From Wikipedia, the free encyclopedia
ប្រវត្ដិសាស្រ្ដវៀតណាម គេអាចចាប់ផ្ដើមនិយាយពីសតវត្សទី១០ នៅពេលដែលទទួលឯករាជ្យពីចិន ហើយបានបន្ដពង្រីកទឹកដីចុះមកភាគកណ្ដាល ដណ្ដើមទឹកដីចាម ចុះមកភាគខាងត្បូង យក កម្ពុជាក្រោម។ ចំពោះសង្គមអណ្ណាម រឺ ដាយវៀតនៅភាគខាងជើងនោះ គឺទទួលឥទ្ធិពលពីចិន ហើយការរស់នៅមិនប្រកបដោយស្ថិរភាពប៉ុន្មានទេ ដោយជនជាតិនេះ បែងចែកជាច្រើនក្រុម ហើយជាញឹកញយ តែងតែមានជម្លោះផ្លាស់រាជវង្ស ជាបន្ដបន្ទាប់។
ទើបមកដល់សតវត្សទី១៨ គេឃើញមានរបត់ប្រវត្ដិសាស្រ្ដថ្មីកើតឡើង គឺការបះបោររបស់ បងប្អូនត្រកូលង្វៀន(ចលនាតៃសឺន) បានកាន់កាប់ក្រុងវ៉េ របស់អណ្ណាមបានសម្រេច ប៉ុន្ដែចលនានេះមិនបានយូរអង្វែងទេ ដោយសារមានការប្រឆាំងពីក្រុមដទៃទៀត។ ក្រុមសំខាន់ជាងគេ គឺដឹកនាំដោយបុគ្គលម្នាក់ (អនាគតស្ដេចយ៉ាឡុង ) ដោយមានជំនួយពីកងទ័ពបារាំង និងជាអ្នកធ្លាប់បរាជ័យ រត់ភៀសខ្លួនទៅកម្ពុជា និង សៀម បានបង្កើតប្រវត្ដិសាស្រ្ដថ្មីមួយ ដោយបានកំចាត់ចលនាតៃសឺន និងបង្រួបបង្រួមវៀតណាម ជារាជាណាចក្រតែមួយ នៅឆ្នាំ១៨០២ បង្កើតជាសន្ដិវង្ស ង្វៀនថ្មី។
ខុសគ្នាពីរាជវង្សចក្រី របស់សៀម ដែលកើតឡើងនៅឆ្នាំ១៧៩៥ បន្ដមកដល់បច្ចុប្បន្នមានត្រឹមមហាក្សត្រចំនួន១០នោះ រាជាណាចក្រអណ្ណាម បានដួលរលំទាំងស្រុង នៅឆ្នាំ១៩៤៥ ដោយមានស្ដេចចំនួន១៣។ បញ្ជីស្ដេចទាំង១៣អង្គនោះ រួមមាន៖
គ្រងរាជ្យ ១៨៨៩ ដល់ ១៩០៧ ត្រូវគេនិរទេស ទៅខេត្ដ វង់តាវ កោះ ហាឡុង ហើយត្រូវបានស្លាប់ នៅទីក្រុងព្រៃនគរ។
គ្រងរាជ្យពីឆ្នាំ១៩០៧ – ១៩១៦ ក្នុងអាយុ7ឆ្នាំ (តំណាលគ្នា នឹងស្ដេចចុងក្រោយរបស់ចិន) ត្រូវនិរទេសទៅកោះ រេអ៊ុយនីយ៉ុង នៅមហាសមុទ្រឥណ្ឌា និងបានស្លាប់ដោយការធ្លាក់យន្ដហោះឆ្នាំ១៩៤៥ នៅអាហ្វ្រិកកណ្ដាល ក្នុងដំណើរមកវៀតណាមវិញ។
ការធ្លាក់ចុះអំណាចស្ដេចទាំងអស់នេះ គឺដោយសារ ៖
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.