Жердин жарым шарлары

Жердин жарым шарлары — Жер шарынын сфералык бетинин кандайдыр бир белгилер боюнча ажыратылган эки бөлүгү. Экватор аркылуу Түндүк жана Түштүк, меридиан (160° чыгыш жана 20° батыш узундугу) боюнча Батыш жана Чыгыш жарым шарга бөлүнөт. Океан же кургактыкты ээлеши боюнча Океандык жарым шарга (ортосу Жаңы Зеландиянын түндүк-чыгыш тарабы болуп эсептелет) жана Материктик жарым шар (ортосу Франциянын түндүк-батышы) ажыратылат. Кыргызстан Түндүк Жарым шарда 39°15' менен 43°16' Түндүк кеңдиктердин, 69°15' менен 80°18' чыгыш узундуктардын аралыктарында жайгашкан.

Түндүк жарым шар сары түс менен белгиленген

Түштүк жарым шар сары түс менен белгиленген

Батыш жарым шар сары түс менен белгиленген

Чыгыш жарым шар сары түс менен белгиленген

Түштүк жарым шардын Түштүк уюлдан көрүнүшү

Жердин жарым шарлары

Түндүк жарым шар

Негизги макала: Түндүк жарым шар

Түндүк жарым шар – экватордун түндүгүндө жайгашкан 60,7% суудан жана 39,3% кургактыктан турган Жердин бөлүгү.

Түштүк жарым шар

Негизги макала: Түштүк жарым шар

Түштүк жарым шар – экватордун түштүгүндө жайгашкан 81% суудан жана 19% кургактыктан турган Жердин бөлүгү.

Батыш жарым шар

Негизги макала: Батыш жарым шар

Батыш жарым шар — Гринвич меридианынын батышында жана 180-меридиандын чыгышында жайгашкан Жердин жарым шары.

Чыгыш жарым шар

Негизги макала: Чыгыш жарым шар

Чыгыш жарым шар — Гринвич меридианынын чыгышында жана 180-меридиандын батышында жайгашкан Жердин жарым шары.

Материктик (кургактык) жарым шар

Негизги макала: Материктик жарым шар

Материктик жарым шар же кургактык жарым шар — аянтынын эң көп бөлүгүн материктер (кургактыктар) ээлеген жердин жарым шары.

Океандык (суу) жарым шар

Негизги макала: Океандык жарым шар

Океандык жарым шар же суу жарым шар — аянтынын эң көп бөлүгүн океандар (суу) түзгөн жердин жарым шары.

Жердин жарым шарлары картада

• 
  Түштүк жарым шар
• 
  Түндүк жарым шар
• 
  Материктик жарым шар
• 
  Океандык жарым шар
• 
  Батыш жарым шар
• 
  Чыгыш жарым жар

Климат

Кеңдиктер боюнча температуранын орточо жылдык көрсөткүчү^[1]

Кеңдик	Температура °C	Башка жарым шар менен болгон айырмасы		Кеңдик	Температура °C	Башка жарым шар менен болгон айырмасы
Түндүк жарым шар[2]				Түштүк жарым шар[2]
90° - 80°	-18,5	29,0		0° - 10°	24,6	-2,3
80° - 70°	-12,4	8,8		10° - 20°	23,0	-3,7
70° - 60°	-2,5	7,9		20° - 30°	19,2	-4,9
60° - 50°	2,9	-1,9		30° - 40°	15,8	-1,9
50° - 40°	9,5	-1,1		40° - 50°	10,6	1,1
40° - 30°	17,7	1,9		50° - 60°	4,8	1,9
30° - 20°	24,1	4,9		60° - 70°	-9,4	-7,9
20° - 10°	27,7	3,7		70° - 80°	-21,2	-8,8
10° - 0°	27,9	2,3		80° - 90°	-47,5	-29,0

Кызыктуу факт

•  Кирибати — дүйнөдөгү бардык жарым шарларда жайгашкан жалгыз мамлекет.

Дагы караңыз

• Түндүк жарым шар
• Түштүк жарым шар
• Батыш жарым шар
• Чыгыш жарым шар
• Океандык жарым шар
• Материктик жарым шар