Bumi

Bumi punika planet kaping tiga saking Srengéngé lan satunggal-satunggalipun obyek ingkang dipunweruhi manggihaken patempatan kanggé urip. Punika dipunwontenaken amargi Bumi punika donya banyu, ingkang satunggal-satunggalipun wonten ing Sistem Tata Surya ngemot banyu lumahing ngalir. Mebesipun banyu Bumi wonten ing saganten globalipun, nutupi 70.8% saking kulit Bumi. Ingkang mbekta 29.2% saking kulit Bumi punika tanah, ingkang kathahipun wonten ing wangun bawana lan daratan ing satunggal hemisfer, hemisfer daratanipun Bumi.

Bumi  

Foto Bumi saka luar akasa
Penamaan
Adjektif	Terestrial, Terran, Telluric, Tellurian, Kebumian
Tetenger kalangan
Epos J2000.0[note 1]
Durasurya	152.097.701 km 1,0167103335 SA
Upasurya	147.098.074 km 0,9832898912 SA
Indhén semu-tama	149.597.887,5 km 1,0000001124 SA
Eksentrisitas	0,016710219
Periode orbit	365,256366 dina 1,0000175 taun
Kecepatan orbit rata-rata	29,783 km/s 107.218 km/jam
Inklinasi	1°34'43,3"[1] nuju Babagan Invariabel
Bujur node menaik	348,73936°
Argumen perihelion	114,20783°
Satelit	1 (Bulan)
Ciri-ciri fisik
Jari-jari rata-rata	6,371.0 km[2]
Jari-jari khatulistiwa	6.378,1 km[3]
Jari-jari kutub	6.356,8 km[4]
Kepepatan	0,0033528[3]
Keliling khatulistiwa	40.075,02 km (khatulistiwa) 40.007,86 km (meridian) 40.041,47 km (rata-rata)
Luas permukaan	510.072.000 km²[5][6][note 2] 148.940.000 km² dharatan  (29,2 %) 361.132.000 km² perairan (70,8 %)
Volume	1,0832073×1012 km3
Massa	5,9736×1024 kg[7]
Kepadatan rata-rata	5,5153 g/cm3
Gravitasi permukaan di khatulistiwa	9,780327 m/s²[8] 0,99732 g
Kecepatan lepas	11,186 km/s
Hari sideris	0,99726968 d[9] 23h 56m 4.100s
Kecepatan rotasi	1674,4 km/jam
Kemiringan sumbu	23,439281°
Albedo	0,367[7]
Suhu permukaan    Kelvin    Celsius	min rata-rata maks 184 K 287 K 331 K −89 °C 14 °C 57, 7 °C
Atmosfer
Tekanan permukaan	101,3 kPa (Lumahing laut)
Komposisi	78,08% Nitrogen (N2) 20,95% Oksigèn (O2) 0,93% Argon 0,038% Karbon dioksida Sekitar 1% uwab banyu (variasi selaras iklim)[7]

Kathahipun daratan Bumi lumayan lembab lan katutupan tetuwuhan, dene lapisan es ing krajan kutub Bumi ing padang pasiripun ngemot banyu langkung kathah katimbang banyu ing lelana bumi, seganten, kali, lan uap banyu ing atmosfer. Kulit Bumi punika katata saking lempengan tektonik ingkang alon-alon mindhah, interaksi kanggé ngasilaken pegunungan, gunung geni, lan gempa bumi. Bumi gadhah inti njawi cairan ingkang ngasilaken kakawasaan magnet.

Gesang ing Bumi

Artikel baku: Biosphere

Animasi ngowahi kapadhetan produktif vegetasi ing lemah (cendhak ing coklat; abot ing ijo peteng) lan fitoplankton ing permukaan segara (cendhak ing ungu; dhuwur ing kuning)

Bumi punika papan ingkang namung siji ingkang dipunweruhi sampun dados papan panggenan ingkang saé kanggé gesang. Gesang ing Bumi punika kawiwitan wonten ing badan toya ingkang kawitan ing Bumi sawatawis atus yuta taun sawisé Bumi terbentuk. Gesang ing Bumi sampun ngawontenaken wangun lan ngawengku macem-macem ekosistem ing Bumi lan lajeng nyebar sacara global nggadhahi wujud biosfer kanggé ngengingi.^[10] Mula, gesang sampun nggadhahi dampak dhateng Bumi, kanthi ngowahi atmosfer lan lumahing Bumi kanthi cara ingkang signifikan wonten ing wekdal ingkang dawa, nyebabaken owah-owahan kados ta Great Oxidation Event.^[11]

Bumi nyedhiyakake banyu cair—sawijining lingkungan ingkang nyedhiyakake kemungkinan kanggé molékul organik kang kompleks supados bisa kempal lan interaksi, lan ugi energi kang cukup kanggé njagi metabolisme.^[12] Tetuwuhan lan organisme liyané njupuk gizi saking banyu, lemah, lan atmosfer. Gizi-gizi punika terus-terusan didaur ulang antarane spésiès-spesiès ingkang béda.^[13]