Jersey
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Jersey esas un ek l'insuli del Angla Kanalo, proxim Normandia.
Bailiwick of Jersey (Angla) Bailliage de Jersey (Franca) Bailliage dé Jèrri (Jerseyana)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
La nomo dil insulo forsan devenas del Anciena Friziana vorto gers, e la Skandinaviana vorto ey signifikante 'insulo', o de Geirr, vikingo qua sizis l'insulo.
Remove ads
Historio
La maxim anciena atesto pri homala habitado en Jersey evas de 250 mil yari ante nun - ante ke Jersey divenis insulo -, kande grupi di nomada chaseri uzis la kaverni di La Cotte de St Brelade kom bazo por chasar mamuti e krispa rinoceri. Pro la levo di marala nivelo, Jersey esabas insulo de 6000 yari. Graburi de 12 mil yari aK trovita an l'insulo montras lua okupo dal Homo sapiens ante marala levo. Ank existas evidentaji pri Neolitika kolonieti, exemple dolmeni e megalita strukturi, exemple La Hougue Bie.
En 1976 trovesis cirkume 110 objekti, la maxim multa espadi e lanci, de bronz-epoko. Anke trovesis moneti Kelta de fer-epoko e moneti Romana. Existas multa arkeologiala siti del epoko Romana, tamen ne existas klara atesto pri permananta okupo Romana. Dum l'epoko di Britana migrado de Britania a Bretonia (dum la 5ma e la 6ma yarcento), on kredas ke li establisis kolonieti ed anke portis kristanismo a Jersey. Multa misioneri, exemple Santa Samson de Dol e Santa Branwalator, esis aktiva en la regiono.
Remove ads
Politiko
Jersey ne esas parto di la Unionita Rejio, ma kom Crown Dependency privata posedo di la Britiana rejeso. Pro to Jersey esis nultempe membro di la Europana Uniono.
Jersey havas sua propra parlamento e guvernerio.
Geografio
Jersey jacas an Angla Kanalo, cirkume 12 marala milii (22 km, o 14 milii de la peninsulo Contentin, che Normandia. Ol esas la maxim granda e la maxim sudala del insuli dil Kanalo. Ol esas larja de 8 kilometri denorte adsude, e 14 km longa deeste adweste. Lua maxim alta punto jacas 143 metri super la marala nivelo. Cirkume 24% de lua surfaco esas konstruktita, 52% esas kultivata, e 18% esas naturala peizaji.
L'insulo havas diversa vali en la direciono norda-suda. Existas diversa insuleti vicina a Jersey, qui anke apartenas a lua teritorio.
La klimato dil insulo esas oceanala, kun kolda til moderema vintri, e varma someri. La maxim alta temperaturo enrejistrita esis 37.9 °C, ye la 18ma di julio 2022, kontre ke la maxim kolda temperaturo esis −10.3 °C, ye la 5ma di januaro 1894. Yaro 2022 esis la maxim varma de la historio dil insulo: la mezavalora yarala temperaturo esis 13.56 °C.
Ekonomio
| Precipua artiklo: Ekonomio di Jersey |
Jersey havas sua propra valuto, Pundo di Jersey (Jersey-Pound-Sterling).
Referi
Extera ligilo
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads