Шимал Кавказ

Шимал Кавказ (къаб.-черк. Ишхъэрэ Къаукъаз, лезг. Кефер Къвкъаз, орус. Се́верный Кавка́з, тау къум. Шималияб Кавказ, тег. Цæгат Кавказ, хач. Нхыҵ^[1], чеч. Къилбаседан Кавказ, юнгюш. Даькъасте^[2]) — Кюнчыгъыш Европада тарих-география регионду^[3], Россия Федерацияны Европалы кесегинде орналады; къурамына Кавказ аллы^[4], Уллу Кавказ аркъаны (Азербайджаннга кирген кюнчыгъыш кесегинден къалгъан) шимал этеклери бла къыбыла этеклерини кюнбатыш кесеги (Россия бла Хачыпсыны чеги ётген Псоу суугъа дери) киредиле. Россияны эм кёбмиллетли регионуду.

Кавказны геополитика картасы

Къурамы

Шимал Кавказда Россияны субъектлери орналадыла:

• Краснодар край
• Ставрополь край
• Ростов область (къыбыла районлары)
• Адыгея
• Дагъыстан
• Юнгюш
• Къабарты-Малкъар
• Къарачай-Черкес
• Шимал Тегей
• Чечен

2010 джылда Пятигорск шахарда аралыгъы бла Шимал-Кавказ федерал бёлге (округ) къуралгъанды. Бёлгеге джети регион киргендиле: Дагъыстан, Юнгюш, Къабарты-Малкъар, Къарачай-Черкес, Шимал Тегей, Чечен эм Ставрополь край.

Миллетлери

Википедияда бу теманы юсюнден энчи статья барды: Шимал Кавказны миллетлери.

Шималкавказ тилле:██ Черкес тилле ██ Абаза эм хачыпсы тилле ██ Убых тил (ючюлгенди) ██ Нах тилле ██ Тау къумукъ, андий эм цез тилле ██ Даргин тилле ██ Лак тилле ██ Лезгин тилле

Шимал Кавказны тамырлы миллетлери антропология джанындан уллу кавказ (башха аты — европеоид) расаны юзюгюдюле. Кюбюсюне кавкасион, каспий, понтий деген раса типле джайылыбдыла.

Шимал Кавказны тамырлы миллетлери тюрлю-тюрлю тил юйюрлеге кирген тилледе сёлешедиле:

• Шималкавказ тилледе сёлешгенле:
  • Хачыпсы-черкес миллетле:
    • Абазалыла
    • Черкеслиле
    • Убыхла
  • Нах-дагъыстан миллетле:
    • Дагъыстанны халкълары
    • Чеченлиле
    • Юнгюшлюле
• Тюрк тилледе сёлешгенле:
  • Малкъарлыла
  • Къарачайлыла
  • Къумукълула
  • Ногъайлыла
  • Тюркменлиле
• Монгол тилледе сёлешгенле:
  • Къалмукълула
• Индоевропей тилледе сёлешгенле:
  • Тегейлиле

Дагъыда къарагъыз

• Шимал-Кавказ федерал бёлге
• Шимал-Кавказ Совет Республика
• Кавказ таула, Кавказ аллы, Кавказ, Тау Арты