1890
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
1890 (MDCCCXC) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne goonsdag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
- 20 mieërt - Kanseleer Otto von Bismarck wirt óntsjlage als Duutsje riekskanseleer door keizer Wilhelm II en vervange door Leo von Caprivi.
- 6 april - Inname van Ségou. Frankriek veraovert 't dal van de Niger.
- 1 mei - De eësjte viering van 't feës van de Arbeid vundj plaatsj, dat door 't internationaal Socialistisch Congres van Paries, dat ein jaor eërder op 14 juli plaatsjvónj en wirt vastgelag op 1 mei.
- 1 juli - 't Zanzibarverdraag: Duutsjlandj zuut aaf van aansjprake op bepaolde gebeje in Afrika (ónger meë Zanzibar) en kriet Helgolandj.
- 3 juli - Idaho wirt ein sjtaat van de Verenigde Sjtate.
- 10 juli - Wyoming wirt ein sjtaat van de Verenigde Sjtate.
- 5 augustus - Euvereinkóms tösje de Franse en de Britte euver Madagaskar en Zanzibar.
- 6 augustus - William Kemmler sjturf es eësjte miensj op de elektrische sjtool.
- 1 oktober - Oprichting van 't Nationaal Park Yosemite in de VS.
- 6 oktober - 't Polygaam huwelik wirt ónger drök van de centraal regering van de Verenigde Sjtate van Amerika aafgesjaf in de mormoonse kirk.
- 14 november - Keuningin Emma wirt tot regentes beneump veur häöre kranke man, keuning Willem III.
- 23 november - Keuning Willem III euverliejt. Wilhelmina wirt op 10-jaorige laeftied Keuningin der Nederlandje ónger regentsjap van häör moder keuningin Emma.
- 23 november - Eindj van de personeel unie tösje Nederlandj en 't Groathertogdóm Luxemburg, dat gein opvolging in vrouwelikke lien kènt. Groathertog wirt de geweze hertog van Nassau Adolf, 'ne nónk van Emma en hoof van eine angere tak van 't Hoes Nassau.
- 29 november - In Japan kump de volksvertaengewoordiging veur 't eësj biejein (zuug Meiji-restauratie).
- 18 december - De City & South London Railway, de eësjte "echte" (elektrische) metrolien van de waereld, äöpent zien deure veur 't pebliek.
- 29 december - De Zevende Cavalerie van de Verenigde Sjtate rich ein massasjlachting aan ónger de Lakota biej Wounded Knee (South Dakota).
- zónger datum
- Sjluting van de sjtraofkelonie Ommerschans (zuug Maatsjappiej van Weldadigheid).
- Oprichting van de Faculteit Landjboewkundig en Toegepasde Biologische Weitesjappe van de K.U.Leuve.
- Pim Mulier wint de Èlfsjtejetoch in 12 oer en 55 minute.
- Biej de volkstèlling in de USA wirt de ponskaart ingeveurd door Herman Hollerith, de gróndjlègker van de later maatsjappiej IBM.
- William James sjrief The Principles of Psychology.
- 't Bewies van de veerkleuresjtèlling bliek ónzjus te zeen.
- 't Plimsollmerk kump in gebruuk op alle Britse zeësjepe.
- 1890-1891: Alfred Maudslay besjtudeert de rewienes van Palenque.
- La Vigne Rouge is 't ènnige sjilderiej van Vincent van Gogh dat oats van häöm woort verkoch wiej hae nog laefde.
- Henri de Toulouse-Lautrec óntwurp ein beroemd gewore affiche veur de net opgerichde Moulin Rouge.
- Woutertje Pieterse wirt oetgegaeve door de widvrouw van Douwes Dekker.
- Oprichting van de Keuninklikke Nederlandjse Petroleum Maatsjappiej.
- Veur de Iroquois in de VS waere reservate ingerich.
- De term Zionisme wirt veur 't eësj gebruuk.
- Wight wirt ein apart graafsjap, ónaafhankelik van Hampshire.
Remove ads
Gebaore
- 1 jannewarie - Anton Melik, Sjloveense geograaf (gesjtórve 1966)
- 1 jannewarie - Alphonse Six, Belzje voetballer (gesjtórve 1914)
- 9 jannewarie - Karel Čapek, Tsjechische sjriever (gesjtórve 1938)
- 9 jannewarie - Kurt Tucholsky, Duutsje journalis en satiris (gesjtórve 1935)
- 23 jannewarie - Pieter Klaver, Nederlandjse veurganger, zenjeling en leijer van de Nederlandjse Pinksterbewaeging (gesjtórve 1970)
- 27 jannewarie - Gerard de Kruijff, Nederlandjse ruter (gesjtórve 1968)
- 9 fibberwarie - Jacobus Johannes Pieter Oud, Nederlandjse architec (gesjtórve 1963)
- 14 fibberwarie - Nina Hamnett, Welshe artieste (gesjtórve 1956)
- 20 fibberwarie - Alma Richards, Amerikaanse atleet (gesjtórve 1963)
- 9 mieërt - Vjatsjeslav Molotov, Russische politicus (gesjtórve 1986)
- 20 mieërt - Beniamino Gigli, Italiaanse opera-tenor (gesjtórve 1957)
- 31 mieërt - Benjamin Adams, Amerikaanse atleet (gesjtórve 1961)
- 31 mieërt - William Lawrence Bragg, Èngelsje natuurkundige (gesjtórve 1971)
- 6 april - Anthony Fokker, Nederlandjse lóchvaartpioneer en -óngernummer (gesjtórve 1939)
- 11 april - Felix von Heijden, Nederlandjse voetballer en burgemeister (gesjtórve 1982)
- 15 april - Jacob van Domselaer, Nederlandjse compenis (gesjtórve 1960)
- 19 april - Lou Bandy, Nederlandjse kleinkunstenaer (gesjtórve 1959)
- 7 mei - Huug de Groot, Nederlandjse voetballer (gesjtórve 1957)
- 19 mei - Hồ Chí Minh, Noord-Vietnamese president (gesjtórve 1969)
- 12 juni - Egon Schiele, Oasteriekse expressionistische sjilder (gesjtórve 1918)
- 16 juni - Stan Laurel, Britse kemiek en acteur, hèlf van 't duo Laurel & Hardy (gesjtórve 1965)
- 17 juni - Henk Janssen, Nederlandjse touwtrèkker (gesjtórve 1969)
- 29 juni - Henny van Andel-Schipper, waas vanaaf 29 mei 2004 de awtste persaon in de waereld (gesjtórve 2005)
- 11 juli - Béla Miklós, Hongaarse generaal en sjtaatsman (gesjtórve 1948)
- 14 juli - Ossip Zadkine, Russische beeldende kunstenaer (gesjtórve 1967)
- 17 juli - Alie Smeding, Nederlandjse romansjriefster (gesjtórve 1938)
- 20 juli - George II van Griekelandj (gesjtórve 1947)
- 22 juli - Rose Fitzgerald Kennedy, Amerikaanse matriarch van de Kennedy-femielie (gesjtórve 1995)
- 27 juli - Armas Taipale, Finse atleet (gesjtórve 1976)
- 5 augustus - Jose Avelino, Filipijnse politicus (gesjtórve 1986)
- 10 augustus - Joseph Sylvester (Menthol), Hengelose zakeman (gesjtórve 1955)
- 15 augustus - Elizabeth Bolden, ein van de awtste luuj aller tieje (gesjtórve 2006)
- 20 augustus - Howard Phillips Lovecraft, Amerikaanse sjriever (gesjtórve 1937)
- 21 augustus - Wim Bekkers, Nederlandjse touwtrèkker (gesjtórve 1957)
- 24 augustus - Duke Kahanamoku, Amerikaanse zjwömmer en meërvoudig olympisch kampioen (gesjtórve 1968)
- 4 september - Gerrit Roorda, Nederlandjse communist (gesjtórve 1977)
- 9 september - Kurt Lewin, Duutsje psycholoog (gesjtórve 1947)
- 9 september - Harland Sanders, Amerikaanse fastfood-óngernummer (Kentucky Fried Chicken) (gesjtórve 1980)
- 10 september - Franz Werfel, Oasteriekse sjriever (gesjtórve 1945)
- 15 september - Agatha Christie, Èngelsje detectivesjriefster (gesjtórve 1976)
- 20 september - Jelly Roll Morton, Amerikaanse pianis (gesjtórve 1941)
- 23 september - Friedrich Paulus, Duutsje generaal (gesjtórve 1957)
- 2 oktober - Groucho Marx, Amerikaanse kemiek (gesjtórve 1977)
- 6 oktober - Jan Grijseels sr., Nederlandjse atleet (gesjtórve 1961)
- 8 oktober - Edward Rickenbacker, Amerikaanse gevechsvleger (gesjtórve 1973)
- 14 oktober - Dwight D. Eisenhower, Amerikaanse opperbevelhöbber in WOII en 34ste president van de Verenigde Sjtate (gesjtórve 1969)
- 16 oktober - Michael Collins, Ierse patriot (gesjtórve 1922)
- 16 oktober - Paul Strand, Amerikaanse fotograaf (gesjtórve 1976)
- 2 november - Hendrik Borginon, Vlaamse politicus en advocaat (gesjtórve 1985)
- 22 november - Charles de Gaulle, Franse president (gesjtórve 1970)
- 5 december - Fritz Lang, Oasterieks-Amerikaanse filmregisseur (gesjtórve 1976)
- 6 december - Rudolf Schlichter, Duutsje sjilder (gesjtórve 1955)
- 8 december - Bohuslav Martinů, Tsjechische compenis (gesjtórve 1959)
- 18 december - Edward Poppe, Vlaamse preester en zaolige (gesjtórve 1924)
- 19 december - Klaas Schilder, Nederlandjse theoloog en verzètssjtriejer (gesjtórve 1952)
- 21 december - Hermann Joseph Muller, Amerikaanse geneticus en Nobelprieswinnaer (gesjtórve 1967)
- 26 december - Jozef Cantré, Belzje kunstenaer (gesjtórve 1957)
- 26 december - Percy Hodge, Britse atleet (gesjtórve 1967)
- 27 december - Jean Rossius, Belzje fitserenner (gesjtórve 1966)
- exacte datum ónbekènd
- Marcel Caron, Frans-Belzje kunssjilder (gesjtórve 1961)
Galleriej gebaore in 1890
Beniamino Gigli,
gebaore 20 mieërt
Anthony Fokker,
gebaore 6 april- Ho Chi Minh, gebaore 19 meiHo Chi Minh,
gebaore 19 mei 
Stan Laurel,
gebaore 16 juni
Agatha Christie,
gebaore 15 september
Groucho Marx,
gebaore 2 oktober
Dwight D. Eisenhower,
gebaore 14 oktober
Charles de Gaulle,
gebaore 22 november
Remove ads
Gesjtórve
- 3 fibberwarie - Christophorus Buys Ballot (72), Nederlandjse meteoroloog, wis- en natuurkundige
- 8 fibberwarie - Herman van Cappelle (64), Nederlandjse medicus
- 13 fibberwarie - Hendrik Jacob van der Heim (66), Nederlandjse politicus
- 1 april - Joseph Jessurun de Mesquita (24), Nederlandjse fotograaf
- 23 mei - Louis Artan (53), Nederlandjse sjilder
- 20 juni - Charles Beltjens, Nederlandjse Franstalige dichter, gesjtórve in Zitterd
- 29 juli - Vincent van Gogh (37), Nederlandjse sjilder
- 6 augustus - William Kemmler (30), Amerikaanse maordenaer
- 11 augustus - John Henry Newman (89), Èngelsje theoloog, bekeërling tot 't katheliek geluif en kardinaal
- 23 september - Lorenz von Stein (74), Duutsje econoom en socioloog
- 26 oktober - Carlo Collodi (63), Italiaanse sjriever en geistelik vader van Pinocchio
- 8 november - César Franck (67), compenis
- 23 november - Keuning Willem III (73), Keuning der Nederlandje
- 15 december - Sitting Bull (59), Sioux-leijer
- 21 december - Niels Gade (73), Deense compenis
- 26 december - Heinrich Schliemann (68), Duutsje archeoloog, óntdèkker van Troje
Galleriej gesjtórve in 1890
Christophorus Buys Ballot,
gesjtórve 3 fibberwarie
Vincent van Gogh,
gesjtórve 29 juli
Cesar Franck,
gesjtórve 8 november
Keuning Willem III,
gesjtórve 23 november
Meziek
- Claude Debussy compeneert Rêverie en de Suite bergamasque
Literatuur
- Louis Couperus sjrief Noadlot
Beeldende Kuns
La danse au Moulin Rouge (1890) Henri de Toulouse-Lautrec, Philadelphia Museum of Art
't Bad (1890) Mary Cassatt, Art Institute of Chicago
Kirkske in Auvers (1890) Vincent van Gogh, Musée d'Orsay
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads