Воркута

Воркута (нен. Варкута, коми Вӧркута) — Орусиянын Коми Республикасындагы шаар.

Отурукташкан жай Воркута Желек Герб Өлкө ОрусияОрусия Федерациясынын субъектиси Коми РеспубликасыКоми Республикасы Башчысы Шапошников Ярослав Анатольевич Тарыхы жана Географиясы Негизделген күнү 1936 Мурунку аталышы Рудник Аянты 29,73 км² Борборунун бийиктиги 180 м Убакыт аралыгы [[UTC+04:00]] Калкы Калкы 70,551 адам Улуттук курамы орустар, коми, татарлар, украиналыктар, нендер Сандык идентификаторлор Телефон коду +7 82151 Почта индекси 169900 Автоунаа коду 11 Расмий сайты http://www.воркута.рф

Географиялык жактан Европанын эң чыгышкы шаары жана Орусия Федерациясынын эң түндүккү шаарларынын бири болуп саналат^[1].

Этимология

Шаардын Воркута аталышы ненец тилиндеги аталыштан келип чыккан жана «аюларга бай» деп которулат (варкута) – «варк» деген сөз «аю» деген маанини билдирет^[2].

Орус тилиндеги «Варкута» аталышы «Воркута» болуп өзгөрүшүнүн эки себеби бар^[3]:

• Биринчиси, орус тилиндеги гиперкоррекциянын таасиринен улам «а» тамгасы «о» тамгасына алмашкан.
• Экинчиси, аталыш коми тилинин таасири астында, себеби коми тилинде шаар аты «Вөркута» деп айтылат, ал эми «ө» тамгасы орус тилинде «о», «ы» жана «э» тамгалары менен берилет.

Шаардын тургундарын воркутяндар, воркутянин, воркутянка, воркуталыктар, воркуталык деп атап коюшат.

География

Климат

Воркута Полярдык аймакта жайгашкандыктан, климаты арктикалык. Орточо жылдык температура -6°C чамасында. Кыш узакка созулат, ал эми жай кыска жана салкын болот. Бул шарттар шаар жашоосуна жана транспорттук инфраструктурага таасирин тийгизет.

Калк

2024-жылы Воркутанын калкы 70,551 адамды түзөт^[4]. Калк негизинен орус улутунан (65,1%), андан кийин коми (23,7%) жана башка улуттардан турат^[5]. Гендердик түзүлүштө эркектер 43,7%, аялдар 56,3% түзөт. Калкы боюнча Орусияда 227-орунда турган шаар.

Пенсионерлер шаар калкынын 29 % түзөт.

Экономика

Воркутанын экономикасы негизинен көмүр казып алуу менен байланыштуу. Воркута Печорск көмүр бассейнинин бир бөлүгү болуп саналат, ал эми жергиликтүү шахталар көп жылдан бери шаарды өнүктүрүп келген негизги тармактардын бири болгон. Бирок акыркы жылдары айрым шахталар жабылып, бул жумушсуздукка таасир этүүдө. Шаардын ишке орношуу деңгээли 59,6% түзүп, жумушсуздук деңгээли 5,8%га жетет.