Sokatra

Ny sokatra^[1] dia mamorona ny filaharana Testudines anisan'ny mandady, misy hazondamosina efa-tongotra (Tetrapoda) izay manana karan-doha tsy misy lempom-pihirifana sy manana akora misy plastrôna manandrify ny kibo sy ny harany eo an-damosina, mifandray amin'ny alalan'ny karazana tetezana roa amin'ny ilany havia sy havanan'ny vatany.

Soka-dranomasina maitso

Voatsinjata telo araka ny mahazatra ny sokatra:

• ny sokatra an-tanety (Testudinidae: misy karazana 70 eo ho eo);
• ny sokatra an-dranomamy (Geoemydidae sy Emydidae: misy karazana 260 eo ho eo), ary
• ny sokatra an-dranomasina (Chelonioidea: misy karazana 7).

Manatody ny sokatra ary isaky ny 10 ka hatramin'ny 12 volana ny fanatodizany. Mitombo haingana aloha ny sokatra mbola kely, avy eo mihamiadana izany fitombony izany. Arakaraka ny karazany dia misy ny sokatra tsy mihinana afa-tsy zavamaniry, sy ny mpihinan-kena na mihinan-trondro, ary ny mpihinana karazan-tsakafo maro. Misy ny karazan-tsokatra izay mampiditra ny lohany any anaty harany amin' ny alalan' ny fampiforetany ny vozony ho toy ny "S" (ambony ambany) sy ireo izay mampitsivalana ny vozony miankavanana na miankavia.

Tamin' ny volana Desambra 2019 dia fianakavian-sokatra miisa 14 no mitsinjara amina vondron-karazana miisa 86 sy karazana miisa 343. Ankoatra ny faritry ny tendrontany dia miparitaka amin'ny ampahany betsaka amin' ny Tany ireo biby mangatsia-dra ireo ary afaka miaina any amin' ny toeram-ponenana tena samy hafa. Atahorana ho lany tamingana ny 42 % amin' ireo karazana ireo, noho ny fahapotehan' ny toeram-ponenany na noho ny fihazana tafahoatra. Amin' ireo tranga roa ireo dia tena mavesa-danja ny asan' ny olombelona, na dia eo aza ny fiarovana ireo biby ireo.

Tantara

Inoana ho tamin' ny fotoan' ny dinôzôro, 200 tapitrisa taona tany aloha tany, no nisian' ny sokatra voalohany. Ady hevitra be ny momba ny tena razambeny marina.

Fiarovana

Ny ankabeazan' ny sokatra dia arovana, koa amin' ny ankapobeny dia tsy azo atao ny miompy, mividy na mivarotra sokatra, ary indrindraindrindra ny manondrana azy ireny. Any andafy dia azon' ny olona te hifandray akaiky amin' ny sokatra atao ny manatona ivon-toerana fiompiana sy fiarovana azy ireny ary mirotsaka ho mpanampy terem-panahy.

Misy fifanarahana CITES natao tany Washington mitanisa ny karazan-tsokatra tsy azo avarotra. Sazy mafy no setrin' ny fandikana izany fitsipi-pifehezana izany.

Ny fahalotoan' ny tontolo iainana, ary singanina manokana amin' izany ny ateraky ny harona plastika, eo koa ny fampiasana harato ary ny fiovan' ny toetany no antony voalohany mahalany tamingana ny sokatra.

Sakafo

Maro samihafa ny sakafon' ny sokatra, arakaraka ny karazany. Ny sasany mihinana zavamaniry, ny hafa mihinana nofom-biby, misy koa ny sady mihinana zavamaniry no mihinana nofom-biby.

Amin' ny ankapobeny dia mihinana zavamaniry ny sokatra an-tanety: ravinkazo na voankazo samihafa, mety hiampy sifotra koa indraindray. Tsy tokony homena hena, nofon-trondro, sakafon' alika na sakafon-tsaka, paty, vary, mofo na ronono izy ireny; hohaniny soa aman-tsara ireny kanefa tena mety hanimba ny fahasalamany (mampiova endrika ny harany, mampihena ny fahelam-piainany...).

Ny sokatra an-drano indray anefa dia sady mihinana zavamaniry no mihinana nofom-biby ihany koa. Matetika dia amin' ny fahatanorany izy no mihinan-kena ary avy eo manjary mizatra zavamaniry arakaraky ny fandrosoan' ny taonany.

Tomban-taona iainana

Marina fa ela velona ny sokatra, nefa vitsy ihany kosa ny maharitra taonjato iray. Ny salanisam-pahaveloman' ny sokatra dia eo amin' ny 50 taona eo ho eo. Anisan' ny fahela velona voarakitra ny an' ilay sokatra atao hoe Harriet, sokatra mankadiry tany amin' ny Vondronosy Galapagos, izay naharityra 175 taona, na ny an' i Adwaita, sokatra mankadiry tao Seisly izay nolazaina fa maty tamin'ny faha-250 taonany.

Lahy sa vavy?

Mahatsikaiky ny hahatonga ny atodin-tsokatra sasany ho lahy na vavy: raha akotrika ao anaty fasika mangatsiatsiaka (20 °C) na mafana be (40 °C) hono ny atodiny dia miteraka sokatra vavy, nefa raha maripana antonontonony kosa dia manome sokatra lahy.

Afaka fantarina ihany koa ny sokatra lahy na vavy efa lehibe. Somary milentika ny kibon' ny lahy raha toa ka mivohitra kosa ny an' ny vavy. Sady manamora ny firaisana izany no manamora ny fanatodizana ihany koa. Ny hohon' ny sokatra lahy koa dia somary mibiloka sy lava, nefa mahitsy sy fohy kokoa ny an' ny vavy. Fanampin' izay dia lehibe kokoa ny rambon' ny sokatra lahy raha miohatra amin' ny an' ny sokatra vavy.

Ny sokatra vao foy dia tsy fantatra na lahy na vavy. Mila miandry eo amin' ny 3 na 4 taona eo vao afaka inoana ny mahalahy na mahavavy azy.

Arribada

Amin'ny fotoana maha-iva indrindra ny ranomasina sy ny onja dia miara-manatody ny sokatra eny amin' ny morontsiraka. Io no atao hoe arribada.

Fiheverana momba ny sokatra

Amin' ny fisainana tatsinanana dia midika fahendrena, fahela velona, tsy fahafatesana, ary ny Tany ny sokatra^[2].

Jereo koa

• Sokatra maitso
• Sokatra hodi-dranomasina

Sehatra momba ny sokatra eto Madagasikara

• (German) Vermisste Landschildkröten (Eva Knon) - Sehatra an' i Eva Knon, momba ny fiompiana sokatra eto Madagasikara (amin' ny teny alemanina)

Sehatra miteny anglisy

• University of Canberra, Australia Archived Aprily 1, 2006 at the Wayback Machine - Ny sokatra sy biby ao Aostralia.
• Melissa Kaplan - Fiompiana sokatra.
• Tess Cook Archived Martsa 18, 2006 at the Wayback Machine - tortues-boîtes (Terrapene, Cuora...)
• British Chelonia Group - Fikarakarana ny sokatra
• Carapax - The European Center for Chelonian Conservation
• Mysty Corton's Care Centre - Mpiompy sokatra aty Afrika
• World Chelonian Trust - Fikambanana amerikana tarihin'i Darrell Senneke.
• Herbert Becker Archived Jiona 18, 2006 at the Wayback Machine - Fiompiana ny sokatra an-drano (Clemmys, Sternotherus, Heosemys, Mauremys, Emys et Cuora)
• DGHT Archived Janoary 15, 2009 at the Wayback Machine -
• GCTTS - Gulf Coast Turtle and Tortoise Society
• Homopus Research Foundation Archived Janoary 26, 2021 at the Wayback Machine - Fikarohana sy fitandrovana ny Homopus
• DiamondBack Terrapins Archived Desambra 14, 2005 at the Wayback Machine - momba ny Malaclemys terrapin
• NTTS Archived Febroary 18, 2006 at the Wayback Machine - The National Turtle & Tortoise Society, fikambanan'ny mpankafy Geochelone (Centrochelys) sulcata, amerikana
• The New York Turtle and Tortoise Society - Fikambanana nytts miaro ny sokatra
• Mike Pingleton's Geochelone carbonaria - Fiompiana Geochelone carbonaria iandraiketan'i Mike Pingleton (World Chelonian Trust)
• Hatchling Haven Archived Febroary 29, 2008 at the Wayback Machine - Takelaka sex cam manokan'i Darrell Senneke, talen'ny World Chelonian Trust
• Foundation Turtle Archived Novambra 3, 2005 at the Wayback Machine - Stichting Schildpad any Holandy
• European Studbook Foundation - Vondrona iombonan'ny mpiompy sokatra any Eoropa, miaro ny karazany mba tsy ho lany tamingana
• Sulcata Station Archived Aprily 2, 2006 at the Wayback Machine - Fanabeazana Geochelone (Centrochelys) sulcata
• American Tortoise Rescue - Fikambanana amerikana ahafahana miompy sokatra (ho an'ny mpikambana ihany, mariho tsara fa arahin'ny fikambanana maso akaiky ireo sokatra !)
• CTTC - California Turtle and Tortoise Club
• Tortoise Trust - Fikambanana anglisy ny Tortoise Trust
• The Tortoise Reserve Archived Aprily 2, 2006 at the Wayback Machine - Firaisamben'ny mozea, zoos, fikambanana miaro ny sokatra eran-tany.
• TSA - Turtle Survival Alliance, mpiara-miombon'antoka amin'ny UICN ho fiarovana ny sokatra sy ho fampiroboroboana ny teknikam-piompiana azy

Sehatra amin' ny teny alemanina

• "Cuora amboinensis Kamaroma", Rui Pessoa,2007, Lisbon, Portugal

• Faszination Schildkröten (Stefan Kundert) Archived Aprily 24, 2006 at the Wayback Machine - Fiompiana Geochelone carbonaria

• Andreas Hennig Archived Aprily 2, 2006 at the Wayback Machine - Fiompiana zavamananaina mivelona anaty rano
• Herbert Becker - Fiompiana sokatra mivelona anaty rano (Clemmys, Sternotherus, Heosemys, Mauremys, Emys et Cuora)
• DGHT - Deutsche Gesellschaft für Herpetologie und Terrarienkunde
• Fritz Wüthrich Archived Febroary 6, 2006 at the Wayback Machine - Fiompiana Emys orbicularis (cistude)
• Geochelone (Marion Minch) Archived Janoary 18, 2006 at the Wayback Machine - Fiompiana Geochelone elegans, Geochelone pardalis, ary Geochelone carbonaria
• ISV - Fikambanana Internationale Schildkröten Vereinigung
• Fredi Lupedi - Fiompiana Testudo boettgeri
• Nabeulensis (Eva Knon) - Fiompiana Testudo (Furculachelys) nabeulensis
• Susanne et Gerd Vogt - Fiompiana Testudo porno chat boettgeri
• Daniel Rädiker - Fiompiana sokatra (mety ahitana olana kely ny sary)
• Dominik Müller - Fiompiana Testudo hermanni, hercegovinensis, graeca ary marginata
• Helmut Beck - Fiompiana sokatra
• SFO - Fikambanana livesex otrisianina Schildkrötenfreunde Österreichs
• SIGS - Fikambanana erotik cams soisy Schildkröten-Interessengemeinschaft Schweiz
• Sternotherus (Herbert Becker) - Fiompiana Sternotherus (misy sary maro)
• Eva Knon - Fiompiana Mobile Webcam Testudo hermanni (sy boettgeri), Testudo (Agrionemys) horsfieldii, ary Pyxis arachnoides
• Villa Testudo - Fikambanan'i Gerhard Eger SexCams momba ny fiompiana Testudo
• Xaver Wapelhorst - Fiompiana sokatra an-drano
• Landschildkröten Archived Mey 7, 2010 at the Wayback Machine

Sehatra amin' ny teny italiana

• Tartaruga palustre Emys orbicularis Archived Jolay 19, 2006 at the Wayback Machine - Fiompiana cistudes
• Testudo marginata Archived Febroary 4, 2006 at the Wayback Machine - Fiompiana Testudo marginata any amin'ny sisin'i Mediteranea any Eoropa
• Testudo hermanni Site - Fiompiana Testudo hermanni
• Tarta Club Italia Archived Jolay 22, 2011 at the Wayback Machine - Fiompiana sokatra. Famaritana maro momba ny karazan-tsokatra
• Henodus Chelyops Archived Aprily 2, 2006 at the Wayback Machine Sehatra feno sary : Karazam-biby, fanadihadiana, tranga vitsy, kolokolo, sary manaitra, sns…
• TartaPortal - Tokontanibe momba ny sokatra tsy dia
• Il mondo delle tartarughe - Fiompiana Testudo
• Tartarughe.org - Fiompiana Testudo hermanni (Tortue d'Hermann)

Sehatra amin' ny teny espaniôla

• Tortugamania Archived Martsa 7, 2006 at the Wayback Machine - Fiompiana Trachemys scripta elegans.

Sehatra amin' ny teny neerlandey

• Stichting Schildpad Archived Febroary 21, 2006 at the Wayback Machine -
• Stichting Sexcams

• Schildpaddencentrum - Ivon-toerana Alphen aan den Rijn
• Hildamania Archived Aprily 23, 2006 at the Wayback Machine - Sehatr'i Hilda momba ny fiompiana Geochelone carbonaria

Sehatra momba ny lalàna

• Ny lalàna frantsay momba ny sokatra Sehatra ofisialy frantsay
• sur le site FFEPT
• Lalàna, hita tao amin'ny sehatr'i Jacques Prestreau Archived Mey 7, 2005 at the Wayback Machine - Jacques Prestreau, mpamorona ny lahadinika momba ny sokatra Archived Jiona 15, 2006 at the Wayback Machine ao amin'ny Yahoo.

Sehatra ahitana sary ahafahana mamantatra ny karazan' ny sokatra iray

• Mike Pingleton
• Mike Pingleton (sary hafa) Archived Desambra 19, 2005 at the Wayback Machine
• Fritz Wüthrich Archived Febroary 6, 2006 at the Wayback Machine
• Henodus Chelyops Archived Aprily 2, 2006 at the Wayback Machine

Sehatra momba ny fiarovana ny sokatra an-dranomasina

• Chelon - Fandaharan'asa italiana momba ny fikarohana sy fiarovana ny sokatra an-dranomasina ny CHELON Marine Turtle Conservation and Research Program
• EuroTurtle 21c Archived Desambra 31, 2005 at the Wayback Machine - Tetikasa eoropeana
• Medasset - Mediterranean association to save the sea turtles. Tetikasa lehibe eoropeana momba ny fiarovana ny sokatra an-dranomasina any Meditaranea
• Lisitr'ireo organisations eoropeana miaro sy mikajy ny sokatra an-dranomasina Archived Septambra 28, 2007 at the Wayback Machine
• Seaturtle.org Fikambanana amerikana manome angona amin'ny Internet ho an'ny organisma manao fikarohana momba ny sokatra an-dranomasina, na miaro azy
• (German) Turtle Foundation
• (English) Turtle Foundation Archived Septambra 28, 2007 at the Wayback Machine
• Cayman Turtle Farm fiarovana sokatra an-dranomasina ao amin'ny nosy Cayman
• Turtle Trax Ivon-toerana fiarovana sokatra an-dranomasina ao Hawaii

Ny krizy lehibe mahazo ny sokatra any Azia

• ATCN - Asian Turtle Conservation Network
• (French) World Chelonian Trust - takelaky ny World Chelonian Trust momba ny krizy mahazo ny sokatra any Azia, ahiana ho lany tamingana haingana
• NYTTS - New York Turtle gay cam and Tortoise Society
• NYTTS Spécial Vietnam Archived Febroary 16, 2006 at the Wayback Machine - Cuc Phuong Conservation Project & New York Turtle and Tortoise Society

Sehatra hafa

• Kisary momba ny firafitry ny sokatra Archived Mey 9, 2006 at the Wayback Machine, ny atiny Archived Mey 15, 2006 at the Wayback Machine na ny karany Archived Mey 15, 2006 at the Wayback Machine
• Sary Archived Septambra 29, 2007 at the Wayback Machine . Archived Aogositra 9, 2011 at the Wayback Machine . Archived Mey 14, 2011 at the Wayback Machine mihetsika, sokatra nalaina tany amin'ny Ranomasina Mena, tao Charm el-Cheikh]
• [Sary sy karatra postaly
• (English) TurtleShop Sary sy karatra postaly
• (German) TurtleShop Archived Febroary 6, 2006 at the Wayback Machine Sary sy karatra postaly