykaysa a Pagpagilian idi 15 Disiembre 1976.[9] Gapu ti kalaing a panaglayag dagiti Samoano, dagtiti Europeano nga eksplorador iti kasakbayan ti maika-20 a siglo ket imbagbagada ti intero a grupo ti isla (a mangiraman ti Amerikano a Samoa) a kas ti "Is-isla Nabigador.”[10][11] Ti pagilian ket sinakup babaen ti Imperio nga Aleman manipud idi 1899 aginggana idi 1915, ken babaen ti nagkaddua a Britaniko ken Baro a Selanda a kolonial nga administrasion aginggana idi 1 Enero 1962, idi daytoy ket nagbalin a nawaya.
Iti bukodna a batay-linteg, ipalawagna a "Ti Samoa ket maysa a Kristiano a pagilian a napundar iti Dios Ama, ti Anak ken ti Espiritu Santo." Ti Samoa ket maysa a parlamentario a demokrasia nga agraman kadagiti sangapulo ket maysa nga administratibo a pannakabingbingay ken addaan iti maysa a unibersal a karbengan iti panagbubutos. Ti kangrunaan a ministro ti Samoa ket ti daulo ti gobierno, bayat a ti O le Ao o le Malo ket agserbi a kas ti seremonial a daulo ti estado.
.svg)