ჰაიტი
From Wikipedia, the free encyclopedia
ჰაიტის რესპუბლიკა (კრეოლ. Repiblik d Ayiti) — კუნძულ ჰაიტის (ასევე ისპანიოლა) დასავლეთ მესამედზე მდებარე ქვეყანაა, რომელსაც ასევე რამდენიმე მცირე კუნძული აქვს — ლა გონავი, ლა ტორტიუ, ლე კაიემიტი და ილ-ა-ვაში კარიბის ზღვაში, კუბის აღმოსავლეთით; კუნძულს ჰაიტი დომინიკელთა რესპუბლიკასთან იყოფს. ქვეყნის საერთო ფართობია 27 750 კვ. კმ. დედაქალაქი პორტ-ო-პრენსი მდებარეობს მთავარ კუნძულზე გონავის ყურის სამხრეთ აღმოსავლეთით.
ტერმინს „ჰაიტი“ აქვს სხვა მნიშვნელობებიც, იხილეთ ჰაიტი (მრავალმნიშვნელოვანი). |
ჰაიტის რესპუბლიკა | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
ჰიმნი: „ლა დესალინიენ“ |
||||||
|
||||||
დედაქალაქი (და უდიდესი ქალაქი) | პორტ-ო-პრენსი 18°32′ ჩ. გ. 72°20′ დ. გ. | |||||
ოფიციალური ენა | ჰაიტიური კრეოლი, ფრანგული | |||||
მთავრობა | საპრეზიდენტო რესპუბლიკა | |||||
- | პრეზიდენტის მ/შ | არიელ ანრი | ||||
ფართობი | ||||||
- | სულ | 27,750 კმ2 (143-ე) | ||||
- | წყალი (%) | 0.7 | ||||
მოსახლეობა | ||||||
- | 2018 შეფასებით | 11,439,646 (85-ე) | ||||
- | 2007 აღწერა | 8 706 497 | ||||
- | სიმჭიდროვე | 382 ად კაცი/კმ2 (32-ე) | ||||
მშპ (მუპ) | 2021 შეფასებით | |||||
- | სულ | $34.189 მილიარდი[2] (144) | ||||
- | ერთ მოსახლეზე | $2,962 (174) | ||||
აგი (2019) | 0.510 (დაბალი) (170-ე) | |||||
ვალუტა | გურდი (HTG ) |
|||||
დროის სარტყელი | UTC-05:00 | |||||
- | ზაფხულის (DST) | UTC-04:00 (UTC) | ||||
ქვეყნის კოდი | HTI | |||||
Internet TLD | .ht | |||||
სატელეფონო კოდი | 509 |
ყოფილი საფრანგეთის კოლონია, ჰაიტი პირველი შავკანიანთა რესპუბლიკა იყო და ერთადერთი ერი, რომელიც მონათა წარმატებული ამბოხის შედეგად ჩამოყალიბდა. 1804 წლის 1 იანვარს დამოუკიდებლობის გამოცხადებით ჰაიტი მეორე არამშობლიური ქვეყანა გახდა ამერიკის კონტინენტებზე, აშშ-ის შემდეგ. ამჟამად, მიუხედავად არსებობის ხანგრძლივობისა, ის დასავლეთ ნახევასფეროში უღარიბესი ქვეყანაა.
ქვეყანამ ბოლო დროს მნიშვნელოვანი ცვლილებები განიცადა 2004 წლის 29 თებერვალს ამბოხის შემდეგ, რომლის დროსაც გადააყენეს პრეზიდენტი ჟან-ბერტრან არისტიდი. არისტიდი 2000 წელს ხელმეორედ აირჩიეს პრეზიდენტად, თუმცა მრავალმა ოპოზიციურმა პარტიამ მას ბოიკოტი გამოუცხადა საპარლამენტო არჩევნებში ხმების დათვლის პროცედურული დარღვევების გამო. 2006 წლის 7 თებერვლის საპრეზიდენტო არჩევნებში გაიმარჯვა რენე პრევალმა.