| Konsonant(en) |
IPA |
Erklärung |
Beispill(er) |
|---|
| b |
[b] |
stëmmhaft am Ufank vun de Silben, wéi am Franséischen |
Ball, Gebitt |
| [p] |
stëmmlos um Enn vun engem Wuert |
Mikrob, Kueb |
| c |
[s] / [t͡s] |
virun ‹e›, ‹é›, ‹i›, ‹y› am Ufank vum Wuert |
Certificat, Cité |
| [k] |
virun ‹a›, ‹o›, ‹ou›, ‹u› a Konsonanten |
Capellen, Coup |
| um Enn vun engem Wuert, wéi am Franséischen |
Bic, Fric |
| [s] |
bannent eng Wuert virun ‹e›, ‹é›, ‹i›, ‹è›, ‹ê›, wéi am Franséischen |
Facilitéit, exercéieren |
| cc |
[ks] |
a franséische Wierder |
Accident |
| ch |
[ɕ] |
hanner ‹e›, ‹ë›, ‹é›, ‹i›, ‹ä›, ‹ei›, ‹éi›, ‹äi›, ‹ü› |
Bicher, räich, du méchs, süchteg |
| [x] |
hanner ‹a›, ‹o›, ‹u›, ‹au›, ‹ou› |
Baach, Bauch, louch |
| [k] |
a Wierder aus dem Griicheschen |
Charakter, Chrëschtdag |
| chs |
[ks] |
wéi am Numm vun der franséischer Stad Dax |
Dachs, Béchs, Eidechs |
| ck |
[k] |
hanner engem kuerze Vokal |
Decken, Bäcker |
| cks |
[ks] |
wéi am Numm vun der franséischer Stad Dax |
dacks |
| ct |
[ks] |
virun ‹i› wéi an (fr) action |
Electioun, Conjonctioun |
| d |
[d] |
stëmmhaft am Ufank vu enger Silb oder engem Wuert, wéi am Franséischen |
dräi, Brieder |
| [t] |
stëmmlos um Enn vu enger Silb oder engem Wuert |
Rad, Stadhaus |
| f |
[f] |
wéi am Franséischen |
Fall, fënnef, Graf |
| g |
[ɡ] |
stëmmhaft am Ufank vu enger Silb oder engem Wuert |
goen, begéinen |
| [ʁ] |
wa bannent engem Wuert eng Silb hanner ‹a› oder ‹u› ufänkt a wann derhanner en [ə] steet |
Vugel, Lager, Jugend |
| [x] |
um Enn vun engem Wuert, hanner ‹a›, ‹o› oder ‹u› |
Schlag, Katalog, Flug |
| [ʒ] |
wa bannent engem Wuert eng Silb hanner ‹i›, ‹l›, ‹e› oder ‹r› ufänkt a wann derhanner en [ə] oder [ɐ] steet |
Ligen, Bierger |
| Pilger, fleegen |
| [ʒ] |
a Wierder aus dem Franséischen; gëtt am Ufank vum Wuert als Reiflaut gelies |
Gilet, Gendarmerie, Gigot |
| [ɕ] |
um Enn vun engem Wuert, hanner ‹r›, ‹e› oder ‹ee› |
Deeg, roueg, Bierg |
| [ʃ] |
a franséische Wierder déi mat -age, -oge oder -uge ophalen |
Etage, Plage, Loge |
| [k] |
stëmmlos um Enn vun engem Wuert |
analog, Drog, Dogg |
| h |
[h] |
betount am Ufank vun engem Wuert oder enger Silb |
Haus, behaapten |
| j |
[j] [ʒ/ʑ] |
wéi am Laténgeschen, wéi en [i] |
Jeeër, Joermaart |
| eng Rei Wierder kënne variabel mat [j] oder [ʒ] geschwat ginn |
Jabel, jatscheleg, jéimeren, jiddereen, joen, Juni, juppelen |
| [ʒ] |
wéi am Franséischen |
Journal, Jeton |
| [ʤ] |
a Wierder aus dem Engleschen |
Job, joggen |
| k |
[k] |
wéi an (fr) koala |
Kuch, Kabes |
| kt |
[ks] |
wéi an (fr) élection |
Lektioun, Friktioun |
| l |
[l] |
wéi am Franséischen |
Luucht |
| m |
[m] |
wéi am Franséischen |
Mamm, Tram |
| [ ] |
stomm hanner engem Nasalvokal |
Parfum |
| n |
[n] |
wéi am Franséischen |
Nues, Kand |
| [ ] |
stomm hanner engem Nasalvokal |
Refrain |
| ng |
[ɲ] |
wéi an (fr) parking |
laang, Bong |
| nk |
[ɲk] |
den ‹n› ass velar wéi a (fr) parking an den ‹k› gëtt kloer ausgeschwat |
Bänk, krank |
| p |
[p] |
wéi am Franséischen |
Pompel, Stopp |
| q |
[kw] |
besteet nëmme mat engem ‹u› hannendrun; tëscht dem Laut [k] an dem Vokal hannendrun gëtt en hallwen ‹u› geschwat |
Quell, Quadrat, quaken, Quetsch, quëtschen |
| r |
[ʁ] |
wéi am Franséischen; et ass e velaren ‹r› |
Rou, Radau |
| [x] |
viru stëmmlose Konsonanten |
Sport, perfekt |
| [ɐ̯] |
vokaliséiert hanner ‹ i(e)›, ‹u(e)›, ‹ä(e)› an… |
Bierg, muer, Äerd, Vampir, Kur |
| an den Endungen ‹er› oder ‹ër› |
Bäcker, Leeër |
| [x / ɐ] |
um Enn vum Wuert |
mir, war, Gefor |
| s |
[z] |
mëll, stëmmhaft wéi a (fr) maison am Ufank vun engem Wuert oder enger Silb |
Sonn, gesond, Saaft, sécher |
| [s] |
stëmmlos wéi a (fr) vaisseau wann den ‹s› verduebelt ass |
Waasser |
| um Enn vun engem Wuert |
Rees |
| stëmmhaft am Ufank vum Wuert, nëmmen a Friemwierder |
Sachet, Salon, Service, Souvenir, Succès, systematesch |
| sch |
[ʃ] |
wéi ‹ch› am Franséischen |
Schëpp, näischt |
| schw |
[ʃw] |
wéi an (fr) chouette |
schwaarz, Schwëster |
| sp |
[ʃp] |
den ‹p› ass net betount a kléngt éischter wéi en ‹b› |
Spaass, Spill |
| [sp] |
an englesche Wierder |
Sponsor, Speaker |
| st |
[ʃt] |
den ‹t› ass net betount a kléngt éischter wéi en ‹d› |
Stull, Staat |
| [st] |
an engleschen oder franséische Wierder |
stabel, Stil |
| t |
[t] |
wéi am Franséischen |
Tuer, Tut |
| v |
[v] |
stëmmhaft wéi ‹v› am Franséischen |
Vas, Vegetarier |
| [f] |
stëmmlos um Enn vum Wuert oder a Wierder aus dem Däitschen |
Véi, Polver, brav |
| w |
[v] |
stëmmhaft wéi ‹v› am Franséischen |
Woch, Wäin |
| [f] |
stëmmlos um Enn vum Wuert |
Léiw, Méiw |
| x |
[ks] |
ausgeschwat wéi a Félix |
Hex, Aaxt |
| z |
[t͡s] |
ausgeschwat wéi a Fritz |
Zirkus, Witz |
Dëst Kapitel ass nach eidel oder onvollstänneg. Hëlleft wgl. mat, fir et ze komplettéieren.