საფარ აბიევი
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
საფარ ახუნდბალა ოღლუ აბიევი (აზერ. Səfər Axundbala oğlu Əbiyev; დ. 27 იანვარი, 1950) — აზერბაიჯანელი პოლიტიკოსი. აზერბაიჯანის თავდაცვის მინისტრი 1995-2013 წლებში. დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობობის სახელმწიფოებს შორის ყველაზე დიდი ხნის მანძილზე იკავებდა წევრი სახელმწიფოს თავდაცვის მინისტრის თანამდებობას.[1]
გენერალი საფარ აბიევი დაიბადა ბაქოში. ის ეთნიკური ლეზგია. მან 1971 წელს დაამთავრა ბაქოს უმაღლესი სამხედრო კოლეჯი, ხოლო 1982 წელს მოსკოვში ფრუნზეს სამხედრო აკადემიის სარდლობის ფაკულტეტი და მთელი თავისი პროფესიული ცხოვრება გაატარა შეიარაღებულ ძალებში. აბიევი დაინიშნა აზერბაიჯანის შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის უფროსად და თავდაცვის მინისტრის მოვალეობის შემსრულებლად, როდესაც მინისტრი დადაშ რზაევი თანამდებობიდან გაათავისუფლეს 1993 წლის 17 ივნისს.[2] ის მუშაობდა მინისტრის მოვალეობის შემსრულებლად 1993 წლის აგვისტომდე, მანამდე სანამ მინისტრის მოადგილე ვაჰიდ მუსაევი დაინიშნებოდა სამინისტროს ხელმძღვანელად. მუსაევი მალევე იქნა განთავისუფლებული ჰეიდარ ალიევის მიერ, 1993 წლის 25 აგვისტოს..[3] აბიევი განაგრძობდა მუშაობას გენერალური შტაბის უფროსად 1993 წლის 2 ნოემბრამდე. ის თანამდებობაზე ნაჯმადდინ სადიგოვმა შეცვალა. 1995 წლის 6 თებერვალს აბიევი ხელახლა დანიშნეს აზერბაიჯანის თავდაცვის მინისტრის თანამდებობაზე. აბიევმა თანამდებობაზე შეცვალა მამედრაფი მამადოვი.
აბიევი იყო ჰეიდარ ალიევის დაკრძალვის სახელმწიფო კომისიის წევრი.[4] რამილ საფაროვის შეწყალებისთანავე, აბიევმა საფაროვი დააწინაურა, მიანიჭა მაიორის წოდება, უზრუნველყო ბინითა და რვა წლიანი სახელფასო ანაზღაურებით.[5][6] 2008 წელს აბიევმა აზერბაიჯანული არმიის 90 წლის იუბილეს აღსანიშნავად ჩაატარა სამხედრო აღლუმი.[7] ამის შემდეგ ის მეთაურობდა ბაქოში, აზდალიქის მოედანზე გამართულ ორ სამხედრო აღლუმს.[8]
მისი ბრძანებით, შეიარაღებული ძალების სწავლებისა და განათლების ცენტრი შეიქმნა ოქმის შესაბამისად, რომელიც ხელი მოეწერა აზერბაიჯანსა და თურქეთის შეიარაღებულ ძალებს შორის 2000 წელს.[9] 2011 წლის ნოემბერში შეერთებული შტატების საზღვაო ძალების მდივანი რეი მაბუსი შეხვდა აბიევს და პრეზიდენტ ილჰამ ალიევს, რის შემდეგაც მან გამოაცხადა, რომ სამხედრო კავშირები მათ ქვეყნებს შორის გაფართოვდება.[10]2012 წელს, აბიევმა, თეირანში ირანის თავდაცვის მინისტრთან აჰმად ვაჰიდთან შეხვედრისას განაცხადა, რომ „არანაირი საფრთხე არ იქნება ირანის წინააღმდეგ აზერბაიჯანის ტერიტორიიდან და ჩვენ არავითარ შემთხვევაში არ დავეხმარებით ირანის ისლამური რესპუბლიკის მტრებს“.[11] ვიკილიქსის მიერ 2010 წლის დეკემბერში გამოქვეყნებული მასალების თანახმად, აბიევი ირწმუნებოდა, რომ 2009 წლის იანვარში მოსკოვში ვიზიტისას, რუსეთის თავდაცვის მინისტრმა ანატოლი სერდიუკოვმა არაოფიციალურად აღიარა სომხეთში რუსული იარაღის გადაცემა, თუმცა ოფიციალურად საპირსპირო თქვა, ინფორმაცია უარყო.[12]
2013 წლის დასაწყისში იგი ბაქოს საპროტესტო აქციების დროს დემონსტრანტების კრიტიკის ქვეშ მოექცა, მას შემდეგ რაც 7 იანვარს აზერბაიჯანული არმიის ჯარისკაცი ჯეჰუნ კუბადოვი იპოვეს გარდაცვლილი. პირველად გავრცელდა ინფორმაცია, რომ გარდაცვალების მიზეზი იყო გულის შეტევა, თუმცა კუბადოვის ოჯახმა მოითხოვა გამოძიება, რადგან მათ მიაჩნდათ, რომ ეს იყო მკვლელობა. შადრევნების მოედანზე ასობით დემონსტრანტი შეიკრიბა ლოზუნგებით: „შეწყვიტე ჩვენი ჯარისკაცების მკვლელობა“ და „შენ უნდა გაგვცე პასუხი“.[13] გამოძიებისთანავე აბიევი აზერბაიჯანის პრეზიდენტის, ილჰამ ალიევის ბრძანებით გაათავისუფლეს. იმავე წლის შემდეგ, მისი მემკვიდრე ზაქირ ჰასანოვი ეწვია მე-2 არმიის კორპუსს, რომელიც ითვლებოდა აბიევის „ციხესიმაგრედ“. ვიზიტის დროს მან გამოაცხადა ცვლილებები ხელმძღვანელ სტრუქტურებში, მათ შორის 50-მდე ოფიცრის დაწინაურება, რომლებიც „უყურადღებოდ დარჩნენ“ აბიევის დროს.[14]
ნათესავებზე დაყრდნობით აბიევი დიდი ხანია არ უკავშირდება თავის ნათესავებს, ხოლი ისინი არ ფლობენ ინფორმაციას მისი ადგილსამყოფელის შესახებ. ამან გამოიწვია ეჭვები იმის თაობაზე, იყო თუ არა იგი გადასახლებაში, ბევრი ამბობდა, რომ ის და მისი უფროსი ვაჟიშვილი რუსლანი ცხოვრობენ ევროპაში. მოგვიანებით, სამხედრო ექსპერტმა გამოავლინა, რომ აბიევი ცხოვრობს ბაქოში და იღებს 3000 მანეთზე მეტ პენსიას.[15][16] აბიევმა დაწერა სტატია 2020 წლის ყარაბაღის ომის შემდეგ, სადაც მან შეაქო პრეზიდენტ ალიევისა და რეჯეფ თაიპ ერდოღანის როლი, განაცხადა, რომ აზერბაიჯანისა და რუსეთის ურთიერთობებში დაძაბულობა არ იყო მომგებიანი და „სომხები იმ მცირერიცხოვან ერთაგანია მსოფლიოში, რომელსაც არ გააჩნდა არც რეალური ეროვნული ისტორია, არც სამშობლო და არც მიწა“.[17]
აბიევს ორი ვაჟი ჰყავს: რუსლანი და რომანი. მისი უფროსი ვაჟი რუსლან აბიევი საგადასახადო სამსახურში მუშაობს. მისი უმცროსი ვაჟი, რომან აბიევი პროკურატურის თანამშრომელია.[18][19]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
