Пеликани

Пеликани (науч. Pelecanidae) — семејство големи водни птици. Карактеристични се со нивниот долг клун и вреќичката под него, која им служи за лов и исцедување на водата од клунот. Тие имаат светло перје, со исклучок само на два вида. Клуновите, ќесичката и кожата на лицето им добива малку боја пред сезоната на парење. Фосилните остатоци од пеликаните се стари најмалку 30 милиони години.

Пеликани Период: олигоцен-денес
Обичен пеликан
Научна класификација
Царство:	Животни
Колено:	Хордати
Класа:	Птици
Ред:	Пеликановидни
Семејство:	Пеликани Rafinesque, 1815
Типски вид
Pelecanus onocrotalus Linnaeus, 1758
Видови
8, во текстот

Таксономија и систематизација

Семејството прв официјално го опишал Карл Лине во 1758 г.^[1] Името потекнува од старогрчкото пелекан (πελεκάν),^[2] што произлегува од зборот пелекис (πελεκυς) кој значи „секира“.^[3] Во античко време, зборот се однесувал и на пеликаните и на клукајдрвците.^[4]

Пеликаните го дале своето име на редот пеликановидни, кој со текот на времето претрпува промени.^[5]

	Suliformes Pelecaniformes Ardeidae Threskiornithidae Scopus umbretta Balaeniceps rex Пеликани (Pelecanus)

Дијаграмот е заснован на Hackett et al. (2008).^[5]

Видови

Осумте вида пеликани може да ги поделиме во 2 групи, едната со 4 пеликани кои гнездат на земја со претежно бели перја, и другата со 4 пеликани со сиви или кафени перја и кои гнездат или на дрва или на морски карпи.

Живи видови пеликани
Секојдневни и стручни називи на птиците[6]	Фотографија	Опис	Ранг и статус
Кафен пеликан Pelecanus occidentalis Лине, 1766		Долг е 1.4 m, распон на крилјата 2 – 2.3 m, тежи 3.6 – 4.5 кг.[7] Најмал пеликан, прекриен со кафено перје, се храни со нурнување.[8]	Пет подвида. Живее од брегот на северна Америка и Карибите до јужна Америка и Галапагос.[9] Статус: Најмала загриженост.[10]
Перуански пеликан Pelecanus thagus Молин, 1782		Долг е 1.52 m, распон на крилјата 2.48 m,[11] тежи околу 7 кг.[12] Со темни перје и светли линии од главата надолу по страните на вратот.	Монотипичен е. Тихоокеанскиот брег на јужна Америка, од Еквадор и Перу до јужен Чиле.[9] Статус: Близу до загрозен.[13]
Точкестоклун пеликан Pelecanus philippensis Гмелин, 1789		Долг е 1.27 – 1.52 m, распон на крилјата 2.5 m, тежи околу 5 кг.[14] Претежно има сиво-бело перје, розовкаста задница и клун со точки.[14]	Монотипичен. Јужна Азија, од јужен Пакистан, преку Индија, источно до Индонезија;[9] веќе изумрен во Филипини и источна Кина.[14] Статус: Близу до загрозен.
Розов пеликан Pelecanus rufescens Gmelin, 1789		Долг е 1.25 – 1.32 m, распон на крилјата 2.65 – 2.9 m,[15] тежи 3.9 – 7 кг.[16] Сиво-бело перје, повремено розовкасто на грбот, со жолта точка на врвот на клунот и сива ќесичка.[15]	Монотипичен. Африка, Сејшели и југозападна Арабија;[9] изумрен на Мадагаскар.[17] Статус: Најмала загриженост.[18]
Американски бел пеликан Pelecanus erythrorhynchos Gmelin, 1789		Долг е 1.3 – 1.8 m, распон на крилјата 2.44 – 2.9 m, тежи 5 – 9 кг.[19] Перјето е речиси цело бело, освен пердувите за летање кои се црни и се гледаат само во лет.	Монотипичен. Северна Америка, зимува во Мексико.[9] Статус: Најмала загриженост.[20]
Обичен пеликан Pelecanus onocrotalus Linnaeus, 1758		Долг е 1.40 – 1.75 m, распон на крилјата 2.45 – 2.95 m, тежи 10 – 11 кг.[21][22] Бело перје, со розовкасто лице и нозе.	Монотипичен. Широко распространет, од источен Медитеран, на исток до Индокина, на југ до јужна Африка.[9] Статус: Најмала загриженост.[23]
Кадрав пеликан (бабјак) Pelecanus crispus Bruch, 1832		Долг е 1.60 – 1.80 m, распон на крилја 2.70 – 3.20 m, тежи 10 – 12 кг .[21][22] Најголем пеликан, со кадрави перје на главата, сиви нозе и сивкасто-бело перје.[15]	Монотипичен. Југоисточна Европа, до Индија и Кина.[9] Статус: Ранлив.
Австралиски пеликан Pelecanus conspicillatus Temminck, 1824		Долг е 1.60 – 1.90 m, распон на крилјата 2.5 – 3.4 m, тежи 4 – 8.2 кг.[24] Претежно бело перје, со црни пердуви на крилјата, и долг, тенок розов клун.	Монотипичен. Австралија и Нова Гвинеа, повремено се среќава во Нов Зеланд, Соломони, Бизмарков Архипелаг, Фиџи.[9] Статус: Најмала загриженост.[25]

Опис

Лов на риби, кафен пеликан, Јамајка

Пеликаните имаат крупно тело покриено со бели, розово-бели, сиво-бели или потемни пердуви. Перјата за летање на врвовите од крилата им се црни или темни. Имаат мала глава, долг врат, а карактеристичен е нивниот долг клун со растегливо ќесе. Розовкастите нозе им се кратки и силни, а четирите прсти споени со кожичка за пливање. На земја е тромав, но добро плива и многу добро и високо лета. Живеат во јата, крај големи езера, мочварни брегови, плитки калливи морски брегови или широки речни утоки.

Исхрана

Се храни со риби кои ги ловат заеднички, но и со други водни животни. Пленот го здогледуваат во лет, па слетуваат во полукруг со раширени крилја и ги опкружуваат преплашените риби.

Размножување

Во сезоната на парење, голите површини кожа им добиваат поживи бои: жолта, портокалова или црвена. Гнездата ги прават во поголеми колонии, на земја, со трски, водени растенија и гранки. Еднаш годишно снесуваат 2-3 бели јајца. Младенчињата ги хранат и двата родитела, со полусварена храна која ја чуваат во ќесичката под клунот.