Пеликани (науч. Pelecanidae) — семејство големи водни птици. Карактеристични се со нивниот долг клун и вреќичката под него, која им служи за лов и исцедување на водата од клунот. Тие имаат светло перје, со исклучок само на два вида. Клуновите, ќесичката и кожата на лицето им добива малку боја пред сезоната на парење. Фосилните остатоци од пеликаните се стари најмалку 30 милиони години.
| Пеликани Период: олигоцен-денес | |
|---|---|
 | |
| Обичен пеликан | |
| Научна класификација | |
| Царство: | Животни |
| Колено: | Хордати |
| Класа: | Птици |
| Ред: | Пеликановидни |
| Семејство: | Пеликани Rafinesque, 1815 |
| Типски вид | |
| Pelecanus onocrotalus Linnaeus, 1758 | |
| Видови | |
|
8, во текстот | |
Таксономија и систематизација
Семејството прв официјално го опишал Карл Лине во 1758 г.[1] Името потекнува од старогрчкото пелекан (πελεκάν),[2] што произлегува од зборот пелекис (πελεκυς) кој значи „секира“.[3] Во античко време, зборот се однесувал и на пеликаните и на клукајдрвците.[4]
Пеликаните го дале своето име на редот пеликановидни, кој со текот на времето претрпува промени.[5]
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Дијаграмот е заснован на Hackett et al. (2008).[5]
Видови
Осумте вида пеликани може да ги поделиме во 2 групи, едната со 4 пеликани кои гнездат на земја со претежно бели перја, и другата со 4 пеликани со сиви или кафени перја и кои гнездат или на дрва или на морски карпи.
| Живи видови пеликани | |||
|---|---|---|---|
| Секојдневни и стручни називи на птиците[6] | Фотографија | Опис | Ранг и статус |
| Кафен пеликан Pelecanus occidentalis Лине, 1766 |
 |
Долг е 1.4 m, распон на крилјата 2 – 2.3 m, тежи 3.6 – 4.5 кг.[7] Најмал пеликан, прекриен со кафено перје, се храни со нурнување.[8] | Пет подвида. Живее од брегот на северна Америка и Карибите до јужна Америка и Галапагос.[9] Статус: Најмала загриженост.[10] |
| Перуански пеликан Pelecanus thagus Молин, 1782 |
 |
Долг е 1.52 m, распон на крилјата 2.48 m,[11] тежи околу 7 кг.[12] Со темни перје и светли линии од главата надолу по страните на вратот. | Монотипичен е. Тихоокеанскиот брег на јужна Америка, од Еквадор и Перу до јужен Чиле.[9] Статус: Близу до загрозен.[13] |
| Точкестоклун пеликан Pelecanus philippensis Гмелин, 1789 |
 |
Долг е 1.27 – 1.52 m, распон на крилјата 2.5 m, тежи околу 5 кг.[14] Претежно има сиво-бело перје, розовкаста задница и клун со точки.[14] | Монотипичен. Јужна Азија, од јужен Пакистан, преку Индија, источно до Индонезија;[9] веќе изумрен во Филипини и источна Кина.[14] Статус: Близу до загрозен. |
| Розов пеликан Pelecanus rufescens Gmelin, 1789 |
 |
Долг е 1.25 – 1.32 m, распон на крилјата 2.65 – 2.9 m,[15] тежи 3.9 – 7 кг.[16] Сиво-бело перје, повремено розовкасто на грбот, со жолта точка на врвот на клунот и сива ќесичка.[15] | Монотипичен. Африка, Сејшели и југозападна Арабија;[9] изумрен на Мадагаскар.[17] Статус: Најмала загриженост.[18] |
| Американски бел пеликан Pelecanus erythrorhynchos Gmelin, 1789 |
_(bird)_in_Mo_(by).jpg) |
Долг е 1.3 – 1.8 m, распон на крилјата 2.44 – 2.9 m, тежи 5 – 9 кг.[19] Перјето е речиси цело бело, освен пердувите за летање кои се црни и се гледаат само во лет. | Монотипичен. Северна Америка, зимува во Мексико.[9] Статус: Најмала загриженост.[20] |
| Обичен пеликан Pelecanus onocrotalus Linnaeus, 1758 |
 |
Долг е 1.40 – 1.75 m, распон на крилјата 2.45 – 2.95 m, тежи 10 – 11 кг.[21][22] Бело перје, со розовкасто лице и нозе. | Монотипичен. Широко распространет, од источен Медитеран, на исток до Индокина, на југ до јужна Африка.[9] Статус: Најмала загриженост.[23] |
| Кадрав пеликан (бабјак) Pelecanus crispus Bruch, 1832 |
 |
Долг е 1.60 – 1.80 m, распон на крилја 2.70 – 3.20 m, тежи 10 – 12 кг .[21][22] Најголем пеликан, со кадрави перје на главата, сиви нозе и сивкасто-бело перје.[15] | Монотипичен. Југоисточна Европа, до Индија и Кина.[9] Статус: Ранлив. |
| Австралиски пеликан Pelecanus conspicillatus Temminck, 1824 |
 |
Долг е 1.60 – 1.90 m, распон на крилјата 2.5 – 3.4 m, тежи 4 – 8.2 кг.[24] Претежно бело перје, со црни пердуви на крилјата, и долг, тенок розов клун. | Монотипичен. Австралија и Нова Гвинеа, повремено се среќава во Нов Зеланд, Соломони, Бизмарков Архипелаг, Фиџи.[9] Статус: Најмала загриженост.[25] |
Опис
Пеликаните имаат крупно тело покриено со бели, розово-бели, сиво-бели или потемни пердуви. Перјата за летање на врвовите од крилата им се црни или темни. Имаат мала глава, долг врат, а карактеристичен е нивниот долг клун со растегливо ќесе. Розовкастите нозе им се кратки и силни, а четирите прсти споени со кожичка за пливање. На земја е тромав, но добро плива и многу добро и високо лета. Живеат во јата, крај големи езера, мочварни брегови, плитки калливи морски брегови или широки речни утоки.
Исхрана
Се храни со риби кои ги ловат заеднички, но и со други водни животни. Пленот го здогледуваат во лет, па слетуваат во полукруг со раширени крилја и ги опкружуваат преплашените риби.
Размножување
Во сезоната на парење, голите површини кожа им добиваат поживи бои: жолта, портокалова или црвена. Гнездата ги прават во поголеми колонии, на земја, со трски, водени растенија и гранки. Еднаш годишно снесуваат 2-3 бели јајца. Младенчињата ги хранат и двата родитела, со полусварена храна која ја чуваат во ќесичката под клунот.
Наводи
Надворешни врски
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
