Hawaii

Hawaii, eða Hawaii-eyjar (stundum skrifað Havaí eða Havaíeyjar), er eyjaklasi í Kyrrahafinu og eitt af 50 fylkjum Bandaríkjanna. Hawaii er einnig stærsta eyjan í Hawaii-eyjaklasanum og gengur oft undir nafninu „Stóra eyjan“ (The Big Island). Íbúar Hawaii eru rúmlega 1,44 milljónir (2022).

Hawaii Hawaiʻi (havaíska)
Fylki
State of Hawaii Mokuʻāina o Hawaiʻi (havaíska)
Fáni Innsigli
Viðurnefni:  The Aloha State (opinbert), Paradise of the Pacific, The Islands of Aloha, The 808 State
Kjörorð:  havaíska: Ua Mau ke Ea o ka ʻĀina i ka Pono
Staðsetning Hawaii í Bandaríkjunum
Land	Bandaríkin
Varð opinbert fylki	21. ágúst 1959; fyrir 65 árum (1959-08-21) (50. fylkið)
Höfuðborg (og stærsta borg)	Honolulu
Stærsta sýsla	Honolulu
Stjórnarfar
• Fylkisstjóri	Josh Green (D)
• Varafylkisstjóri	Sylvia Luke (D)
Þingmenn öldungadeildar	Brian Schatz (D) Mazie Hirono (D)
Þingmenn fulltrúadeildar	Ed Case (D) Jill Tokuda (D)
Flatarmál
• Samtals	28.311 km2
• Land	16.638 km2
• Vatn	11.672 km2  (41,2%)
• Sæti	43. sæti
Stærð
• Lengd	2.450 km
Hæð yfir sjávarmáli	920 m
Hæsti punktur (Mauna Kea)	4.205,0 m
Lægsti punktur (Kyrrahaf)	0 m
Mannfjöldi  (2020)[1]
• Samtals	1.455.271
• Sæti	40. sæti
• Þéttleiki	82,6/km2
• Sæti	13. sæti
Heiti íbúa	Havaíbúar
Tungumál
• Opinbert tungumál	Enska Havaíska
Tímabelti	UTC−10:00
Póstnúmer	HI
ISO 3166 kóði	US-HI
Stytting	H.I.
Breiddargráða	18°55'N til 28°27'N
Lengdargráða	154°48'V til 178°22'V
Vefsíða	hawaii.gov

Orðsifjar

Á frummáli eyjaskeggja, hawaiísku, nefnist eyjan „Hawai‘i“, en úrfellingamerkið ('Okina á hawaiísku) táknar skyndilegt stopp eins og í miðri upphrópuninni „Oh-ó“ (Ritað ʔ í Alþjóðlega hljóðstafrófinu). Honolulu er stærsta borgin og höfuðborg fylkisins. Næststærsta eyjan er Maui.

Seint á 19. öld og í upphafi 20. aldar voru Hawaiieyjar kunnar undir nafninu Sandwich Islands, og nefndust þá á íslensku Sandvíkureyjar. Halldór Laxness kallar Hawaii í einu verka sinna Háeyju sem er hljóðlíking.

Jarðfræði

Hawaiieyjar eru austasti og jafnframt yngsti hluti Hawaii-Emperor eyjaklasans. Heiti reiturinn, sem er undir Stóru eyjunni, myndaði Hawaii-Emperor eyjaklasann þar sem Kyrrahafsplatan færðist yfir hann. Slóðin sem heiti reiturinn skilur eftir sig á Kyrrahafsflekanum kallast eyjaröð. Eftir því sem eyjarnar færast fjær heita reitnum verða þær útrænu öflunum auðveldari bráð og hafið sverfur þær smátt og smátt niður. Oft byggjast upp kóralrif á þeim neðansjávarfjöllum sem eyjarnar eru.

Þær átta eyjar sem teljast til Hawaiieyja eru, talið frá vestri til austurs, Ni'ihau, Kauai'i, O'ahu, Moloka'i, Lana'i, Kahoʻolawe (óbyggð), Maui og Hawai'i.

Eldfjöll eru á eyjunum, gjarnan dyngjur, þekktust þeirra er Mauna Kea. Önnur þekkt eldfjöll eru Mauna Loa og Kīlauea.

Langás eyjaklasans liggur norðvestur-suðaustur og má af því sjá að Kyrrahafsplatan hefur verið og er að færast til norðvesturs (að því gefnu að heiti reiturinn sé ekki að hreyfast).