ព្រះសិវលិង្គ

ព្រះសិវលិង្គ
ទេវរូប ព្រះសិវលិង្គ សិល្បៈឥណ្ឌា .

តាមការស្រាវជ្រាវរបស់អ្នកបុរាណវិទ្យាបានបញ្ជាក់ថា ចម្លាក់ព្រះសិវលិង្គជានិមិត្តរូបនៃទ្រឹស្តីត្រីមូ៌តក្នុងលទ្ធិព្រាហ្មណ៍សាសនា ដែលមានព្រះអង្គជាប្រធានគឺព្រះសិវៈ ឬព្រះឥសូរ ព្រះវិស្ណុ ឬព្រះនរាយណ៍ និងព្រះព្រហ្ម។ ក្នុងបឋមបដិមាសាស្រ្តព្រះសិវលិង្គត្រូវបានបែងចែកជាបីផ្នែកដូចជា៖

ផ្នែកខាងលើ ឬមុខលិង្គមានរាងមូលតំណាងឱ្យព្រះសិវៈ ឬព្រះឥសូរជាអាទិទេពបំផ្លាញលោក។
ផ្នែកកណ្តាលមានរាងប្រាំបីជ្រុងតំណាងឱ្យព្រះវិស្ណុ ឬព្រះនរាយណ៍ ជាអាទិទេពថែរក្សាលោក។
ផ្នែកខាងក្រោមមានរាងបួងជ្រុងតំណាងឱ្យព្រះព្រហ្មជាអាទីទេពបង្កើតលោក។

រីឯស្នានទ្រោណិទម្រព្រះសិវលិង្គមានរាងជាយោនី តំណាងឱ្យព្រះនាងឧមា ដែលជាមហេសីរបស់ព្រះសិវ^[៤]។ នាសម័យអង្គរ សិល្បករខ្មែរបុរាណឆ្លាក់រូបព្រះឥសូរ ឬព្រះសិវៈដែលតំណាងឱ្យទេវតាបំផ្លាញលោកក្រោមរូបភាពជាលិង្គ។ គេនិយមឆ្លាក់លិង្គព្រះសិវៈអំពីថ្មកែវ ឆ្អិង ឬភ្លុក ដីនិងលោហៈធាតុជាច្រើនទៀតដូចជាទង់ដែង មាស ប្រាក់ និងសំរឹទ្ធជាដើម ដើម្បីយកទៅគោរពបូជា។ ចម្លាក់មួយចំនួនធ្វើអំពីថ្ម និងដីដុតមានលាបពណ៌ក្រហមពីលើចុងលិង្គហាក់ដូចជារាងកាយពិតៗ។ តាមទស្សនៈមនោគមវិជ្ជាឥណ្ឌាស្តីពីព្រះសិវលិង្គ និងយោនីដែលតំណាងព្រះនាងឧមាពិតជាសមស្របទៅនិងជំនឿបាមេ ដែលជាកេរម៌តកខ្មែរ-មននាសម័យបុរេប្រវត្តិសាស្រ្ត។

កាលសម័យជម្លោះរវាងព្រះវិស្ណុ ឬព្រះនរាយណ៍ ជាមួយនឹង ព្រះព្រហ្ម ដើម្បីយកនាមជា ទេពដែលបង្កើតលោកនោះ ក៏មានសសរធំមួយដែលគេហៅថា ព្រះសិវៈលិង្គផុសញែក ពាក់កណ្តាលរវាងទេពទាំងពីរ។ ព្រះវិស្ណុប្រែខ្លួនជាទេពជ្រូកព្រៃ ឆ្មុលចូលក្នុងដីរកទីបញ្ចប់គ្មានចំនែក ព្រះព្រហ្មបានក្រឡា ខ្លួនជា ហង្ស ហើរលើអាកាសរកទីបញ្ចប់នៃសសរលិង្គនេះគ្មាន។ ព្រះសិវៈបានចេញរូប ឡើងពាក់កណ្តាលនៃសសរ ហើយប្រាប់ទៅទេព ទាំងពីរថា យើងជាអទិទេព ដែលបង្កើតលោកនេះ ហើយក៏បញ្ចប់លោកនេះផងដែរ។

ព្រះសិវលិង្គ

ផ្នែកសំខាន់ៗ

រឿងទេវកថា

ឯកសារយោង

កំណត់

Wikiwand - on