Руска капела (Вршич)

Руската капела на Вршич е православна капела во Словенија, посветена на Свети Владимир. Изградена е за време на Првата светска војна од руски воени затвореници, кои работеле на изградбата на патот преку преминот Вршич. Капелата има значење како воен споменик и симбол на пријателството меѓу Словенија и Русија.

Руската капела во 1916 година (изградена од руски воени затвореници); првиот ред се австроунгарски гардисти

Руска капела на преминот Вршич во 2014 година

Историја

Руски пат до преминот Вршич

Во 1915 година, малиот град Крањска Гора станал стратешки важен поради близината до фронтот Изонцо. Австроунгарските власти наредиле изградба на воен пат преку преминот Вршич (1.611 м), кој ги поврзува долините на реките Сава и Соча. За оваа задача биле ангажирани руски воени затвореници. Патот бил клучен за снабдување на војската, но изградбата се одвивала во тешки услови.

Изградбата на патот започнала во мај 1915 година, а била завршена до крајот на годината. За да се обезбеди непречено снабдување со материјал до првите линии на фронтот, преминот требало да биде прооден во текот на целата година, а заробениците биле принудени да го исчистат патот од обилните снежни врнежи. На 8 март или 12 март 1916 година (изворите варираат), лавина го затрупала работниот логор за воени лица. Во 1916 и 1917 година, 106 затвореници, 18 чувари и едно непознато лице загинале во лавини.^[1]

Рускиот логор се наоѓал приближно на половина пат до падината на Вршич. Затворениците изградиле мала дрвена капела за нивните верски потреби која била завршена во 1915 година или најдоцна во јануари 1916 година.^[1] Црквата има типичен руски дизајн, со две мали кули од двете страни на наосот. До капелата има гроб на воениот затвореник Петар Половчев, а веднаш десно од него има гроб во форма на пирамида на непознати заробеници, со кириличен натпис „На синовите на Русија“. Гробницата е дело на мајсторот Јосип Славец од 1937–1938 година.^[2]

Капелата била реновирана во 2005 година, по цена од 90.000 евра, и повторно во 2010 година по кражба на бакарните покривни плочи. Преминот на страната Крањска Гора од хотелот Ерика до врвот бил преименуван во „Руски пат“ во јуни 2006 година.^[3]

Во 2016 година капелата ја посетил рускиот претседател Владимир Путин. Посетата била критикувана од словенечкиот новинар специјализиран за Русија, Бранко Собан, како тешка политичка грешка што ѝ дава легитимитет на политиката на Путин.^[4] Собан предложил преименување на капелата во украинска капела.^[5]