Сент-Люсия

Сент-Люсия (англ. Saint Lucia) — Вест-Индиядагы Айдарым аралдарында, Сент-Винсент жана Мартиника аралдарынын ортосундагы жайгашкан арал мамлекети. Арал түндүгүнөн Сент-Люсия кысыгынын, түштүгүнөн Кариб деңизин Атлантика океаны менен байланыштырган Сент-Винсент кысыгынын суулары менен чулганат.

Сент-Люсия англ. Saint Lucia
Туу Герб
Урааны: «The Land, The People, The Light (Мекен, эл, агартуу)»
Гимн: «Sons and Daughters of Saint Lucia»
Эгемендүүлүк күнү	22-февраль 1979-жыл ( Улуу Британиядан)
Расмий тили	англис тили
Борбор шаары	Кастри
Ири шаарлар	Кастри
Башкаруу формасы	конституциялык монархия
Монарх Генерал-губернатор Премьер-министр	Чарльз III Эррол Чарльз Филип Пьер
Мам. дини	динден тышкары мамлекет
Аянты • Жалпы • Суу бетинин %.	178-орун - дүйнөдө 617 км² 1,6
Калкы • Бааланган (2018) • Жыштыгы	178 696 адам (177-орун) 299,4 ад./км²
ИДӨ (САМ)   • Бардыгы (2023)   • Ар бир жанга	3,452 млрд $ (182-орун) 18 972 $
ИДӨ (номинал)   • Бардыгы   • Ар бир жанга	2,469 млрд $ (186-орун) 13 572 $
АДӨИ	▼0,745 (жогору) (89-орун)
Акча бирдиги	Чыгыш Кариб доллары
Домени	.lc
ISO коду	LC
ЭОК коду	LCA
Телефон коду	+1-758
Убакыт аралыгы	UTC −04:00
Викиказынадагы медиафайлдар

Сент-Люсия — Бириккен Улуттар Уюмуна, Америка мамлекеттеринин уюмуна, Бүткүл Дүйнөлүк Соода Уюмуна, Кариб коомдоштугунуна, Чыгыш Кариб мамлекеттер уюмуна, Франкофония уюмуна мүчө мамлекет^[1].

Этимологиясы

Сент-Люсия өз атылышын Сиракузалык Ыйык Луциянын (б.з. 283–304-жж.) урматынан алган. Сент-Люсия — дүйнөдөгү аял ысымынан коюлган эки көз карандысыз мамлекеттин бири^[2].

Кээ бир божомолждор боюнча, француз деңизчилери 13-декабрда, Ыйык Луция майрам күнү бул аралда кеме кырсыгына учурашыпжана анын урматына Сент-Люсия деп аташкан. Бирок, Ватикандагы 1520-жылдардын глобусунда бул арал «Sancta Lucia» деп көрсөтүлүп, аны биринчи болуп испан изилдөөчүлөрү атаганын белгиленет^[3].

Сент-Люсия 200-жылдары аравактар тарабынан «Луаналао» деп аталып, «игуаналардын аралы» деген маанини билдирген. 800-жылдары «Хеванорра» деген аталышты алып, «игуаналар жашаган жер» деген маанини билдирген^[2][4][5].

Географиясы

Сент-Люсия ушундай эле аталыштагы аралда жайгашкан жана Кичи Антиль аралдарынын курамына кирет. Түндүгүндө Сент-Люсия кысыгы аркылуу Мартиника аралы менен чектешет, ал эми түштүгүндө Сент-Винсент жана Гренадиндер мамлекетине караштуу Сент-Винсент аралы менен чектешет (Сент-Винсент кысыгы аркылуу). Арал чыгышынан Атлантика океанынын, ал эми батышынан Кариб деңизинин суулары менен чулганат. Жалпы жээк сызыгынын узундугу 158 км барабар^[6][7].

Тамчы сымал формадагы аралдын узундугу болжол менен 44 км, туурасы 23 км жана жалпы аянты 617 км² түзөт (Айдарым аралдарынын түштүк тобундагы аралдарынын арасынан аянты жагынан экинчи орундагы арал болуп эсептелет)^[6].

Сент-Люсия аралы жанар тоонун активдүүлүгүнөн пайда болгон жана Кариб деңизиндеги көптөгөн башка аралдардан айырмаланып тоолуу келет^[6].

Аралдын түндүгүнөн түштүгүн карай Барр-де-Лиль-Ридж тоо кыркалары созулуп жатат, бул тоо кыркаларынын бийиктиги 400дөн 900 метрге чейин жетет. Аралдагы эң бийик чекити — Жими тоосу (950 м). Бул тоолордун капталдарын жыш тропикалык токойлор каптаган, ал тоо этектеринде көптөгөн кыска дарыялар жана түшүмдүү өрөөндөр жайгашкан^[6].

Аралдын жээги тар жээк түздүктөрү жана абдан татаал формадагы жарлар менен мүнөздөлөт. Түштүк-чыгыш жана түндүк-батыш жээктери көп сандагы майда рифтерге, булуңдарга жана бухталарга бай^[7].