Аре
река во Швајцарија, притока на Рајна From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Аре (германски: Aare, француски: Aar) — река во Швајцарија, притока на Рајна и најдолга река со целосно течение во рамките на Швајцарија.[2][3]
Има вкупна должина од 295 км,[2][4] долж која се спушта за 1.565 м, зафаќајќи слив од 17.779 км2 — речиси половина од Швајцарија.[4]
По течението има преку 40 хидроелектрани.[5]
Името на реката потекнува барем од латенскиот период (V-I век пр. н.е.) и е посведочено како Нантарор (Арска Долина) на Бернската цинкова таблица.
Подоцна ова име е латинизирано како Арула/Арола/Арарис.[6][б 1]
Remove ads
Течение
Аре извира од големите Арски Ледници на Бернските Алпи во кантонот Берн, западно од превојот Гримзел.[2] Финстерарскиот и Лаутерарскиот Ледник се спојуваат и го образуваат Долноарскиот Ледник, кој е главен извор на вода за Гримзелското Езеро.[3][5] Горноарскиот Ледник го напојува Горноарското Езеро, кое исто така се влева во Гримзелското.[3] Аре го напушта езерото веднаш на исток од одморалиштето „Гримзел Хоспиц“, под превојот Гримзел, а потоа тече на северозапад низ долината Хаслитал, попатно образувајќи го величествениот водопад Хандег (46 м), откако ќе го одмине Гуттанен.
Веднаш по Инерткирхен ја прима првата поголема притока Гамдервасер. По помалку од 1 км речното корито е всечено во варовнички срт во облик на Арската Клисура.[2] На ова место доаѓаат илјадници посетители кои шетаат по патеките во клисурата.[3] Малку по Мајримген, а близу Бриенц, реката се проширува во Бриенчкото Езеро. Крај западниот крај на езерото посредно ја прима првата важна притока — Личине. Потоа тече низ мочурливата рамница Бедели, помеѓу Интерлакен и Унтерзен, па се влева во Тунското Езеро.[2]
Близу западниот кај на Тунското Езеро, реката посредно ги прима водите на Кандер, кој тукушто ја примил Зиме. Тунското Езеро го бележи почетокот на пловнноста.[5] Откако ќе го замине езерото, тече низ Тун, а потоа низ Берн, минувајќи под единаесет мостови и околу стрмниот полуостров на кој е сместен Стариот Град. Реката набргу врти на запад, но откако ќе ја прими Зане или Сарин врти на север со близината на Арберг. Овде се наоѓа Јурската водоисправка, едно од најголемите достигнувања на швајцарското инеженерство во XIX век. Реката претходно често ги поплавувала руралните предели северно од Берн и ги претворала во мочуриште, но со овој зафат била пренасочена во каналот Ар-Хагнек за да се влева во Билското Езеро. Од горниот крај на езерото кај Нидау, Аре излегува од каналот Нидау-Бирен (наречен и Арски Канал),[3] и потоа тече на исток до Бирен. Езерото собира огромна количина одронат чакал истопен снег кој реката го носи од Алпите, па така некогашните мочуришта се претворени во плодна рамница: ова подрачје е наречено „бавчата на Швајцарија“.
Одовде Аре тече на североисток во мошне долг потег, минувајќи низ Золотурн[2] (под кој од десно тече Голема Еме), Арбург (каде ѝ се приклучуваат Вигер), Олтен, Арау,[2] во чија близина е утоката со Зуре, и Вилдег, where the Зеталски Абах се спушта од десно. Малку понатаму, под Бруг прво ја прима крупната притока Ројс, а набргу потоа и Лимат — втора притока по полноводност. Овде свртува на север и по кратко растојание самата се влева во Рајна, која ја дури ја надминува во обем кога двете ќе се спојат низводно од Кобленц, спроти Валдсхут во Германија. Рајна пак, на крајот се влева во Северното Море откако ќе премине во Холандија.
Remove ads
Притоки
_IMG_6765.jpg)
- Лимат (по и североисточно од Бруг, а северозападно од Баден)
- Репиш
- Зил
- Алп
- Минстер
- Циришко Езеро
- Линтски Канал
- Валенско Езеро
- Линт
- Ленч
- Зернф
- Флечбах
- Сез
- Линт
- Валенско Езеро
- Линтски Канал
- Ројс (по и североисточно од Бруг, а северозападно од Баден)
- Лорце
- Мала Еме
- Луцернско Езеро
- Зернера
- Енгелбергера
- Муота
- Шехен
- Херштеленбах
- Гешенски Ројс
- Абах (доаѓајќи од Зетал, во Вилдег)
- Бинц
- Зуре (по и северно од Арау)
- Вина
- Абах (одлево во Арау)
- Штегбах
- Динерн (во Олтен)
- Вигер (веднаш пред Арбург)
- Мург (пред, западно од Мургентал)
- Рот (Рогвил)
- Лангет (Лангентал)
- Урзенбах (Клајндитвил)
- Ротбах (Хутвил)
- (Голема) Еме (по, источно од Золотурн)
- Билско Езеро
- Сиз (во Бил/Бјен, веднаш до истекот)
- Цилски Канал
- Нешателско Езеро
- Броа (тече низ Муртенско Езеро)
- Цил/Тјел
- Орб
- Талан
- Нешателско Езеро
- Зане/Сарин (по, западно од Воленското Езеро)
- Зензе
- Гирбе (во Мури кај Берн)
- Цулг (западно од Штефисбург)
- Тунско Езеро
- Кандер (западно од Шпиц)
- Зиме
- Енчлиге
- Кандер (западно од Шпиц)
- Бриенчко Езеро
- Личине (на крајот од Бриенчкото Езеро, веднаш до истекот)
- Гадмервасер (веднаш потоа, северозапдано од Инерткирхен)
Remove ads
Вештачки езера
Ова се вештачките езера изградени по течението на Аре, дадени со нивната надморска височина:
Белешки
Наводи
Литература
Надворешни врски
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads