Пытыше йылме
From Wikipedia, the free encyclopedia
Пытыше йылме (йомшо йылме) — йомын пытыше йылме, тудын дене але искусственнын кутырат (латин йылме дене, мутлан, медик-влак рецептым возат), але ала-могай исторический памятник дене гына тудын нерген палат.
Кунам ик йылме весым пызыралеш, тыгай лиеда. Мутлан, копт йылмым араб йылме сеҥен, америкын йылме-влак олмеш Америкыште чылан англичан, француз, испан да португал йылмым кучылташ тӱҥальыч. Йылме пыташ тӱҥалме годым тудын дене поснак тӱшкаште але шоҥгырак-влак гына пайдаланаш тӱҥалыт[1].
Южгунам калык пыта, но йылме садак кодеш. Вес калыкыште тудым огыт кучылт, но садыгак йылмын возымашыже дене шанчыште, тӱвыраште, религийыште пайдаланат[2]. Мутлан:
- латин йылме (VI курым гыч Кристосын шочмыж деч ончыч VI курым марте Кристосын шочымыж деч вара)[3] — пытыше йылме[4], кызытсе роман йылме-влакын аваже улеш, но туге гынат католик черкыште тудым кучылтыт);
- акрет руш йылме (XI—XIV курымла) — пытыше йылме[5][6][7][8], эрвел славян йылме-влак тудын негызеш ышталтыныт;
- акрет грек йылме (2 тысячелетий мучаш м.к.д.в. — V курым м.к.д.в.) — кызытсе грек диалект-влаклан негызым пуышо пытыше йылме.
Мӧҥгешлат лийын кертеш: пытыше йылмым угыч ылыжтат. Иврит йылмым еврей-влак XX курымышто угыч илаҥдареныт.