Matronalia

Matronalia erant feriae Romanae antiquae 'in communem mulierum honorem'^[1] Kalendis Martiis celebratae : illae Kalendae enim dies natalis erant templi Iunonis Lucinae anno 375 a.C.n. in monte Esquilino dedicati. Quapropter in nona satura 'femineae Kalendae' a Iuvenale^[2] vocatae sunt et sub illa die in Fastis Antiatibus Maioribus legitur IVNON[I]. Notandum est in vetere calendario Romano regi Numae attributo Kalendas Martias primum diem novi anni fuisse : ver et coniuncta fertilitas a significatione illarum feriarum non absunt.

Fasti Antiates Maiores: Kalendis Martiis IVNONI notatur.

Illo die coniuges pro conseruatione coniugii supplicabant^[3], matronae dona a maritis accipere solebant et coronas floridas deae adferebant atque ture odorifero fumigabant, talibus dictis eam adloquentes : "tu nobis lucem, Lucina, dedisti" vel "tu voto parturientis ades"^[4]. Plerique auctores antiqui qui de ea re scripserunt eas ferias tempore regni communis Romuli atque Titi Tatii institutas esse volunt, ut Sabinae feminae honorarentur, pacis conciliatrices inter maritos et patres postquam vi raptae sunt^[5]. Ita enim rationem reddere sibi visi sunt cur mense deo Marti et bello dedicato mulieres honorarentur.

Fontes

• Horatius, libro tertio Carminum VIII,1-4 cum scholiis (pseudo-) Heleni Acronis.
• Ovidius, libro tertio Fastorum 167-258.
• Plutarchus, Vita Romuli XXI.
• Servius Grammaticus, Ad Aeneidem, VIII,638.

Plura legere si cupis

• N. Boels-Janssen. La vie religieuse des matrones dans la Rome archaïque, Ecole Française de Rome, 1993 Recensio critica Summarium auctoris
• Iohannes Gagé, Matronalia : essai sur les dévotions et les organisations cultuelles des femmes dans l'ancienne Rome, Brussellis, 1963. (Latomus, 60). Potes recensionem criticam hic legere Altera recensio critica (P. Grimal) Tertia recensio critica (R. Turcan)