Колумбия

Колумбия (исп. Colombia), расмий аталышы — Колумбия Республикасы (исп. República de Colombia) — Түштүк Американын түндүк-батышында жайгашкан Борбордук Америкада да аймактары бар мамлекет.

Колумбия Республикасы исп. República de Colombia
Туу Герб
Урааны: «Libertad y Orden (Эркиндик жана тартип)»
Гимн: «¡Oh, Gloria Inmarcesible!»
Эгемендүүлүк күнү	20-июль 1810-жылы ( Испаниядан)
Расмий тили	Испан тили, англис тили, креол тили
Борбор шаары	Богота
Ири шаарлар	Богота, Медельин, Кали, Барранкилья, Картахена
Башкаруу формасы	Президенттик башкаруу системасы
Президент Вице-президент	Густаво Франсиско Петро Уррего Франсия Элена Маркес Мина
Аянты • Жалпы • Суу бетинин %.	25-орун - дүйнөдө 1 141 748 км² 2,1
Калкы • Бааланган (2023) • Жыштыгы	52 085 170[1] адам (27-орун) 45,68 ад./км²
ИДӨ (САМ)   • Бардыгы	1,02 трл[2] $
ИДӨ (номинал)   • Бардыгы   • Ар бир жанга	363,835 млрд $ 6,975 $
АДӨИ	▲ 0,752[3] (жогору) (88-орун)
Акча бирдиги	Колумбия песосу
Домени	.co
ISO коду	CO
ЭОК коду	COL
Телефон коду	+57
Убакыт аралыгы	UTC −05:00

Борбору — Богота шаары.

Чыгышынан Бразилия, түштүгүнөн Эквадор жана Перу, батышынан Панама менен чектешет^[4].

Деңиз аркылуу Коста-Рика, Никарагуа, Гондурас, Жамайка, Гаити жана Доминикана Республикасы менен чектешет. Батышынан Атлантика океанынын, түндүгүнөн Кариб деңизинин суулары менен чулганат. Калкынын саны боюнча Түштүк Америкада Бразилиядан кийинки 2-орунда, дүйнөдө 28-орунда жана испан тилинде сүйлөгөн калктын саны боюнча 2-орунда турат.

Этимология

Өлкөнүн аталышы Американы ачкан атактуу саякатчы Христофор Колумбдун атынан келип чыккан. Бул аталышты Түштүк Американын көз карандысыздыгы үчүн күрөшкөн венесуэлалык революционер Франсиско де Миранда, Испания менен Португалиянын басып алган жерлерине карата колдонгон.

Кийин бул аталышты Симон Боливар «Ямайкадан келген каттында» (исп. Carta de Jamaica) сунуш кылган.

1819-жылы Жаңы Гранада вице-падышалыгынын аймактарын камтыган (Колумбия, Панама, Венесуэла, Эквадор, Бразилиянын түндүк-Батышы) республиканы түзүүдө кабыл алынган атылыш — Колумбия Федеративдик Республикасы^[5].

Бирок, кийинчерээк Эквадор менен Венесуэла бөлүнгөндөн кийин, өлкө Жаңы Гранада деп, 1858-жылдан баштап Гранада Конфедерациясы деп, ал эми 1863-жылы Колумбия Кошмо Штаттары деп аталып жүргөн.

1886-жылдан тарта азыркы аталышындагы — Колумбия Республикасы түзүлгөн. Эквадор жана Венесуэла өкмөттөрү бул аталышты өлкөлөрдүн жалпы мурасы деп кабыл алып, талашып келишкен. Азыркы учурда бул талаш-тартыштар толугу менен токтогон^[6].

Өлкөнүн аталышынын келип чыгышы республиканын гимнинде чагылдырылган:

Баатырлардын каны сиңген Колумбдун жери (исп. Se baña en sangre de héroes la tierra de Colón) Нуньес Моледо Рафаэль