Rectores Muiscani

Rectores Muiscani,^[1] qui Confoederationem Muiscanam regebant cum conquisitatores Hispani in medias Columbiae terras altas pervenirent, erant zipa, rector regionis australis, capite Bacatá (nunc Bogota), ac zaque, rector regionis septentrionalis, capite Hunza (hodierna Tunja).^[2]

Tabula geographica terrarum Muiscanarum, rectione zaque flava, zipa viride.

Exemplar Ratis Muiscanae (1200–1500) initiationem novi zipae depingit, hominis qui thesauros deis in media Guatavita, lacu sacro, offerebat. Haec traditio origo fabulae Chrysopolis (Hispanice El Dorado) facta est. Museum Auri Bogotae Columbiae.

Ordinatio

Zipa et zaque erant appellationes his rectoribus confoedrationis antiquae datae. Dominationem absolutam tenebat neuter; haec autem munera honoris magni habebantur, caerimoniasque exquisitiores implicabat. Munus zipae erat tam editum ut ne nobiles quidem eius faciem aspicere audebant.^[2]

Erat zipae curae aurum deis offerre. Auro obtectus in rate regali ad mediam Guatavitam, lacum sacrum, navigabat, ubi ornamenta aurea offerebat. Quod late putatur origo fabulae Chrysopolis (Hispanice El Dorado).^[2] Cum Gonzalus Jiménez de Quesada in terras Muiscanas perveniret, zipa regnans Tisquesusa ac zaque Quemuenchatocha erat.

Hereditas

Rector Muiscani potestatem hereditate excipiebant, sed successio non erat patrilinealis. Potius, regi succedebat filius maximo natu eius sororis maximo natu. Erant autem exceptiones.

Rectores Muiscani

Zaque

Rectores Muiscani Hunzae
Imago	Nomen	Initium	Finis	Res singulae
	Hunzahúa	?	1470	Urbem Hunza (nunc Tunja) condidit.
	Michuá	1470	1490	Mortuus in Proelio Chocontá
	Quemuenchatocha	1490	1537	Regnabat cum Hispanici in Columbiam pervenirent
	Aquiminzaque	1537	1539	Ultimus rector Muiscanus

Zipae

Rectores Muiscani Bacatá (zipae)
Imago	Nomen	Incipium	Finis	Res singulae
	Meicuchuca	1450	1470	Apud legendam cum angue dormire solebat
	Saguamanchica	1470	1490	Mortuus in Proelio Chocontá
	Nemequene	1490	1514	Immanem Codicem Nemequene promulgavit
	Tisquesusa	1514	1537	Regnabat cum Hispanici in Columbiam pervenirent
	Sagipa	1537	1539	Ultimus rector Muiscanus australis

Alii rectores

Rectores Muiscani Tundamae et Sugamuxi
Imago	Nomen	Incipium	Finis	Res singulae
	Tundama		-1539	Ultimus rector Tundamaw
	Sugamuxi		-1539	Ultimus iraca Sugamuxi
	Nompanim			Paenultimus iraca Sugamuxi