Ûzbêkistan
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ûzbêkistan (ûzbêkî O‘zbekiston; fermî Komara Ûzbêkistan, ûzbêkî O‘zbekiston Respublikasi) welateka li Asya navîn de ye. Ew ji aliyê pênc welatên bejahiyê ve tê dorpêçkirin: Qezexistan li bakur; Qirgizistan li bakurê rojhilat; Tacîkistan li başûrê rojhilat; Efxanistan li başûr; û li başûrê rojavayê Tirkmenistan. Paytext û bajarê wê yê herî mezin Taşkent e. Ûzbekistan beşek ji cîhana Tirkan e û herwiha endamê Rêxistina Dewletên Tirk e. Zimanê uzbekî li Ûzbekîstanê zimanê ku piranî tê axaftin e, zimanên din rûsî û tacîk jî hene, ku bi giranî li Samerqend û Buxarayê têne axaftin. Îslam li Ûzbekistanê ola serdest e û piraniya Ûzbekan misilmanên sunî ne.[1]
O‘zbekiston Respublikasi |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Sirûd: National Anthem of Uzbekistan |
||||||
Ûzbêkistan li ser nexşeyê | ||||||
Paytext | 41°Bk, 66°Rh | |||||
Zimanên fermî | ||||||
Zimanên tên bikaranîn |
|
|||||
Rêveberî | pergala serokatiyê | |||||
• | Serokdewlet | Shavkat Mirziyoyev (2016–) | ||||
• | Serokwezîr | Abdulla Nigmatovich Aripov (2016–) | ||||
Avakirin | ||||||
• | Dema avakirinê | 1991 | ||||
• | Rûerd | 448.978 kîlometre çargoşe | ||||
Gelhe | ||||||
• | Giştî | 34.915.100 (2021) | ||||
Demjimêr |
|
|||||
Hatûçûna ajotinê | ||||||
Koda telefonê | +998 | |||||
Malper https://www.gov.uz/en |
Ûzbekistan dewletek laîk e, ku hukûmetek destûrî ya serokatiyê heye. Ûzbekistan ji 12 herêman (vilayat), bajarê Taşkentê û yek komara xweser, Karakalpakstanê pêk tê. Rêxistinên mafên mirovan ên ne-hikûmî Ûzbekistanê wekî "dewleteke otorîter û xwedî mafên sivîl ên bisînor" pênase kirine[2], lê reformên girîng di bin serokatiya duyem a Ûzbekistanê Şevkat Mîrziyoyev de piştî mirina serokê yekem Îslam Karîmov, hatin kirin. Ji ber van reforman, têkiliyên bi welatên cîran ên Qirgizîstan, Tacîkistan û Afxanîstanê re pir baş bûne.[e[3][4][5] Rapora Neteweyên Yekbûyî ya sala 2020an bi destxistina Armancên Pêşkeftina Berdewam a NY gelek pêşkeftin dît.[6]