Буника

Буника или црна буника (науч. Hyoscyamus niger) — токсично растение од семејство на зрнците (Solanaceae) со потекло од Евроазија,^[1] а денес распространето низ целиот свет.

Буника
Буника
Научна класификација
Царство:	Растенија
Нерангирано:	Скриеносеменици
Ред:	Зрнцовидни
Семејство:	Зрнци
Род:	Буника
Вид:	Црна буника
Научен назив
Hyoscyamus niger L.

Во минатото се користела заедно со други растенија како мандрагората, лудото билје и татулата as an анестетик, но и во „волшебни напитоци“ поради психоактивните особини.^[1][2][3] Дејството се одликува со халуцинирање и чувство на летање.^[4] Билката традиционално се користела ширум Европа, Азија и арапскиот свет.^[5] Римскиот природонаучник Плиниј Постариот говори за употребата на буниката во Стара Грција, каде се нарекувала „Аполонова билка“. Растението го земале свештеничките на Аполон за да дојдат до пророштва.^[1]

Изглед и својства

Стеблото е исправено високо и до 1 метар. Листовите се широки и неправилно назабени. Цветовите се крупни , темножолти по боја, со розова нерватура. Плодот е кожурец во кој се наоѓа поголем број на семки. Семето по форма е неправилно овално, со димензии 1,6x1,4мм , по површината мрежесто.

Се размножува со семе. Се шири антропохорно. Никнува доцна напролет, цвета крај на јуни почеток на јули месец. Целото растение е отровно исто како и Atropa belladona. Содржи голем број на алкалоиди, можу кои најпознати се : хиосциамин, атропин, скополамин, и атросцин. Семето содржи вкупно 0,5 - 1% од алкалоидите, а од тоа хиосциаминот во семето се движи 0,05- 0,3 %. Целото растеније има непријатен мирис. Некаде се одгледува како лековито растение, при што се користат семето и надземните делови. Во афионот е каратински плевел. Имено во работната мостра на семенскиот материјал не смее да се најде ниту едно семе од буника. Буниката е рудерален плевел, бара почви богати со органска материја, расте по жубришта, а поретко и во окопни култури како пченка сончоглед. Во житни култури, доколку е присутен се остранува со хербициди врз основа на 2,4-D , MCPA.

Листовите и семето содржат хиосциамин, скополамин и други тропански алкалоиди.^[1] Кај луѓето предизвикува халуцинации,^[1] проширени зеници, раздразнетост и вцрвенување на кожата. Поретко забележани дејства се тахикардија, напади на грчење, повраќање, хипертензија, хиперпирексија и атаксија.

Галерија

• 
  Семки од буника
• 
  Цвет на буниката
• 
  Плодови на буниката
• 
  Hyoscyamus niger

Поврзано

• Татула
• Лудо билје