cinis

Latine

Appellatio pronuntiatusque

API: /ˈkinis/, [ˈkɪ.n̪ɪs]

(classice)

Syllabificatio phonetica: ci·nis — morphologica: cinis

Formae aliae

• ciner
• cinus

Nomen substantivum

cĭn|is, -erĭs masc., etiam fem.

1. √ Quod restat de ligno vel animalium corporibus combustis.
   • Per elixationem cinerum solvitur sal in cineribus latens, terra superflua ad fundum secedit, lixivium tamen ab indole acida aquae essentialis longe remotum est.
   • Memento, homo, te pulverem et cinerem esse et in pulverem cineremque mox reversurum!

Declinatio

m.	sing.	plur.
nom.	cinis	cinerēs	I
gen.	cineris	cinerum	II
dat.	cinerī	cineribus	III
acc.	cinerem	cinerēs	IV
abl.	cinere cinerī	cineribus	VI
voc.	cinis	cinerēs	V

Dictiones collatae

• favilla
• pulvis

Dictiones derivatae

• cinerāceus
• cinerārius
• cinerēscō, cinerēscere
• cinereus
• cinericius
• cinerōsus
• cinerulentus

Composita

• cinefactus
• incinerō, incinerāre
• subcinericius, succinericius

Translationes

Quod restat de ligno vel animalium corporibus combustis	dilatare ▼

Quod restat de ligno vel animalium corporibus combustis	collabi ▲

Anglice: cinder (en) Esperantice: cindro (eo) Germanice: Asche (de) f Neograece: στάχτη (el) f ‎(stáchti) Ruthenice: пепел (ru) m ‎(pepel)

Loci

Marcus Terentius Varro -47…-45

Lucius Annaeus Seneca -3/+65

Aulus Cornelius Celsus 30

C. Plinius Secundus 23-79

Decimus Iunius Iuvenalis 100-128

Hildegardis Bingensis 1098-1179

Iordanus Brunus Nolanus 1548-1600

antiq.

class.

class.

class.

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

XIII

XIV

XV

XVI

XVII

XVIII

XIX

XX

XXI

Latinitas Romana

class.

• In illa enim cum sint dissimili vi ac potestate partes permultae, in quis lapis, marmor, rudus, harena, sabulo, argilla, rubrica, pulvis, creta, cinis, carbunculus, id est quae sole perferve ita fit, ut radices satorum comburat, ab iis quae proprio nomine dicitur terra, cum est admixta ex iis generibus aliqua re, dicitur aut cretosa * * * sic ab aliis generum discriminibus mixta. —De agricultura Varronis ^[1][2]

class.

• Urbes constituit aetas, hora dissolvit; momento fit cinis, diu silva; magna tutela stant ac vigent omnia, cito ac repente dissiliunt. —Naturales quaestiones Senecae ^[3][2]

class.

• contrita pira vel mala, praecipueque Cotonea, lenticula; aqua frigida, maximeque pluuialis, vinum, acetum, et horum aliquo madens vel panis vel farina vel spongia vel cinis vel lana sucida vel etiam linteolum; creta Cimolia, gypsum; melinum, murteum, rosa, acerbum oleum; verbenarum contusa cum teneris colibus folia; —De Medicina Celsi ^[4][2]

saec. I.

• at echinorum testae contusae et ex aqua inlitae incipientibus panis resistunt, muricum vel purpurearum cinis utroque modo, sive discutere opus sit incipientes sive concoctos emittere. —Naturalis historia Plinii ^[5][2]

Latinitas postclassica

saec. II.

• inde ira et lacrimae. tecum prius ergo voluta

haec animo ante tubas: galeatum sero duelli

paenitet. experiar quid concedatur in illos

quorum Flaminia tegitur cinis atque Latina. —Saturae D. Iuni Iuvenalis ^[6][2]

Latinitas mediaevalis

saec. XII.

• Et qui in pectore demphet et hustet [tussitat ed.], et etiam in pulmone dolet, ita quod ei inflatur, et quod iam putrescere incipit, de ligno abietis, cum recens est et cum succus eius adhuc in eo est, in cineres incendat, ita quod nullus alius cinis addatur, et his cineribus bis tantum bibenellae, et feniculi tantum ut bibenellae, et liquiricii tantum ut dimidia pars bibenellae, et hoc simul in bono vino coque, modico etiam melle addito, et sic per saccellum colet, et luterdrang [purum potum ed.] faciat, et sic saepe bibat, et pectus purgabit, et pulmonem sanitati restituet, et sic ille curabitur. —Subtilitates diversarum naturarum creaturum Hildegardis ^[7][2]

Latinitas nova

saec. XVI.

• In natura sicca latens est; cinis enim non est sine igne, imo in cinere est ignis. —De principiis rerum elementis et causis Iordani Bruni ^[8][2]

Fontes