TF-RÁN

Rán, einnig þekkt sem TF-RÁN, var þyrla í eigu Landhelgisgæslu Íslands. Hún var keypt árið 1980 og var af gerðinni Sikorsky S 76 og var sérhönnuð til leitar-, björgunar, gæslu- og eftirlitsstarfa. Hún var kennd við gyðjuna Rán, persónugerving hafsins úr norrænni goðafræði, og var önnur vél landhelgisgæslunnar til að bera nafnið. TF-RÁN fórst í Jökulfjörðum þann 8. nóvember 1983 með fjögurra manna áhöfn.^[1]

Sjá TF-RÁN (flugbátur) fyrir flugbátinn sem var í notkun hjá LHG frá 1955 til 1963.

TF-RÁN hífð upp úr Jökulfjörðum, forsíða Morgunblaðsins 16. nóvember 1983.

Saga

TF-RÁN var keypt árið 1980 fyrir 1,6 milljónir dollara, rúmlega 800 milljónir íslenskra króna, og var afhent í september sama ár.^[2] Þetta var önnur sérhæfða björgunarþyrlan í sögu Landhelgisgæslunnar, á eftir Sikorsky S-62 þyrlunni TF-GNÁ sem var í notkun á árunum 1972 til 1975. Fyrsta björgunarleiðangur TF-RÁN var 18. nóvember 1980 þegar hún flutti veikan vitavörð frá Hornströndum á sjúkrahús í óveðri.^[3]

Þann 8. nóvember 1983, kl: 22:53, lagði þyrlan upp frá varðskipinu Óðni, sem statt var skammt undan Höfðaströnd i Jökulfjörðum, til æfingaflugs. Þremur mínútum síðar heyrðist óljóst kall frá henni og urðu varðskipsmenn á sama tíma einnig varir við leiftur. Umfangsmikil leit hófst þegar í stað og dreif að fiskibáta ásamt því að Flugmálastjórn og Varnarliðið sendu flugvélar af stað. Um klukkan 2 um nóttina fann línubáturinn Orri brak úr þyrlunni, sem reyndist vera hlutar úr spöðum þyrlunnar, björgunarbelti og hjálmur.^[4] Vélin fannst skömmu fyrir hádegi 10. nóvember á 82 metra dýpi um hálfa aðra sjómílu norður af Höfðaströnd í Jökulfjörðum.^[5] Dagana 14. til 15. nóvember var unnið að því að draga vélina upp á yfirborðið af vélbátinum Sigga Sveins. Þegar hún var komin á um 20 metra dýpi hóf kafarasveit störf við hana og fundu þeir lík tveggja áhafnameðlima í þyrlunni, þeirra Þórhalls Karlssonar, flugstjóra, og Bjarna Jóhannessonar, flugvélstjóra. Lík hinna mannanna tveggja, Björns Jónssonar, flugstjóra og Sigurjóns Inga Sigurjónssonar, stýrimanns, voru ekki um borð í þyrlunni.^[6][7] Lík Sigurjóns fannst 31. janúar árið 1989 er það kom í trollið á rækjubátnum Óla ÍS,^[8][9] en sami bátur fann hurð þyrlunnar árið 1985 sem talið var að hefði skyndilega opnast og sveiflast upp í aðalþyril vélarinnar og valdið hrapinu.^[10][11]