Helgi Pjeturss

Dr. Helgi Pjeturss (31. mars 1872 – 28. janúar 1949) var íslenskur jarðfræðingur og dulvísindamaður, og er einna frægastur fyrir bækur sínar sem hann skrifaði um þau efni.

Nám og störf

Foreldrar Helga voru Pétur Pétursson bæjargjaldkeri í Reykjavík og Anna Sigríður Vigfúsdóttir Thorarensen píanóleikari.

Helgi hóf nám við Hafnarháskóla 1891 og lauk prófi í náttúrufræði 1897. Um það leyti fór hann til Grænlands í rannsóknarleiðangri Frode Petersen. Hann lauk síðan doktorsprófi frá Hafnarháskóla 1905 og varð fyrstur Íslendinga til að taka slíkt próf í jarðfræði. Doktorsritgerð hans nefnist Om Islands geologi. Helgi fór í margar rannsóknarferðir um Ísland á árunum 1898-1910 og gerði merkar vísindalegar uppgötvanir og skrifaði margt sem lengi mun halda nafni hans á lofti meðal jarðfræðinga. Hann var með fyrstu jarðfræðingum til að átta sig á því að ísöldin hafði ekki verið einn samfelldur fimbulvetur heldur skiptust á jökulskeið og hlýskeið.

Helgi var formaður Hins íslenska náttúrufræðifélags (HÍN) 1901-1905.

Á síðari hluta ævi sinnar hneigðist Helgi að heimspeki, stjörnulíffræði og dulvísindum og skóp kenningu sem sneri að því að maðurinn væri jafnefnislegur á öðrum plánetum eftir dauða sinn, og lifði á slíkum hnetti sem samsvaraði andlegu þroskastigi viðkomandi. Draumar okkar hér á jörðinni væru auk þess sýn inn í líf á öðrum plánetum. Sérhver einstaklingur býr yfir svokallaðri „lífsgeislun“, sem inniheldur innsta kjarna þeirra og persónuleika og getur ferðast um alheiminn óháð rúmi og tíma. Svefn er eins konar trans og af sama toga og hugarástand miðils. Í svefni deilir maður meðvitund annarrar mannveru á annarri plánetu. Helgi trúði því að jörðin væri „dökk pláneta“ þar sem íbúar gætu náð betra lífi með „réttri snertingu“ og „samhljómi við lífið í stjörnunum“.

Helgi lagði mikla áherslu á það í skrifum sínum að Íslendingar væru í yfirburðastöðu gagnvart öðrum þjóðum til að skara fram úr á öllum sviðum lífsins^[1].

Um þessi efni skrifaði hann Nýalsbækur sínar, sex að tölu, og fjölmargt fleira.

Kona Helga var Kristín Brandsdóttir frá Hallbjarnareyri.

Nýalsbækur Helga Pjeturss

• Nýall: nokkur íslensk drög til heimsfræði og líffræði - (1919)
• Ennnýall: nokkur íslensk drög til skilnings á heimi og lífi - (1929)
• Framnýall: björgun mannkynsins og aðrir aldaskiftaþættir - (1941)
• Sannnýall: saga Frímanns eftir að hann fluttist á aðra jörð og aðrir Nýalsþættir (1943)
• Þónýall: íslensk vísindi og framtíð mannkynsins og aðrir Nýalsþættir - (1947)
• Viðnýall (1955)

Önnur ritverk Helga Pjeturss

• Um Grænland að fornu og nýju, eftir Finn Jónsson og Helga Pétursson
• Island (jarðfræðirit á þýsku sem kom út árið 1910)

Heimildir

• Vilhjálmur Þ. Gíslason (ritstj.). Ferðabók Helga Pjeturss (Reykjavík: Bókfellsútgáfan, 1959).
• Steindór Steindórsson frá Hlöðum. Íslenskir náttúrufræðingar (Reykjavík: Bókaútgáfa Menningarsjóðs, 1981).
• Elsa G. Vilmundardóttir, Samúel D. Jónsson og Þorsteinn Þorsteinsson. Helgi Pjeturss og jarðfræði Íslands. Baráttusaga íslensks jarðfræðings í upphafi 20. aldar (Pjaxi, 2003).
• Pétur, Pétursson, Nýalismi og dulspeki Hugmyndafræði íslenskrar borgarastéttar á öðrum og þriðja áratug 20. aldar, Ritröð Guðfræðistofnunar, 35. tölublað (01.09.2012), Blaðsíða 100

Tengt efni

• Félag Nýalssinna