Климат

Климат, бир джерде узун заманны белгиленнген иссилик, мылылыкъ, хауа басым, джел, джауум эмда джауум шекели кибик метеорология болууланы орталамасына берилген атды. Хауа болумдан башхалыгъы, климат бир джерни метеорология болууларын узун заманны ичинде кёргюзеди. Бир джерни климаты ол джерни рельефине, мийиклигине, джер шекилине, къарны эримей тургъан заманына эмда тенгизлеге болгъан узакълыгъына байламлыды. Климатны тинтген илму санагъатха климатология дейдиле.

Климатны тюрлюлери, температура эмда джауум режим кибик болумлагъа къаралыб классификация этиледи. Алай а бусагъатда дунияда эм бек хайырландырылгъан классификация Кёппенни климат классификациясыды. Бу классификацияны тамалында температураны режими бла мылылыкъны дараджасы салыннганды. Бу классификациягъа кёре сегиз климат бёлге айрылады, ол сегиз бёлгеде онбир климат тип барды. Хар типде температура бла къышхы эмда джайгъы джауумну белгили кёрюнюмлери болады.

Россия бла алгъыннгы СССР-ни территориясында 1956 джыл белгили совет климатолог Б. П. Алисов къурагъан классификация бла хайырланадыла. Бу классификация атмосфераны циркуляциясын эсебге алады. Бу классификациягъа кёре, Джерни хар тобджарымында тёрт баш климат бёлге айрылады.: экваторлукъ, тропикалыкъ, орта, эмда полючлукъ (шимал джарымтобда — арктикалыкъ, къыбыла джарымтобда — антарктикалыкъ). Баш зоналаны араларында кёчюу бёлгеле бардыла — субэкваторлукъ бёлге, субтропиклик бёлге, субполюслукъ (субарктикалыкъ эм субантарктикалыкъ). Бу климат бёлгеледе, хауа массаланы аслам циркуляциясына кёре тёрт климат тип айырыргъа боллукъду: континентлик, океанлыкъ, кюнбатыш джагъаланы климаты эмда кюнчыгъыш джагъаланы климаты.

- Экваторлукъ бёлге
  - Экваторлукъ климат
- Субэкваторлукъ бёлге
  - Тропиклик муссон климат
  - Тропиклик сыртлада муссон климат
- Тропиклик пояс
  - Тропиклик къургъакъ климат
  - Тропиклик мылы климат
- Субтропиклик бёлге
  - Джерларасы климат
  - Субтропиклик континентлик климат
  - Субтропиклик муссон климат
  - Мийик субтропиклик тау сыртланы климаты
  - Океанланы субтропиклик климаты
- Орта бёлге
  - Орта тенгиз климат
  - Орта-континентлик климат
  - Орта континетлик климат
  - Орта ауур континентлик климат
  - Орта муссон климат
- Субполюслукъ бёлге
  - Субарктикалыкъ климат
  - Субантарктикалыкъ климат
- Полюслукъ бёлге: Полюслукъ климат
  - Арктикалыкъ климат
  - Антарктикалыкъ климат

Климатны классификациясы

Джибериуле

Wikiwand - on