Translitteratio

Translitteratio^[1] est conversio inter systemata scribendi, cum si potis est una littera in systemate valet idem ac littera in alio. Si systemata inter se non congruunt, sonitus litterarum ipsi notandi sunt.

Exempla

Facile, etsi haud accuratissime, possumus scribere eandem sententiam litteris Latinis, Graecis, Hebraicis, Cyrillicis aut Arabicis:

• tres homines video
• τρὴς ὅμινης οὐίδεω (aut βιδεω) (abecedarium Graecum)
• טרֵס הָמִנֵס וִדֶאוֹ (scriptura Hebraica)
• трес гоминес видео (abecedarium Cyrillicum)
• طرَاس حـُومِنَاس بيدَاُ (scriptura Arabica)

Translitteratio abecedarii Graeci

Si plus cognoscere vis, vide etiam Translitteratio linguae Graecae.

Translitteratio scripturae Hebraicae

Si plus cognoscere vis, vide etiam Translitteratio linguae Hebraicae.

Translitteratio scripturae Syriacae

Scriptura Syriaca, cuius pagina invenitur hīc Anglice, est litterarum genus per quod lingua Aramaica sive Syriaca scribitur. Quaeque littera habet similem in abecedario Hebraico.

Translitteratio abecedarii Cyrillici

Pater noster Latine, litteris Cyrillicis antiquis conscriptus. E Dictionario trilingui Theodori Polikarpov^(ru), Moscuae 1701

Multae linguae abecedario Cyrillico utuntur et permultas litteras Cyrillicae originis raras habent ^[2]. Multa systemata translitterationis litterarum Cyrillicarum ad varios fines elaborata sunt, quorum nullum omnem scripturam Cyrillicam continet. Regulae, quibus Vicipaedia Latina de facto in litteris Cyrillicis linguae Russicae, Ucrainiciae et Albaruthenicae translitterandis utitur, Vicipaediae Italianae proximae sunt (Systema ISO 9). Haec sunt (ut solum litteras ad translitterandum difficiles enumeremus):

κ = k
ц = c
з = z
ж = ž
х = ch
ш = š
ч = č
щ = šč
ы = y
ё = ё (sic!)
э = è

й = j etc.

In litteris Ucrainicis i est i, и est y, г est h. Hoc systema (ISO-9) abecedario Bohemico propinquum est.

In multis nominibus Russicae et Ucrainicae originis bonis fontibus testatis translitterationem veterem invenire potes, linguae Germanicae similem et saeculis XVIII—XX pervulgatam (nam multi viri docti Russi Germaniae studebant multique Germani in Russia vivebant et docebant et libros edebant). Ubi:

κ = c, k
ц = ts, z, tz
в = w
з = s, z
ж = zh
х = ch
ш = sch
ч = tsch
щ = schtsch (sic!)
ы = y
ё = e, io, jo

э = e

Hoc systema Germanicum maxime idoneum est, si signis diacriticis uti nolis.

Nonnumquam et nomina, translitterata secundum regulas, propinquas regulis Polonis, invenire possis, in quibus;

ч = cz

ш = sz

щ =szcz

Abecedarium Cyrillicum linguae Serbocroaticae systema translitterationis Latinae vetus et solitum habet, et in Vicipaedia Serbica lector litteras Cyrillicas aut Latinas sibi videndas automatice eligere potest (sed systema Serbocroaticum ab omnibus systematibus translitterationis litterarum Russicarum et Ucrainicarum differt).

Translitteratio ex abecedario Arabico

Plurima sunt systemata per quibus ex Arabicis in Latinas litteras nomina scribi queunt. Nihilominus, nullum ex horum certum est Latinissimus, quia Mediae Aetatis nullo systemati versa sunt nomina, atque carebant momento Arabes apud Romanos antiquitatis. Apud Vicipaediam, solumus nomina Arabica saepe per systemati vocato ALA-LC Anglice (ecce pagina Anglice de hoc systemati) praeter aliqua pernota nomina sicut exempli gratia Osama bin Laden ac nomina cuius Latinizatio nobis nota est, sicut Ramadanus mensis. Sis, potes et per transliterationem Hebraicam sonorum Arabicorum in Latinas vertere litteras, secundum tabulam hanc:

Littera Arabica	Littera Hebraica	Littera Romana
ا	א	h interdum inter vocalia
ب	בּ	b
ت	ת	th
ث
ج	ג	g
ح	ח	nihil
خ		ch
د	ד	d
ذ
ر	ר	r
ز	ז	z
س	ס	s
ش	שׁ
ص	צ
ض
ط	ט	t
ظ
ع	ע	nihil
غ		g
ف	פ	ph
ق	ק	c
ك	כ	ch
ل	ל	l
م	מ	m
ن	נ	n
ه	ה	h
و	ו	v
ي	י	i
ى	Nihil	Nihil
ة	ה	h, sed nonnumquam omissum

Systemati hoc scribuntur Machometus et al-ḥamdu li-llāh (quod sibi vult Alleluia) Mūammad et alamdulillā(h) additis vocalibus.

Translitteratio scripturae devanagari

Si plus cognoscere vis, vide etiam Alphabetum Internationale Translitterationis Sanscriticae.

Scripturae Indicae atque ordo consonantium Iaponicus orti sunt ex abecedario Brahmi, quo usi sunt Indi temporis Sandrocotti et Alexandri ad linguam suam scribendam. Per approximationes Graecas horum litterarum, potest scribi et Latina approximatio, quae autem non curat de sono et, deinde, dehortanda est!

Consonantes Indicae	k-	kh-	g-	gh-	ṅ-	c-	ch-	j-	jh-	ñ-	ṭ-	ṭh-	ḍ-	ḍh-	ṇ-	t-	th-	d-	dh-	n-	p-	ph-	b-	bh-	m-	y-	r-	l-	v-	ś-	ṣ-	s-	h-
Litteras Brahmi	𑀓	𑀔	𑀕	𑀖	𑀗	𑀘	𑀙	𑀚	𑀛	𑀜	𑀝	𑀞	𑀟	𑀠	𑀡	𑀢	𑀣	𑀤	𑀥	𑀦	𑀧	𑀨	𑀩	𑀪	𑀫	𑀬	𑀭	𑀮	𑀯	𑀰	𑀱	𑀲	𑀳
Litteras Devanagaricae	क	ख	ग	घ	ङ	च	छ	ज	झ	ञ	ट	ठ	ड	ढ	ण	त	थ	द	ध	न	प	फ	ब	भ	म	य	र	ल	व	श	ष	स	ह
Hiragana	か		が		か゚	さ		ざ								た		だ		な	は		ば	ぱ	ま	や	ら	ら゚	わ
Transcriptio Hiraganorum solita, seu Rōmaji	k-		g-		ng-	s-		z-								t-		d-		n-	h-		b-	p-	m-	y-	r-	l-	w-
Approximatio Graeca sonorum Sanscritorum	Κ	Χ	Γ[3]	(ignotum)	Ν seu Γ ante velarem[4]	Θ[5] seu Ζ	Ζ[6]	Ζ[7]	(ignotum)	Ν[8]	Θ[9]	Τ[10]	Δ?	Θ?	Ν	Τ[11]	Θ?	Δ?	Θ[12]	Ν	Β seu Π[13] seu Φ[14]	Φ?	Β?	Β[15]	Μ	Ι (sed et Е aliquando)	Ρ	Λ	Ignotum, sed vi fit ὑ[16]	Σ			Sonus asper

Vocalis Devanagarice scripta	Transcriptio IAST	Approximatio Graeca	IPA
अ	a	ᾰ (sed ε vel ο apud Megasthenen)	/ɐ/
आ	ā	ᾱ, aliquando η	/aː/
इ	i	ῐ	/ɪ/
ई	ī	ῑ	/iː/
उ	u	ο[17]	/ʊ/
ऊ	ū	ου?	/uː/
ऋ	ṛ	ρ?	/r̩/
ॠ	ṝ	ρρ?	/r̩ː/
ऌ	ḷ	λ?	/l̩/
ॡ	ḹ	λλ?	/l̩ː/
ए	e	η	/eː/
ऐ	ai	αι	/ɐːi̯/
ओ	o	ω?	/oː/
औ	au	αυ?	/ɐːu̯/

Quibus approximationibus, Sandrocottus, nomine Sanscrito चन्द्रगुप्त मौर्य, Graece scribitur Ζανδράγοπτα Μαῦρια, Latine Zandracopta Mauria, quod non tam differt a nomine Classice tradito. Sed, cave, approximationibus his non semper solemus Latinizationes rectae habere. Exempli gratia:

• Urbs Calcutta, कोलिकत​ Sanscrite, Graece fuisset Κολίκατα id est Latine Colícata, tametsi vere legitur hodie Cólcata;
• Urbs Hirosima, per Sanscritis litteris Graece fuisset Βιρόσιμα id est Latine Birósima, tametsi vere legitur Hirosimá.

Translitteratio scripturae Sericae

Si plus cognoscere vis, vide etiam Pinyin et Wade–Giles.

Translitteratio scripturae Thibetanae

Si plus cognoscere vis, vide etiam Translitteratio Wylie.