hemel

Mofers

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

hemel m /hé:mel/

1. (kirk) de gelökzieëligen toestandj of plaats wo God (of de gaoje) verblieve wo de gooj luuj nao d'n doead haer gaon
2. de ónmaetelike ruumdje die euveral oppe aerd baovenaan zichbaar is
3. 'ne baldekien worónger de geiselik löp inne sakkermentspersesse

   De jóng boere mótten altied d'n hemel drage.

4. (euverdrechtelik) de luifel baoven 't bufet in 'n kefee

   Bie Huib is de gansen hemel toe ómlieëg gekómme.

Aafbraeking

• he-mel

Variaasje

• ↓hieëmel

Synoniem

• [2] lóch

Aafleijinge

• hemele, hemels, ophemele
• hemelaafwieking, hemeldraeger, hemelgewölf, hemellief, hemelsbreid, hemelshoeag, hemelsnaam, hemelwiedje
• Sieëren-Hemelvaart

Antoniem

• [1] hèl

Verwantje wäörd

• [1] parredies
• [2] lóch
• hiemmele

Zagswies

• d'n hemel danke (aksent op danke): Oos Livvenhieër dankbaar zeen
• d'n hemel danken oppe bloeate kneen (aksent op danke): Oos Livvenhieër dankbaar zeen
• emes hemel en aerd belaove:
  1. emes euverdreve väöl belaove veur 'n guns te kriege
  2. emes euverdreve väöl belaove veur baetersjap of verbaetering te laote zeen nao 'n straof
• Es d'n hemel invèltj, höbbe v'r allemaol 'n blaw patsj: wuuertj gezag wen emes 't veugwaord "es" gebroek, veur dao-euver aafkeuring te ute; me mót 't voogwaord "es" neet te dök gebroeke, went mit väöl veurwaerd is d'n aafloup betwiefelenswaerdig (vergeliek mit: S is 'n króm lètter).
• Godgaef 'm/häör d'n hemel: Zalig is de gestórvene.
• inne zevendjen hemel zeen: hieël gelökkig zeen, hieël bliej zeen
• Miene leven hemel! = 'nen oetroop van sjrik of angs (Nederlandjs: hemeltjelief)
• zich d'n hemel verdene: gelangentied werk doon waat väöl opoffering vruueg

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 155.

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	hemel		hemele	hemelen
	IPA	/hé:mel/		/hé:me̽le/	/hé:me̽len/
dim.	sjrif	hemelke	hemelken	hemelkes
	IPA	/hé:me̽l̥kʲe/	/hé:me̽l̥kʲen/	/hé:me̽l̥kʲes/	/hé:me̽l̥kʲez/
dat.	sjrif	hemel		hemele	hemelen
	IPA	/hé:mel/		/hé:me̽le/	/hé:me̽len/

In anger spraoke

[1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: hiemel

Armeens: երկինք(hy:) Bölgaars: небе(bg:) ó Esperanto: ĉielo(eo:) Estisch: taevas(et:) Fins: taivas(fi:) Foelfoelde: arsi(ff:) Frans: ciel(fr:) m Fries (Westerlauwers): himel(fy:) g Hawaïaans: lani(haw:) Hebrieëws: שמים(he:) m mv Hóngaars: ég(hu:), menny(hu:), mennyország(hu:) Ieslandjs: himinn(is:) m Ingels: heaven(en:)

Iteljaans: cielo(it:) m Japans: 天(ja:), 天国(ja:) Letien: caelum(la:) ó of m Lets: debesis(lv:) v mv Litouws: dangus(lt:) m Kazachs: аспан(kk:) Macedonisch: небо(mk:) ó Nederlandjs: hemel(nl:) g Occitaans: cèl(oc:) m Oekraïens: небо(uk:) ó Oerdoe: آکاش(ur:) m Perzisch: سپهر(fa:) Pools: niebo(pl:) ó

Portegees: céu(pt:) m Pruus: Himmel(de:) m Remeens: cer(ro:) ó Russisch: небо(ru:) ó Servisch: небо(sr:) ó, nebo(sr:) ó Siamees: ฟ้า(th:) Sjekkisch: nebe(cs:) ó Sjinees: 天(zh:) Sloveens: nebo(sl:) ó Slowaaks: nebo(sk:) ó Spaans: cielo(es:) m Tagalog: kalangitan(tl:), langit(tl:) Zweeds: himmel(sv:) g

[2]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: hiemel

Aadingels: heofon m of v, rodor(ang:) m Afrikaans: lug(af:) Alabama: abàhli(akz:) Arabisch: سماء(ar:) v Armeens: երկինք(hy:) Azerbeizjaans: hava(az:) Basjkiers: күк(ba:) Baskisch: ortzi(eu:), zeru(eu:) Bengaals: আকাশ(bn:) Bölgaars: небе(bg:) ó Esperanto: ĉielo(eo:) Estisch: taevas(et:) Fins: taivas(fi:) Frans: ciel(fr:) m Fries (Westerlauwers): himel(fy:) g Grieks (klassiek): οὐρανός m Grieks (nuuj): ουρανός(el:) m Hawaïaans: lani(haw:) Hindi: आकाश(hi:) m, आसमान(hi:) m, गगन(hi:) m Hóngaars: ég(hu:), égbolt(hu:)

Ieslandjs: himinn(is:) m, loft(is:) ó, andlangur(is:) m, blár(is:) m, élhöll(is:) v Indonesisch: langit(id:) Ingels: sky(en:) Iteljaans: cielo(it:) m Japans: 天(ja:), 空(ja:) Letien: caelum(la:) ó of m Lets: debesis(lv:) v mv Litouws: dangus(lt:) m Kazachs: аспан(kk:) Macedonisch: небо(mk:) ó Meleizisch: langit(ms:) Nederlandjs: hemel(nl:) g, lucht(nl:) g Occitaans: cèl(oc:) m Oekraïens: небо(uk:) ó Oerdoe: آسمان(ur:) m, آکاش(ur:) m Perzisch: آسمان(fa:), سپهر(fa:) Pools: niebo(pl:) ó Portegees: céu(pt:) m Pruus: Himmel(de:) m

Remeens: cer(ro:) ó Russisch: небо(ru:) ó Servisch: небо(sr:) ó, nebo(sr:) ó Siamees: ฟ้า(th:) Sjekkisch: nebe(cs:) ó Sjinees: 天(zh:), 天空(zh:) Sjots: sky(sco:) Sloveens: nebo(sl:) ó Slowaaks: nebo(sk:) ó Spaans: cielo(es:) m Swahili: anga(sw:), mbingu(sw:) mv Tadzjieks: осмон(tg:) Tagalog: langit(tl:) Törks: gök(tr:), gökyüzü(tr:), hava(tr:) Viëtnamees: trời(vi:), blời(vi:), giời(vi:) Welsh (Wales): awyr(cy:) m of v Xhosa: izulu(xh:) Zoeloe: izulu(zu:) Zweeds: himmel(sv:) g, sky(sv:) g

Wirkwaord

Neet-lemma

hemel ... op /hé:mel/

1. (neet-lemma) inkelveljigen ieëste-persoeansvorm (ich) innen hujigen tied van ophemele (in houfzats)
2. (neet-lemma) inkelveljige gebi-jjendje wies van ophemele

Aafbraeking

• he-mel

Variaasje

• (in naevezats) ophemel

Nederlandjs

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

hemel g /'he:.məl/

1. (kirk) hemel
2. hemel, lóch

Verbuging

	inkelvaad	mieëvaad
nom.:	hemel	hemels hemelen
dim.:	hemeltje	hemeltje