Сомбреро

Сомбреро (шпански: sombrero што значи шешир) на македонски јазик подразбира препознатлив шешир со потекло и од Мексико и од Филипини. Зборот е изведен од зборот sombra, што значи сенка. Иако ги подразбирал сите видови на шешир, се смета дека каубојците значењето на зборот го пренеле само на овој посебен вид на шешири.^[1]

Мексикански музичар маријачи со сомбреро, кој претставува нивен заштитен знак.

Карикатура на Емилијано Запата, водачот на Мексикански револуции 1910 година

Денас сомбреро е заштитен знак на мексиканските музичари попознати како Маријачи, а вообичаено, освен во Мексико, се носи и по целата Јужна Америка и Шпанија^[2]. Во Мексико шеширите за посиромашните слоеви прават од мах од слама или палмини влакна, додека сомбрерата за побогатите слоеви и господата се прави од најфиниот филц, со додаток на украси, како што се траките на обод. Дизајнот на сомбреро е многу разноличен, па овие шешири се наоѓаат во мноштво бои, шари и со различити украсими.

Настанок

Не се знае точно кога настанал овој препознатлив шешир со многу широк обод, понекогаш широк и до 60 cm со округлест облик во делот кој се става на глава. Во некои извори се спомува дека ваквата врста на шешири ги носеле монголските коњаници уште во 13 век. Меѓутоа, не е исклучено дека овој шешир настанал многу порано, со оглед на големите вруќини кои осекогаш владееле во краевите каде тој со векови се носи.^[3]

Влијанија на различити култури

Сомбреро со илустрации на гитара, харфа и гуампа.

Каубоји од Тексас го прифатиле сомбреро од Шпанија кој имал рамен обод и широк оруб. Таквите шешири ги нарекувале и Поблано (Poblano) шешири.

Мексиканската варијанта на сомбреро од шпанското сомбреро се разликувало по тоа што имало уште поширок обод и бил додаден конични дел на средината на шеширот, како би се шеширот подобро вчврстил на главата. Ваквите шешири ги носеле мексиканските музичари Маријачии и коњаниците Чарии. Иако најчесто имале повез испод брадата, шеширите биле големи, тешки и незграпни за носење при работа на ранч.^[1]

На американскиот Див Запад, сомбреро имал висок коничен или цилиндричен врв со украси изработени од плиш.^[4]

Заради мексиканското влијание на становниците на Филипини преку шпанските товарни бродови кои преку Тихиот Океан сообраќувале помеѓу Мексико и Филипини, сомбреро стигнал и до Филипљаните. Терминот се асимилувал во облик сумбреро, под кој денеска се подразбираат сите врсти на капи, од мексиканскиот сомбреро до качкетите за бејзбол.^[5]

Занимливости

Сомбреро галаксија

• Спирална галаксија М104 во сазвездието Девица позната е под името Сомбреро галаксија заради својот облик кој подсетува на овој шешир.
• Најсеверното острово на Малите Антили кое припаѓа на групата на острови Ангвила, се нарекува Острво капа или Сомбреро.
• Големиот спортски стадион Tampa Stadium на Флорида заради својот облик е познат под името Голем сомбреро.
• Најпрочуениот пљачкаш од Дивиот запад, легендарниот Били Кид, постојано го носел својот сомбреро шешир украсен со зелена трака.^[6]
• Стриповите во Југославија во некои пустоловини биле нарекувани по сомбреро, како што е стрипот на јунаци на Мак Корд во епиозодата Црвен сомбреро^[7], Голем Блек во стрипот Црн сомбреро^[8] и Панчо Гонсалес во Златно сомбреро^[9].
• Папа Бенедикт XVI во текот на посетата на Мексико во март во 2012 година, го носел на главата црно-белиот сомбреро.^[10]

Поврзано

• Маријачи
• Галаксија Сомбреро