tractat

Discretiva

tractat dictio est in variis linguis:

• Catalane: tractat
• Dacoromane: tractat
• Occitane: tractat

Dictiones similes

• Germanice: Traktat
• Illyrice: traktat
• Indonesie: traktat
• Norvegice: traktat
• Polonice: traktat
• Suecice: traktat

Formae affines

Latine

Proprietates grammaticales

Forma	Persona	Tempus	Vox	Modus	Verbum
tractat	tertia singularis	praesens	activa	indicativus	tractō (tractāre)

Appellatio pronuntiatusque

API: /ˈtrak.tat/

(classice)

Syllabificatio phonetica: trac·tat — morphologica: tract-at

Dacoromane

Proprietates grammaticales

Forma	Persona	Tempus	Vox	Modus	Verbum
tractat	—	perfectum	—	participium	tracta

Appellatio pronuntiatusque

API: /trakˈtat/

Syllabificatio phonetica: trac·tat — morphologica: tract-at

Loci

M. Tullius Cicero -106…-43	P. Ovidius Naso -42…+18	Lucius Annaeus Seneca –3…+65	Petronius Arbiter ca. 14–66	Marcus Valerius Martialis 40–103	M. Fabius Quintilianus ca. 35–100	Decimus Iunius Iuvenalis ca. 60-130	Apuleius ca. 125–170	Aulus Gellius ca. 130-180	Ulco Cats Bussemaker 1810–1865
class.	class.	class.	I	I	I	II	II	II	XIX

Latinitas Romana

class.  (51 a.C.n. / 703 a.u.)

• Me tractat liberaliter Curio et mihi suo munere negotium imposuit; nam, si mihi non dedisset eas, quae ad ludos ei advectae erant Africanae, potuit supersedere; nunc, quoniam dare necesse est, velim tibi curae sit, quod a te semper petii, ut aliquid istinc bestiarum habeamus. Sittianamque syngrapham tibi commendo; libertum Philonem istuc misi et Diogenem Graecum, quibus mandata et litteras ad te dedi: eos tibi et rem, de qua misi, velim curae habeas; nam, quam vehementer ad me pertineat, in iis, quas tibi illi reddent, litteris perscripsi. —Epistolae ad Familiares Ciceronis ^[1][2]

class.  (post 1 a.C.n.)

• Ecce, quid iste tuus praeter nova carmina vates

donat? amatoris milia multa leges.

ipse deus vatum palla spectabilis aurea

tractat inauratae consona fila lyrae.

qui dabit, ille tibi magno sit maior Homero;

crede mihi, res est ingeniosa dare.

nec tu, siquis erit capitis mercede redemptus,

despice; gypsati crimen inane pedis. —Ars amatoria Ovidii Nasonis ^[3][2]

class.

• Secunda pars tractat inter coelum terramque versantia. Haec sont nubila, imbres, nives, et « humanas motura tonitrua mentes; » quaecumque aer facit patiturve. Haec sublimia dicimus, quia editiora imis sunt. Tertia illa pars de agris, terris, arbustis, satis, quaerit, et, ut iurisconsultorum verbo utar, de omnibus quae solo continentur. —Naturales quaestiones Senecae ^[4][2]

saec. I.

• “Dii maiores sunt, qui me restituerunt in integrum. Mercurius enim, qui animas ducere et reducere solet, suis beneficiis reddidit mihi quod manus irata praeciderat, ut scias me gratiosiorem esse quam Protesilaum aut quemquam alium antiquorum.” Haec locutus sustuli tunicam, Eumolpoque me totum approbavi. At ille primo exhorruit, deinde ut plurimum crederet, utraque manu deorum beneficia tractat. —Satyricon T. Petronii Arbitri ^[5][2]

saec. I.  (ca. 85–102 p.C.n.)

• Cosconi, qui longa putas epigrammata nostra,

Utilis unguendis axibus esse potes.

Hac tu credideris longum ratione colosson

Et puerum Bruti dixeris esse brevem.

Disce quod ignoras: Marsi doctique Pedonis

Saepe duplex unum pagina tractat opus.

Non sunt longa quibus nihil est quod demere possis

Sed tu, Cosconi, disticha longa facis. —Epigrammata M. Valerii Martialis ^[6][2]

saec. I.  (ca. 90–96 p.C.n.)

• Hinc illa quoque exercitatio subit comparationis, uter melior uterve deterior: quae quamquam versatur in ratione simili, tamen et duplicat materiam et virtutum vitiorumque non tantum naturam sed etiam modum tractat. Verum de ordine laudis contraque, quoniam tertia haec rhetorices pars est, praecipiemus suo tempore. —Institutio oratoria Quintiliani ^[7][2]

Latinitas postclassica

saec. II.  (ca. 100/128 p.C.n.)

• vos humili adseculae, vos indulgebitis umquam

cultori, iam nec morbo donare parati?

en cui tu viridem umbellam, cui sucina mittas

grandia, natalis quotiens redit aut madidum ver

incipit et strata positus longaque cathedra

munera femineis tractat secreta kalendis.

dic, passer, cui tot montis, tot praedia servas

Apula, tot milvos intra tua pascua lassas? —Saturae D. Iuni Iuvenalis ^[8][2]

saec. II.  (ca. 158 p.C.n.)

• ubi et cur laeva cum dexteris permutentur; quando se imago eodem speculo tum recondat penitus, tum foras exerat; cur cava specula, si exadversum soli retineantur, appositum fomitem accendant; qui fiat ut arcus in nubibus varie, duos soles aemula similitudine visantur, alia praeterea eiusdem modi plurima, quae tractat volumine ingenti Archimedes Syracusanus, vir in omni quidem geometria multum ante alios admirabilis subtilitate, sed haud sciam an propter hoc vel maxime memorandus, quod inspexerat speculum saepe ac diligenter. —Apologia sive Pro se de magia liber Apulei ^[9][2]

saec. II.  (ca. 170–177 p.C.n.)

• Plato ante hos omnis ita varie et multiformiter de voluptate disseruit, ut cunctae istae sententiae, quas supra posui, videantur ex sermonum eius fontibus profluxisse; nam proinde unaquaque utitur, ut et ipsius voluptatis natura fert, quae est multiplex, et causarum, quas tractat, rerumque, quas efficere vult, ratio desiderat. —Noctes Atticae A. Gellii ^[10]

Latinitas nova

saec. XIX.

• De his igitur tractat etiam mathematicus, non tamen qua horum unumquodque est terminus corporis naturalis: neque horum accidentia contemplatur, qua eiusmodi rebus accidunt: ideoque separat sunt enim res in mutatione per intellectum separabiles; nihilque interest, nec falsum committitur ab iis qui separant. —Aristotelis Physica Bussemakeri ^[11][2]

Fontes

10. Aulus Gellius, Noctes Atticae libri viginti. (Peter K. Marshall, Oxonii MCMLXVIII). Liber nonus. Capitulum V, [7] — tractat