ខម
ពាក្យនេះសំដៅទៅលើជនជាតិខ្មែរ From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ខម ( ថៃ: ขอม ; អង់គ្លេស : Khom) ជាពាក្យភាសា ថៃ និងភាសា ឡាវ ដែលសំដៅទៅលើប្រជាជន និងអរិយធម៌នៃ អាណាចក្រខ្មែរ ។ ការប្រើប្រាស់របស់វាត្រូវបានកត់ត្រានៅដើមសតវត្សទី ១២ ទោះបីជាអត្ថន័យពិតប្រាកដរបស់វា — ថាតើវាសំដៅទៅលើចក្រភពជាក់លាក់មួយ សម័យប្រវត្តិសាស្ត្រជាក់លាក់ ឬ ប្រជាជនខ្មែរ ទូទៅក៏ដោយ — គឺមិនច្បាស់លាស់ពេញប្រវត្តិសាស្ត្រ។ [១] ចាប់ពីសតវត្សទី ២០ តទៅ ពាក្យនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាទូទៅសម្រាប់ មនោសញ្ចេតនាប្រឆាំងនឹងខ្មែរ និង ការអវិជ្ជមានជាប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅក្នុងសុន្ទរកថា ជាតិនិយមរបស់ថៃ ។ [២]
Remove ads
ការប្រើប្រាស់បច្ចុប្បន្ន
ពាក្យនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រថៃនៅសតវត្សរ៍ទី ២០ ដែលមួយផ្នែកជាមធ្យោបាយមួយដើម្បីផ្តាច់ទំនាក់ទំនងនៃអរិយធម៌ សម័យអង្គរ ដែលទីតាំងបុរាណវត្ថុជាច្រើនបានសាយភាយពាសពេញ ប្រទេសថៃ នាពេលបច្ចុប្បន្ន — ពីជនជាតិខ្មែរបច្ចុប្បន្នដែលបង្កើតជាប្រជាជនភាគច្រើននៃ ប្រទេសកម្ពុជា ដែលប្រជាជនថៃជាច្រើននៅតែជឿថាជា ជនជាតិទាប ជាងពូជសាសន៍បុរាណ។ សុន្ទរកថានេះត្រូវបានពេញនិយមដោយអ្នកគិតជាតិនិយមថៃនៅសតវត្សរ៍ទី ២០ គឺលោក ហ្លួង វិចិត្រវ៉ាថាកាន ដែលអះអាងថា ខ្មែរ សម័យនេះមិនពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមជនជាតិដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះអរិយធម៌អង្គរទេ ដោយបង្កើតពាក្យថា ខម សម្រាប់គោលបំណងនេះ។ ដោយបានប្រើពាក្យ "ខម" ឡើងវិញពីពាក្យថៃបុរាណ " ខ្មែរក្រោម " មានន័យថា "ខ្មែរដីទំនាប" លោក បានព្យាយាមបង្កើតជាតិសាសន៍ថ្មីមួយដើម្បីបញ្ជាក់ពីការបែងចែកដាច់ដោយឡែករវាង អង្គរ និង កម្ពុជា ទោះបីជាជនជាតិភាគតិចរវាងអ្នកសាងសង់អង្គរ និងខ្មែរបច្ចុប្បន្នត្រូវបានបង្កើតឡើងយ៉ាងល្អក៏ដោយ។ [៣] [៤]
Remove ads
និរុត្តិសាស្ត្រ
នៅក្នុងភាសាថៃ ពាក្យ ខម មានឫសគល់នៅក្នុងពាក្យ ទ្វារវតី មនបុរាណ និង ន្យះ កុរ *ក្រម [៥] មានន័យថា "ក្រោម, ខាងក្រោម, ក្រោម [prep.]; the under part of (sth.) (ជាពិសេសផ្ទះ) [noun]"។ [៥] លំដាប់ស្រៈក៏បានចេញជាទម្រង់បំរែបំរួលផងដែរ៖ *krɔɔm → *kǝrɔɔm, *kǝnrɔɔm [៥] ជា ភាសាអូស្ត្រូអាសៀ ក្រោយមកបានបង្វែរទៅក្រុមគ្រួសារភាសាផ្សេងទៀតដូចខាងក្រោម៖ [៥]
- ភាសាអូស្តូអាស៊ី
- ហ្មុង–មៀន
- ហ្មុង: *កោម ← *[kom]kom ← *ក្រោម (មន) ← *krɔɔm.[៨]
- ក្រះដៃ
- ប្រូតូ-ក្រះដៃ និង ហ្លៃ: *កោម, kom ← *ក្រោម (មន) ← *krɔɔm.[៨]
- ប្រូតូតៃ: កោម ← *ក្រោម (មន) ← *krɔɔm.[៨]
- ថៃខាងជើង និង ឡាវ: ខម ← *ក្រោម (មន) ← *krɔɔm.[៥] ( ចំណាំ : ពាក្យខម ជួនកាលប្រើសំដៅដល់សម័យខ្មែរនៅសៀម។ [៥] មិនច្រើនទេសម្រាប់ខ្មែរនៃកម្ពុជា [៩] ចំពោះជនជាតិមន-ខ្មែរនៃសៀមក្រោម-ទាបជាង ទន្លេរចៅពញា អាងត្រឹមត្រូវ។ [១០] ចាប់ពីប្រហែលឆ្នាំ ១០០០ នៃគ.ស ដល់ពាក់កណ្តាលចុងក្រោយនៃសតវត្សទី ១៣ នៃគ.ស ដែលជាកម្មវត្ថុនៃអាណាចក្រអង្គរ។ )[៩]
- ទីបេ-ភូមា
Remove ads
សូមមើលផងដែរ
- អក្សរខមថៃ ជាប្រភេទ អក្សរខ្មែរ ដែលប្រើនៅប្រទេសថៃ
ឯកសារយោង
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads