Înglistan
From Wikipedia, the free encyclopedia
Îngilistan, Înglîzistan yan jî Îngiltere, (bi îngilîzî: England) welatek e ku beşek ji Keyaniya Yekbûyî ye. Îngilîstan li rojavayê xwe bi Wales û ji aliyê bakurê ve bi Skotlendê re sinorên axê parve dike. Deryaya Îrlendayê li bakurê rojavayê Îngilîstanê û li başûrê rojava jî Deryaya Keltî heye. Welat, girava Brîtanya Mezin ji heştan pênc ê giravê ku li bakurê Atlantîkê ye û zêdetirî 100 giravên piçûktir, wek Giravên Scilly û Girava Wight, vedihewîne.
Înglistan England |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Paytext û bajarê mezin | London 51°30′Bk 0°7′Ra | |||||
Zimanên fermî | Inglîzî | |||||
Ziman naskirin | Kornî | |||||
Demonîm | Înglîz (bi inglîzî: English) |
|||||
Rêveberî |
|
|||||
• | Keybanû | Charles III | ||||
Rûerd | ||||||
• | Giştî | 130.279 km2 | ||||
Gelhe | ||||||
• | 2019 Texmînkirin | 56,286,961[1] | ||||
• | 2011 Giştî | 53,012,500[2] | ||||
• | Tîrbûn | 432/km2} | ||||
Dirav | Sterling (GBP) | |||||
Demjimêr | UTC | |||||
• | Havîn (DH) | +1 seet (UTC+1) | ||||
Hatûçûna ajotinê | çep | |||||
Koda telefonê | +44 | |||||
ISO 3166 | GB-ENG |
Devera ku niha wekî Îngilistan tê binavkirin, yekem car di serdema Paleolotîka Jorîn de ji hêla mirovên nûjen ve hate niştecîh kirin, lê navê xwe ji Angles digire ku qebîleyek Alman e ku navê xwe ji nîvgirava Anglian girtiye ku di sedsalên 5an û 6an de li deverê bi cih bûne. Îngilîstan di sedsala 10an de bû dewletek yekgirtî û ji Serdema Keşfê re, ku di sedsala 15an de dest pê kir, bandorek çandî û qanûnî ya girîng li cîhana berfireh kiriye.[3] Zimanê Îngilîzî, Dêra Anglican û hiqûqa Îngilîzî - bingeha pergalên dadrêsî yên gelek welatên din ên li çaraliyê cîhanê - li Îngilîstanê pêş ketin û pergala rêvebirî ya parlemanî ya welêt ji aliyê neteweyên din ve bi berfirehî hate pejirandin.[4] Şoreşa Pîşesaziyê di sedsala 18an de li Îngilîstanê dest pê kir û welat civaka xwe veguherand yekem neteweya pîşesaziyê ya cîhanê.[5]